به موجب قانون آیین دادرسی مدنی ، شرایط دادخواستی که به دادگاه ارائه می شود مورد پیش بینی قرار گرفته است که یکی از این شرایط ، احراز سمت شخصی است که دادخواست را به دادگاه ارائه نموده است ؛ این مسئله به ویژه زمانی پر اهمیت می گردد که دادخواست از طرف شخصی به غیر از خود شخص خواهان دعوا ( مثل وکیل یا نماینده ) تقدیم دادگاه شده باشد ؛ علاوه بر این ، در صورتی که شخصی به نمایندگی از خوانده دعوا در فرایند دادرسی دادگاه شرکت کرده باشد نیز باید سمت خود را ضمن دادخواست مشخص کرده باشد . به همین مناسبت در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی احراز سمت خواهان دعوا ، احراز سمت خوانده دعوا و احراز سمت وکیل در دادگاه را مورد بررسی قرار دهیم .

احراز سمت خواهان و دادخواست دهنده

یکی از شرایط اقامه دعوا در قانون آیین دادرسی مدنی ، آن است که شخص خواهان و دادخواست دهنده در دعوای مطروحه ذی نفع باشد و صدور حکم در دادگاه به نوعی در حقوق و تکالیف وی تاثیر گذار باشد . علاوه بر این ، شخص خواهان یا دادخواست دهنده ای که به نمایندگی از خواهان اقدام به اقامه دعوا در دادگاه نموده است ، باید دارای سمت باشد و سمت وی برای دادگاه احراز شده باشد . ضرورت احراز سمت خواهان یا دادخواست دهنده به آن دلیل است که اصولا هر شخصی فقط برای خودش می تواند اقامه دعوا کند و لذا حقی برای اقامه دعوا در دادگاه برای دیگری بدون رضایت آن شخص را نخواهند داشت . لذا شخصی که قصد ارائه دادخواست به دادگاه برای اقامه دعوا را دارد ، باید سمت خود را ضمن ارائه دادخواست مشخص نماید ؛ به ویژه در صورتی که دادخواست به نمایندگی از سوی خواهان اقامه شده باشد . بر اساس ماده 52 قانون آیین دادرسی مدنی ، در صورتی که هر یک از اصحاب دعوا عنوان یا سمت قیم یا متولی یا وصی یا مدیر شرکت و امثال آن را داشته باشد ، باید آن زا در دادخواست درج کند . علاوه بر این ، مطابق ماده 59 قانون آیین دادرسی مدنی ، اگر دادخواست توسط ولی قهری ، قیم و یا نماینده قانونی تقدیم شده باشد ، باید سندی که اثبات کننده سمت دادخواست دهنده است نیز ضمیمه دادخواست شود .

احراز سمت خوانده در دادگاه

در قسمت قبل به بررسی موضوع احراز سمت خواهان و دادخواست دهنده در دادگاه پرداخته شد ؛ اما گاهی خوانده دعوا نیز اصیل نبوده و به نمایندگی از خوانده در فرایند دادرسی در دادگاه حضور پیدا کرده است . لذا علاوه بر اینکه دادخواست دهنده از طرف خواهان ضمن اقامه دعوا باید سمت خود را مشخص کند ، در صورتی که شخصی به نمایندگی از سوی خوانده در دادگاه دفاع کرده باشد نیز باید سمت خود را برای دادگاه مشخص نماید و دادگاه آن را احراز نماید . به همین دلیل ، در ماده 85 قانون آیین دادرسی مدنی چنین لزوم احراز سمت نماینده خوانده دعوا اینگونه مورد پیش بینی قرار گرفته است : " خواهان حق دارد نسبت به کسی که به عنوان وکالت یا ولایت یا قیمومت یا وصایت پاسخ دعوا را داده است ، در صورتی که سمت او محرز نباشد ، اعتراض نماید " .

بر اساس این ماده ، در صورتی که خوانده دعوا وکیل گرفته باشد و یا نماینده قانونی وی مثل ولی قهری او در دادرسی حضور داشته باشد و یا قیم او به دعوا پاسخ داده باشد ، باید سمت خود را ضمن ارائه مدارک لازم برای دادگاه مشخص نمایند تا دادگاه بتواند آن سمت را احراز نماید . در غیر این صورت ، خواهان می تواند به محرز نبودن سمت خوانده ایراد وارد نماید که یکی از موانع و ایرادات رسیدگی به دعوا ، ایراد عدم احراز سمت می باشد .

 

احراز سمت وکیل

همانگونه که در قسمت های قبل بررسی گردید ، در شرایطی که اقامه دعوا در دادگاه توسط وکیل به عمل آمده باشد نیز باید سمت وکیل ضمن دادخواست تصریح شود و مدارک آن ضمیمه دادخواست شده باشد . به موجب تبصره بند 1 ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی ، " در صورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود ، مشخصات وکیل نیز باید درج گردد " . علاوه بر این ، به موجب ماده 5 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی ، یکی از ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا در دادگاه آن است که : " کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده ؛ از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومیت ، سمت او محرز نباشد " .

لازم به ذکر است که عدم احراز سمت دادخواست دهنده از طرف خواهان نیز در قانون آیین دادرسی مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، در صورتی که دادخواست دهنده یا کسی که به نمایندگی از وی دادخواستی را تقدیم دادگاه نموده است ، سمت خود را مشخص نکرده باشند و دلایل اثبات کننده آن ( مثل وکالت نامه برای وکیل یا ارائه شناسنامه برای ولی قهری ) را به دادگاه ارائه نکرده باشند ، دادگاه اقدام به صدور قرار رفع نقص نموده و اشخاص مذکور باید نقص دادخواست را رفع کنند ؛ در غیر این صورت ، قرار رد دادخواست صادر شده و همچنین اگر شخصی که به نمایندگی از خوانده دعوا وارد دادرسی شده است ، سمت خود را مشخص نکرده باشد و خواهان به این امر اعتراض نماید یا دادگاه راسا سمت خوانده را احراز نکند ، قرار رد دعوا صادر خواهد شد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد احراز سمت خواهان ، خوانده و وکیل در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون احراز سمت خواهان ، خوانده و وکیل پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- احراز سمت خواهان در دادگاه یعنی چه ؟

2- آیا سمت خوانده دعوا نیز باید برای دادگاه محرز شود ؟

3- احراز سمت وکیل در دادگاه به چه صورت امکان پذیر است ؟

---

نظرات کاربران