حکم غیابی، حکمی است که در نبود خوانده یا نماینده قانونی او، بدون اینکه لایحه ای به دادگاه، ارسال نموده باشند، صادر می گردد و تا مادامی که مورد اعتراض، واقع نشده، دارای اعتبار است. در صورت قطعی شدن رای غیر حضوری، با گذشت مهلت های اعتراض، مفاد این حکم، لازم الاجرا خواهد بود و می توان، نسبت به درخواست صدور اجرائیه آن، اقدام کرد.

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی جمهوری اسلامی ایران، احکام صادر شده توسط دادگاه ها را می توان به انواع و اقسام مختلفی تقسیم بندی کرد که یکی از آن ها، حکم است که می تواند به صورت حضوری و یا غیابی، صادر گردد.

حکم غیابی، در مقابل احکامی است که به صورت حضوری و در شرایطی که خوانده دعوا، در جلسه رسیدگی حضور داشته، صادر می شود که این احکام، در شرایط بخصوصی، دارای اعتبار هستند و قابلیت اجرا و صدور اجرائیه، در خصوص آن ها، وجود خواهد داشت.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم در خصوص اعتبار حکم غیابی، از منظر قانون و در صورت قطعی شدن آن، صحبت کرده و درباره مدت زمان اعتبار رای غیر حضوری و قابلیت اجرای آن، توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع می توانند، در ادامه مقاله همراه ما باشند.

حکم غیابی دادگاه تا چه زمانی اعتبار دارد

قبل از بررسی اعتبار حکم غیابی، باید بگوییم که از منظر قانون آیین دادرسی مدنی، به چه حکمی، غیابی می گویند. ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص اینکه حکم غیابی چیست، چنین مقرر داشته: " حکم دادگاه حضوری است؛ مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی، در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشد و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشد و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد."

 بنابراین، در صورتی، رای صادر شده از دادگاه، حکم غیابی است که اولا، خوانده یا نماینده قانونی وی، در جلسه رسیدگی، حاضر نشوند و ثانیا، لایحه ای برای دفاع نیز، به محکمه، ارسال نکرده باشند و ثالثا، ابلاغیه نیز به صورت قانونی، ابلاغ شده باشد. سوال مهمی که در خصوص احکام غیابی ممکن است به ذهن برسد، این است که آیا حکم غیابی یا رای غیر حضوری صادر شده توسط دادگاه، اعتبار دارد یا خیر؟

پاسخ به این سوال در خصوص اعتبار حکم غیابی، از آن جهت مهم است که گاهی شخص، در دادگاه حضور پیدا نکرده و از روند رسیدگی به دعوایی که علیه او در دادگاه اقامه شده است، مطلع نمی باشد؛ در این صورت، به دلیل اینکه علی القاعده، فرصت دفاع از خود را نداشته، ممکن است حکمی به ضرر او صادر شود. لذا، اعتبار حکم غیابی یا رای غیر حضوری صادر شده در دادگاه، محل بحث می باشد که در این قسمت، قصد داریم آن را مورد بررسی قرار دهیم.

با عنایت به قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که حکمی به صورت غیابی، علیه شخصی صادر شد، آن حکم، اعتبار قانونی داشته و معتبر تلقی می گردد و قابل اجرا نیز خواهد بود. با این حال، معتبر بودن حکم غیابی یا رای غیر حضوری، مانع از آن نیست که نتوان اقدام به اعتراض به حکم غیابی نمود.

حتی در قانون، روش خاصی برای اعتراض به حکم غیابی نیز مورد پیش بینی قرار گرفته که تحت عنوان واخواهی، شناخته می شود. به این صورت که محکوم علیه (یعنی شخصی که از رای غیر حضوری متضرر شده است) حکم غیابی، اگر خوانده باشد، ظرف مهلت قانونی، این امکان را دارد که از حکم غیابی، تقاضای واخواهی کند.

این واخواهی در همان دادگاهی که حکم یا رای غیابی را صادر کرده است، انجام می شود. در این صورت، دادگاه، مجددا به همان دعوا رسیدگی کرده و رای مقتضی را صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که واخواهی از رای غیابی، روش اعتراضی خاص احکامی است که به صورت غیابی صادر شده اند و در خصوص احکام حضوری کاربردی ندارد.

علاوه بر این، اگر محکوم علیه، در مهلت قانونی 20 روزه (از تارخ ابلاغ رای)، اقدام به واخواهی نکرد، در صورتی که رای، قابل تجدید نظر خواهی باشد، از فرصت بیست روزه دیگر، برای طرح اعتراض تجدید نظر خواهی از حکم غیابی، نیز برخوردار خواهد بود.

حکم غیابی دادگاه تا چه زمانی اعتبار دارد

قبل از بررسی اعتبار حکم غیابی، باید بگوییم که از منظر قانون آیین دادرسی مدنی، به چه حکمی، غیابی می گویند. ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص اینکه حکم غیابی چیست، چنین مقرر داشته: " حکم دادگاه حضوری است؛ مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی، در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشد و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشد و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد."

 بنابراین، در صورتی، رای صادر شده از دادگاه، حکم غیابی است که اولا، خوانده یا نماینده قانونی وی، در جلسه رسیدگی، حاضر نشوند و ثانیا، لایحه ای برای دفاع نیز، به محکمه، ارسال نکرده باشند و ثالثا، ابلاغیه نیز به صورت قانونی، ابلاغ شده باشد. سوال مهمی که در خصوص احکام غیابی ممکن است به ذهن برسد، این است که آیا حکم غیابی یا رای غیر حضوری صادر شده توسط دادگاه، اعتبار دارد یا خیر؟

پاسخ به این سوال در خصوص اعتبار حکم غیابی، از آن جهت مهم است که گاهی شخص، در دادگاه حضور پیدا نکرده و از روند رسیدگی به دعوایی که علیه او در دادگاه اقامه شده است، مطلع نمی باشد؛ در این صورت، به دلیل اینکه علی القاعده، فرصت دفاع از خود را نداشته، ممکن است حکمی به ضرر او صادر شود. لذا، اعتبار حکم غیابی یا رای غیر حضوری صادر شده در دادگاه، محل بحث می باشد که در این قسمت، قصد داریم آن را مورد بررسی قرار دهیم.

با عنایت به قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که حکمی به صورت غیابی، علیه شخصی صادر شد، آن حکم، اعتبار قانونی داشته و معتبر تلقی می گردد و قابل اجرا نیز خواهد بود. با این حال، معتبر بودن حکم غیابی یا رای غیر حضوری، مانع از آن نیست که نتوان اقدام به اعتراض به حکم غیابی نمود.

حتی در قانون، روش خاصی برای اعتراض به حکم غیابی نیز مورد پیش بینی قرار گرفته که تحت عنوان واخواهی، شناخته می شود. به این صورت که محکوم علیه (یعنی شخصی که از رای غیر حضوری متضرر شده است) حکم غیابی، اگر خوانده باشد، ظرف مهلت قانونی، این امکان را دارد که از حکم غیابی، تقاضای واخواهی کند.

این واخواهی در همان دادگاهی که حکم یا رای غیابی را صادر کرده است، انجام می شود. در این صورت، دادگاه، مجددا به همان دعوا رسیدگی کرده و رای مقتضی را صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که واخواهی از رای غیابی، روش اعتراضی خاص احکامی است که به صورت غیابی صادر شده اند و در خصوص احکام حضوری کاربردی ندارد.

علاوه بر این، اگر محکوم علیه، در مهلت قانونی 20 روزه (از تارخ ابلاغ رای)، اقدام به واخواهی نکرد، در صورتی که رای، قابل تجدید نظر خواهی باشد، از فرصت بیست روزه دیگر، برای طرح اعتراض تجدید نظر خواهی از حکم غیابی، نیز برخوردار خواهد بود.

حکم غیابی دادگاه تا چه زمانی اعتبار دارد

قبل از بررسی اعتبار حکم غیابی، باید بگوییم که از منظر قانون آیین دادرسی مدنی، به چه حکمی، غیابی می گویند. ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص اینکه حکم غیابی چیست، چنین مقرر داشته: " حکم دادگاه حضوری است؛ مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی، در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشد و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشد و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد."

 بنابراین، در صورتی، رای صادر شده از دادگاه، حکم غیابی است که اولا، خوانده یا نماینده قانونی وی، در جلسه رسیدگی، حاضر نشوند و ثانیا، لایحه ای برای دفاع نیز، به محکمه، ارسال نکرده باشند و ثالثا، ابلاغیه نیز به صورت قانونی، ابلاغ شده باشد. سوال مهمی که در خصوص احکام غیابی ممکن است به ذهن برسد، این است که آیا حکم غیابی یا رای غیر حضوری صادر شده توسط دادگاه، اعتبار دارد یا خیر؟

پاسخ به این سوال در خصوص اعتبار حکم غیابی، از آن جهت مهم است که گاهی شخص، در دادگاه حضور پیدا نکرده و از روند رسیدگی به دعوایی که علیه او در دادگاه اقامه شده است، مطلع نمی باشد؛ در این صورت، به دلیل اینکه علی القاعده، فرصت دفاع از خود را نداشته، ممکن است حکمی به ضرر او صادر شود. لذا، اعتبار حکم غیابی یا رای غیر حضوری صادر شده در دادگاه، محل بحث می باشد که در این قسمت، قصد داریم آن را مورد بررسی قرار دهیم.

با عنایت به قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که حکمی به صورت غیابی، علیه شخصی صادر شد، آن حکم، اعتبار قانونی داشته و معتبر تلقی می گردد و قابل اجرا نیز خواهد بود. با این حال، معتبر بودن حکم غیابی یا رای غیر حضوری، مانع از آن نیست که نتوان اقدام به اعتراض به حکم غیابی نمود.

حتی در قانون، روش خاصی برای اعتراض به حکم غیابی نیز مورد پیش بینی قرار گرفته که تحت عنوان واخواهی، شناخته می شود. به این صورت که محکوم علیه (یعنی شخصی که از رای غیر حضوری متضرر شده است) حکم غیابی، اگر خوانده باشد، ظرف مهلت قانونی، این امکان را دارد که از حکم غیابی، تقاضای واخواهی کند.

این واخواهی در همان دادگاهی که حکم یا رای غیابی را صادر کرده است، انجام می شود. در این صورت، دادگاه، مجددا به همان دعوا رسیدگی کرده و رای مقتضی را صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که واخواهی از رای غیابی، روش اعتراضی خاص احکامی است که به صورت غیابی صادر شده اند و در خصوص احکام حضوری کاربردی ندارد.

علاوه بر این، اگر محکوم علیه، در مهلت قانونی 20 روزه (از تارخ ابلاغ رای)، اقدام به واخواهی نکرد، در صورتی که رای، قابل تجدید نظر خواهی باشد، از فرصت بیست روزه دیگر، برای طرح اعتراض تجدید نظر خواهی از حکم غیابی، نیز برخوردار خواهد بود.

آیا رای غیابی قابل اجرا است

در پاسخ به این پرسش که آیا رای غیابی قابل اجرا است یا خیر؟ باید گفت، بله، درصورتی که رای غیابی، با گذشت مهلت واخواهی و مهلت اعتراض تجیدنظر به رای، قطعی گردد، محکوم له می تواند، برای اجرای مفاد رای، اقدام کند. 

به این ترتیب که باید، با در دست داشتن دادنامه صادره قطعی شده، به اجرای احکام شعبه صادر کننده رای، مراجعه کرده و با معرفی ضامن، صدور اجرائیه در خصوص آن را تقاضا نماید. اجرای احکام شعبه صادر کننده رای، پس از بررسی قطعیت رای، اقدام به صدور اجرائیه و ابلاغ آن، به محکوم علیه، خواهد نمود.

در صورتی که رای غیابی صادره، قطعی نشده باشد، امکان اجرای آن، وجود نخواهد داشت و محکوم له، باید، تا انقضای مدت های اعتراض و قطعی شدن آن، صبر کرده و سپس، برای صدور اجرائیه، اقدام نماید. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حکم لازم الاجرا، می توانند، نسبت به مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید آمده، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اعتبار حکم غیابی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعتبار حکم غیابی پاسخ دهند.