رسیدگی به دعوا در دادگاه های کیفری با تشریفات خاص و ویژه دعاوی کیفری صورت می گیرند که این تشریفات در قانون آیین دادرسی کیفری مورد توجه قرار گرفته اند . نا گفته پیداست که رسیدگی به دعاوی در دادگاه های کیفری که اصولا رسیدگی به جرایم و مجازات ها را به عهده دارند ، تا اندازه ای مهم است که عدم حضور متهم در دادگاه ممکن است سبب اعمال ضمانت اجراهایی در خصوص متهمانی که حضورشان در دادگاه ضروری است گردد ؛ با این حال ، علاوه بر پیش بینی جهات عذر موجه در قانون آیین دادرسی مدنی برای دعاوی حقوقی ، به موجب قانون آیین دادرسی کیفری نیز مواردی پیش بینی شده اند که عذر موجه متهم برای عدم حضور در دادگاه کیفری محسوب می شوند و به همین دلیل ، در ادامه این مقاله قصد داریم جهات عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری و موارد آن را مورد بررسی قرار دهیم ؛ لذا ابتدا به بررسی تکلیف حضور متهم در دادگاه کیفری پرداخته و سپس موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی را بررسی خواهیم کرد .

تکلیف متهم برای حضور در دادگاه کیفری

به موجب قانون آیین دادرسی کیفری ، شخصی که متهم به انجام جرم شده است ، در صورتی که حضور وی در دادگاه لازم و ضروری بوده باشد ، مکلف به حضور در دادگاه و ادای توضیحات لازم جهت مشخص شدن موضوع و تحقیقات پیرامون آن می باشد که این مفهوم در ماده 179 قانون آیین دادرسی کیفری مورد اشاره قرار گرفته است و ضمانت اجرای عدم حضور متهم در دادگاه کیفری نیز ضمن آن بیان شده است . بر اساس این ماده : " متهمی که بدون عذر موجه حضور نیابد یا عذر موجه خود را اعلام نکند ، به دستور بازپرس جلب می شود " . لذا بر اساس این ماده در می یابیم که عدم حضور متهم در دادگاه کیفری سبب متوقف شدن جریان رسیدگی به دعوا نخواهد بود و در چنین صورتی ممکن است به دستور بازپرس پرونده حکم جلب یا دستگیری متهم صادر شود .

موارد عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری

همانگونه که در قسمت قبل بررسی شد ، در صورتی که حضور شخص متهم در دادگاه کیفری لازم و ضروری تشخیص داده شود ، متهم مکلف است در دادگاه حاضر شود ؛ با این حال گاهی عدم حضور متهم در دادگاه کیفری با دلایل موجهی صورت گرفته است و در واقع ، حضور متهم در دادگاه کیفری امکان پذیر نمی باشد . به همین دلیل است که در قانون آیین دادرسی کیفری جهات و مواردی برای عدم حضور متهم مورد پیش بینی قرار گرفته است که در واقع عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری محسوب می شوند و عدم حضور متهم را موجه می سازند . جهات عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری به موجب ماده 178 این قانون مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از :

 

الف - نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه ؛ به گونه‏ ای که مانع از حضور شود .

ب - بیماری متهم و بیماری سخت والدین ، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود .

پ - همسر یا یکی از اقربا تا درجه سوم از طبقه دوم فوت شود .

ت - ابتلاء به حوادث مهم از قبیل بیماری های واگیر دار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد .

ث - متهم در توقیف یا حبس باشد .

ج - سایر مواردی که عرفا به تشخیص بازپرس ، عذر موجه محسوب می شود .

 

علاوه بر مواردی که در قانون آیین دادرسی کیفری به عنوان عذر موجه عدم حضور متهم در دادگاه کیفری یاد شده اند ، به موجب تبصره همین ماده ، در سایر موارد ، متهم می‏ تواند برای یک بار پیش از موعد تعیین شده ، بازپرس را از علت عدم حضور خود مطلع سازد و موافقت وی را اخذ نماید که در این مورد ، بازپرس می تواند در صورت عدم تاخیر در تحقیقات ، تا سه روز مهلت را تمدید کند . لذا با توجه به نکات مذکور ، می توان این گونه مطلب را جمع بندی کرد که :

 

اولا ؛ حضور متهم در دادگاه کیفری لازم و ضروری است و در صورت عدم حضور در دادگاه ، ممکن است متهم جلب شود ؛

ثانیا ؛ مواردی تحت عنوان جهات عذر موجه عدم حضور متهم در دادگاه کیفری مورد پیش بینی قرار گرفته است که اگر احیانا یکی از آن موارد مذکور وجود داشت و متهم در دادگاه حاضر نشد ، ایرادی از بابت عدم حضور وی در دادگاه پیش نیاید ؛

ثالثا ؛ در شرایطی که متهم به دلایلی نتواند در دادگاه حاضر شود ، می تواند برای یک بار قبل از مهلت تعیین شده دلایل خود را به بازپرس پرونده اطلاع دهد و در صورت موافقت کردن وی ، حضور وی در دادگاه به تاخیر می افتد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موارد عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موارد عذر موجه متهم در قانون آیین دادرسی کیفری پاسخ دهند .

 

 

 

سوالات متداول

1- موارد عذر موجه در آیین دادرسی کیفری کدامند ؟

2- آیا عدم حضور شخص متهم در دادگاه ضمانت اجرایی به دنبال دارد ؟

3- آیا متهم می تواند برای عدم حضور در دادگاه اخذ اجازه نماید ؟

---

نظرات کاربران