تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه

اتیان سوگند، به معنای ادای قسم و سوگند خوردن، با یکی از نام های خدا و با الفاظ جلاله ای نظیر والله، بالله، تالله می باشد و در تمام دعاوی حقوقی قابل اثبات با شهادت شهود که مدعی علیه، موضوع دعوا را انکار می کند، قابل درخواست بوده و پس از صدور قرار اتیان سوگند و ذکر موضوع و شخص یاد کننده سوگند در آن قرار، مطابق تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه، یعنی با ذکر نام خدا و قسم خوردن در خصوص موضوع دعوا، انجام می شود.

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، سوگند یا قسم، یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا، محسوب می شود و برخی از مهم ترین دعاوی حقوقی و کیفری را می توان با سوگند، اثبات نمود و انواع سوگند قضایی را می توان، شامل سوگند بتی یا قاطع دعوا، سوگند استظهاری و سوگند تکمیلی دانست.

 البته اتیان سوگند یا همان ادای قسم در دادگاه، صرفا در شرایطی مورد قبول قرار می گیرد که طبق شرایط و تشریفات شرعی و قانونی این امر ادا شده باشد و به همین جهت، ضروری است تا اصحاب دعوا و کسانی که قصد دارند، با ادای قسم، پرونده خود را پیش ببرند، از این قواعد و تشریفات و از نحوه اتیان سوگند، با خبر باشند.

از این رو، در مقاله حاضر قصد داریم بگوییم که مفهوم، شرایط، تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه چگونه است و پس از ذکر ماده قانونی ادای قسم در محکمه، تقاضای اتیان سوگند در دعاوی حقوقی را بررسی کرده و متن ادای قسم در دادگاه را ارائه کنیم.

اتیان سوگند یعنی چه

سوگند یا قسم، یکی از انواع ادله اثبات دعوا، در دعوا های حقوقی و کیفری می باشد و قواعد و تشریفات مخصوص به خود را دارد. قبل از هر گونه توضیح درباره تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه، لازم است تا بگوییم که مقصود از اتیان سوگند چیست.

در ادامه مقاله، در خصوص شرایط ادای قسم در دادگاه، صحبت خواهیم کرد و تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه را خواهیم گفت، علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره مفهوم سوگند یا قسم در حقوق و انواع آن می توانند، مقاله زیر را مطالعه کنند.

شرایط اتیان سوگند در دادگاه

به موجب ماده 270 قانون آیین دادرسی مدنی :" در مواردی که صدور حکم دادگاه، منوط به سوگند شرعی می باشد، دادگاه به درخواست متقاضی، قرار اتیان سوگند صادر می نماید"؛ البته اتیان سوگند در دادگاه، منوط به وجود برخی شرایط قانونی است و صرفا در صورت وجود چنین شرایطی، مدعی می تواند تقاضای اتیان سوگند کند و تکلیف اثبات یا رد ادعای خود را منوط به اتیان سوگند از سوی طرف مقابل نماید. شرایط ادای قسم در دادگاه عبارتند از: 

ادعای مدعی، بدون دلیل بوده باشد و مدعی علیه نیز، منکر ادعای مدعی باشد.

دعای مطرح شده، باید به شخص ادا کننده سوگند، منتسب باشد. بنابراین، اتیان سوگند، تنها از کسی قابل درخواست بوده که امر مورد ادعا، منتسب به وی باشد.

کسی که از او تقاضای اتیان سوگند می شود، باید جزء طرفین دعوا باشد و به موجب ماده 1327 قانون مدنی،" در دعاوی بر صغیر و مجنون، نمی توان قسم را بر ولی یا وصی یا قیم متوجه کرد؛ مگر نسبت به اعمال صادره از آن ها ، آن هم مادامی که به ولایت یا وصایت یا قیمومت، باقی هستند."

تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه

پس از اینکه شرایط ادای قسم در دادگاه را بررسی نمودیم، لازم است که تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه را نیز مورد بررسی قرار دهیم. در ماده 281 قانون آیین دادرسی مدنی، شیوه ادای قسم در محکمه یا همان تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه، مشخص شده است و از آن جهت که سوگند در دادگاه، یکی از ادله اثبات دعوای شرعی و قانونی می باشد، نحوه ادای قسم در دادگاه، صرفا باید به همان شیوه ای صورت گیرد که در شرع و به تبع آن، در قانون مشخص شده است.

 بر اساس ماده 281 قانون آیین دادرسی مدنی: "سوگند باید، مطابق قرار دادگاه و با لفظ جلاله ( والله – بالله – تالله ) یا نام خداوند متعال، به سایر زبان ها ادا گردد و در صورت نیاز به تغلیظ، دادگاه کیفیت آن را از حیث زمان، مکان و الفاظ تعیین می نماید. در هر حال، فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال، نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند، صورت جلسه می گردد".

بنابر این ماده، تشریفات و نحوه اتیان سوگند، بدین صورت خواهد بود که پس از صدور قرار اتیان سوگند، به درخواست متقاضی در دادگاه که در آن قرار، موضوع سوگند و شخصی که باید سوگند بخورد ذکر شده، سوگند باید، با لفظ جلاله و یا نام خداوند به سایر زبان ها، ادا گردد و مراتب اتیان آن، در صورت جلسه ای درج شود.

همچنین، در خصوص زمان اتیان سوگند، باید گفت، بعد از صدور قرار اتیان سوگند، در صورتی که شخص معیین شده در قرار، برای قسم خوردن، حاضر باشد، در همان جلسه، اتیان سوگند، صورت خواهد گرفت و در غیر این صورت، دادگاه، تعیین وقت کرده و وقت را به شخصی که باید، اتیان سوگند نماید، اعلام می کند.

ماده قانونی اتیان سوگند

یکی از پرسش های رایج در مساله اتیان سوگند، این است که ماده قانونی اتیان سوگند چیست و قانون گذار، در کدام ماده از کدام قانون، مساله اتیان سوگند و ادای قسم را به رسمیت شناخته و مطرح کرده است؟ لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم تا به پرسش فوق الذکر، پاسخ داده و ماده قانونی ای که اتیان سوگند در آن، مطرح شده است را بگوییم.

در پاسخ به پرسش فوق الذکر باید گفت، قانونی که اتیان سوگند در آن، پیش بینی شده، قانون آیین دادرسی مدنی می باشد و ماده قانونی آن، ماده 270 این قانون است. ماده 270 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص اتیان سوگند در دادگاه مقرر می دارد:

تقاضای اتیان سوگند در دعاوی حقوقی

در قسمت های قبلی مقاله، تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه را مورد بررسی قرار دادیم و گفتیم که ماده قانونی ادای قسم یا همان اتیان سوگند، کدام است. در این بخش از مقاله، قصد داریم تا در خصوص تقاضای اتیان سوگند در دعاوی حقوقی صحبت کنیم.

برای بررسی موارد امکان و شرایط تقاضای اتیان سوگند در دعاوی حقوقی، باید به قانون مدنی جمهوری اسلامی، مراجعه کرد. ماده 1325 این قانون، در خصوص تقاضای سوگند در دعاوی حقوقی، مقرر می دارد: "در دعاوی که به شهادت شهود، قابل اثبات است، مدعی می تواند، حکم به دعوی خود را که مورد انکار مدعی‌ علیه است، منوط به قسم ‌او نماید."

بر اساس این ماده، در تمامی دعاوی حقوقی قابل اثبات با شهادت، در شرایطی که مدعی علیه، موضوع دعوای مطروحه نسبت به خود را انکار کند، مدعی دعوا می تواند برای صدور حکم در دعوای خود، از دادگاه، تقاضای صدور قرار سوگند، نسبت به مدعی علیه را داشته باشد.

متن سوگند در دادگاه

از دیگر پرسش های رایجی که در خصوص مساله اتیان سوگند در دادگاه وجود دارد، این است که متن سوگند در دادگاه چیست؟ لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم تا با مراجعه به قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص محتوای متن سوگند در دادگاه، صحبت کنیم.

ماده 281 قانون آیین دادرسی مدنی، مقرر می دارد: "سوگند باید مطابق قرار دادگاه و با لفظ جلاله (والله - بالله - تالله) یا نام خداوند متعال به سایر زبانها ادا گردد ... در هرحال فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان در ادای سوگند، به نام خداوند متعال نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند صورت جلسه می‌ گردد."

بر اساس این ماده می توان گفت، متن سوگند در دادگاه، متشکل از نام ادا کننده سوگند است و مشمول نام خدا و الفاظ جلاله ای نظیر (والله - بالله - تالله)، می باشد و یاد کننده سوگند، پس از ذکر نام خود، به نام جلاله الله، در خصوص موضوع سوگند، قسم خواهد خورد. علاقمندان به کسب اطلاعات درباره نکول از سوگند، می توانند، مقاله ای که در زیر آمده را مطالعه کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه پاسخ دهند.