در قانون آیین دادرسی مدنی، مواردی پیش بینی شده است که جلسه دادرسی در همان زمان مقرر شده انجام نمی گیرد. بلکه به تناسب موضوع، به تعویق می افتد البته جلسه بعدی که تشکیل می شود همان آثاری را خواهد داشت که جلسه به تأخیر افتاده، داشته است. تأخیر جلسه دادرسی می تواند به درخواست طرفین و یا داشتن عذر موجه و یا تشخیص دادگاه باشد.

   

عناوین اصلی این مقاله

• تأخیر جلسه دادرسی
• موارد تأخیر جلسه دادرسی
• درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه
سوالات متداول

علی القاعده وقتی که به دنبال اختلاف حقوقی به دادگاه دادخواستی ارسال می شود، دادگاه وقت رسیدگی را مشخص می کند؛ فلذا ضروری است که طرفین در این مهلت در جلسه دادرسی حضور یابند و از خود دفاع کنند. در صورت عدم حضور در جلسه رسیدگی نه تنها طرفین پرونده نمی توانند اظهارات خود را بیان کنند، بلکه حتی ممکن است طرف مقابلشان بتواند قاضی پرونده را به نفع خودش قانع کند.

اما به هرحال در مواردی ممکن است که طرفین نتوانند در این جلسه رسیدگی شرکت کنند. به همین دلیل لازم است که جلسه دادگاه به عقب افتد تا طرفین بتوانند در دادگاه حضور یابند. در قانون آیین دادرسی مدنی، تأخیر جلسه دادرسی پیش بینی شده و مواردی هم که می توانند سبب تأخیر در جلسه رسیدگی شوند مطرح شده است.

به همین دلیل آشنایی با قوانین و قواعد تعیین جلسه دادرسی و به تعویق انداختن جلسه دادگاه و در مواقع لزوم تاخیر در جلسه رسیدگی اهمیت به سزایی دارد. در این مقاله قصد داریم تأخیر جلسه دادرسی و موارد عقب انداختن آن را شرح داده و سپس رویه درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه را مطرح نماییم.

تأخیر جلسه دادرسی

در قانون آیین دادرسی مدنی مواردی پیش بینی شده است که جلسه دادرسی در همان زمان مقرر شده انجام نگرفته و به تناسب موضوع، به تعویق می افتد. در موادی از این قانون به عبارت تأخیر جلسه دادرسی اشاره شده است.در مواردی نیز از اصطلاح تجدید جلسه استفاده شده است. اما تمام این موارد را می توان تحت عنوان تأخیر جلسه بررسی نمود. تأخیر جلسه یا به تعویق انداختن جلسه دادگاه تمام علت هایی که به موجب آنها علی رغم فراهم بودن مقدمات رسیدگی در دادگاه، دادگاه نمی تواند به دستور جلسه عمل کند را در بر می گیرد. 

نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که در صورتی که جلسه دادرسی در این موارد به تعویق بیفتد یا وقت آن تغییر کند، جلسه بعدی که تشکیل می شود همان آثاری را خواهد داشت که جلسه به تأخیر افتاده، داشته است. به عنوان مثال اگر جلسه ای که به تأخیر می افتد اولین جلسه دادرسی باشد، جلسه ای که بعدا تشکیل می شود، همان آثار اولین جلسه دادرسی را خواهد داشت و خواهان و خوانده از حقوق مخصوص اولین جلسه دادرسی برخوردار خواهند بود. مثلا اعتراض به بهای خواسته، اعتراض نسبت به اصالت اسناد و ... .

موارد تأخیر جلسه دادرسی

همانطور که پیش تر بیان شد؛ در قانون آیین دادرسی مدنی مواردی پیش بینی شده است که جلسه دادرسی در همان زمان مقرر شده انجام نگرفته و به تناسب موضوع، به تعویق می افتد. مطابق آنچه گفته شد، موارد تأخیر جلسه دادرسی را می توان چنین خلاصه کرد : 

علل مربوط به وکیل: در صورتی که وکیل عزل شود، یا استعفا بدهد یا فوت نموده یا هر گونه مسئله ای که سبب شود در روز رسیدگی با رویدادی مواجه شود و نتواند در جلسه رسیدگی حاضر شود.

علل مربوط به طرفین دعوا و نماینده آنها: فوت، محجوریت و زوال سِمَت طرفین دعوا یا نمایندگان آنها مانند ولی که از جمله موارد توقیف دادرسی است. همچنین، در مواردی که طرفین بعلت قوه قاهره یعنی اتفاقات خارج از اراده نتوانند در جلسه دادرسی شرکت کنند، جلسه دادرسی باید به تعویق افتد؛ مانند سیل، زلزله، آتش سوزی و ... .

درخواست اصحاب دعوا یا یکی از آنها: دادگاه می تواند به درخواست اصحاب دعوا جلسه دادرسی را برای یک بار به تأخیر اندازد. این درخواست باید در ابتدای جلسه مقرر مطرح شود تا نسبت به آن تصمیم گیری شود در دادگاه. زمانی که این درخواست پذیرفته شد، هیچ اقدام دیگری در آن جلسه نباید به عمل آید. 

همچنین، در صورتی که خوانده به علت کم بودن فرصت میان ابلاغ دادخواست و روز جلسه دادرسی یا به دلایل دیگر نتواند اسناد خود را حاضر کند، حق دارد که تأخیر جلسه را درخواست کند. در صورتی که دادگاه درخواست او را مقرون به صحت دانست، با تعیین جلسه خارج از نوبت نسبت به این درخواست تصمیم گیری می کند و چون خواهان در اولین جلسه دادرسی از دفاعیات خوانده آگاه می شود، می تواند در برابر اسنادی که خواهان در اولین جلسه ابراز می نماید، می تواند درخواست مهلت نماید. 

سایر علل تأخیر جلسه بعنوان مثال در صورتی که جلسه برای ملاحظه اسناد، اطلاعاتی که در اداره یا دادگاه دیگری وجود دارد تشکیل شده باشد و تا روز جلسه به دادگاه نرسند، جلسه به تعویق می افتد. همچنین، اگر جلسه برای شنیدن توضیحات کارشناس تشکیل شده باشد و کارشناس حاضر نشود، تأخیر جلسه الزامی است. در صورتی هم که گواه یا شاهد در موعد مقرر حاضر نشود، جلسه به تأخیر می افتد و گواه دوباره احظار می شود.

درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه

همانطور که پیش از این بیان شد به هنگام رخ دادن برخی موارد و به علل مختلف ممکن است جلسه رسیدگی به پرونده به تاخیر بی افتد. یکی از این موارد و ادله هنگامی است که طرفین پرونده یا یکی از آن ها درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه را مطرح نماید. در این گونه موارد به صلاح دید قاضی پرونده ممکن با آن موافقت یا رد شود.

همچنین یکی دیگر از مواردی که یکی از طرفین درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه می دهد هنگامی است که خوانده به دلیل کمبود زمان میان ابلاغ دادخواست به او و تاریخ جلسه دادرسی یا به دلایل دیگر نتواند اسناد خود را حاضر کند. در این هنگام این حق برای او در نظر گرفته شده است که درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه را بدهد.

درخواست تغییر وقت رسیدگی دادگاه از طرف شخص یا وکیل او به صورت کتبی به شعبه دادگاه تحویل داده می شود. پس از ارائه درخواست در صورت موافقت با درخواست جلسه رسیدگی به تعویق می افتد و در غیر این صورت نیز در زمان خود برگزار می شود. در ادامه برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با علنی بودن جلسه رسیدگی و شرایط آن مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد به تعویق انداختن جلسه دادگاه و موارد آن در کانال تلگرام آیین دادرسی مدنی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون به تعویق انداختن جلسه دادگاه و موارد آن پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- اگر یکی از طرفین نتوانست در جلسه دادگاه شرکت کند چه اتفاقی می افتد؟

2- اگر یکی از طرفین نتواند در جلسه دادگاه شرکت کند و دلایل موجه ذکر شده در قانون را نداشته باشد باید چکار کند؟

3- آیا ممکن است دادگاه جلسه دادرسی را به تعویق بیندازد؟

سجاد رضائی

سلام و عرض ادبوقت بخیرالان 3 سال از دزدی منزل ما میگذرد و دزد ها هم گرفته شده اند اما دادگاه هنوز تشکیل نشده است.الان باید کجا پیگیری کنم و حتی امکان شکایت از دادگاه وجود دارد یا خیر؟