موانع اجرای حق حضانت

اجرای حق حضانت ممکن است با موانع قانونی یا واقعی مواجه شود که از جمله آنها میتوان به امتناع یکی از والدین از تحویل کودک، تغییر غیرقانونی محل سکونت، یا فقدان هماهنگی بین نهاد های اجرایی اشاره کرد. موانع حضانت همچنین شامل مواردی مانند اختلالات روانی تأییدشده در والد صاحب حق، یا وجود خطر جانی یا اخلاقی برای کودک در محیط فعلی است. 

در نظام حقوقی، موانع اجرای حق حضانت به عواملی اشاره دارد که تحقق عملیِ، حق حضانت را با دشواری روبه رو میسازد. این موانع ممکن است حقوقی یا واقعی باشند؛ از جمله امتناع والد دیگر از همکاری، تغییر غیرمجاز محل زندگی کودک، یا عدم دسترسی به سازو کارهای قانونی برای اجرای حکم. همچنین، مشکلاتی مانند اعتیاد تأییدشده، بیماری های روانیِ درمان نشده، یا فقدان امکانات مالی برای تأمین نیازهای اساسی کودک نیز جزو موانع حضانت محسوب میشوند.

اهمیت موضوع موانع اجرای حق حضانت، از این جهت است که، قانونگذار، این موانع را جهت حفظ حقوق فرزند و جلوگیری از ایجاد هرگونه آسیب به وی، وضع کرده است. وجود هر یک از این موانع می تواند، از موجبات سلب حضانت از شخص عهده دار حضانت باشد، که در این حالت، حضانت فرزند، از شخص فاقد صلاحیت گرفته می شود.

با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله، به پرسش موانع حضانت یعنی چه، پاسخ داده شده و در ادامه هر یک از موارد موانع حضانت با توجه به قانون مدنی، مورد بررسی قرار گرفته است. 

موانع حضانت یعنی چه

در پاسخ به سوال موانع حضانت یعنی چه، می توان گفت که این موانع شامل مواردی است که وجود هر یک از آنها در شخص عهده دار حضانت، می تواند، از موجبات سلب حضانت فرزند از وی بوده و مانع از اجرای حق حضانت والدین نسبت به فرزندان، شود. این موانع می توانند به دلایل قانونی، اخلاقی یا جسمی باشند که در صورت بروز آن ها، دادگاه می تواند حضانت را از والدین سلب کند و به شخص دیگری واگذار نماید.

قانونگذار در ماده 1175 قانون مدنی، اینگونه بیان می کند: "طفل را نمی‌توان از ابوین یا از پدر یا از مادری که حضانت با اوست گرفت، مگر در صورت وجود علت قانونی." قانونگذار در این جا، به مسئله حق حضانت متعلق به والدین، صحبت کرده و به مسئله علت قانونی اشاره کرده است. در اینجا منظور از علت قانونی، همان موانع حضانت است.

در واقع، موانع حضانت، از جمله مواردی است که قانونگذار، با توجه به مصلحت فرزند، وضع نموده و می تواند حق حضانت فرزندان را از والدین بگیرد. این موضوع به ویژه در مواردی که سلامت جسمی یا روانی کودک در معرض خطر باشد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. از جمله موانع اصلی حضانت می توان به اعتیاد والدین به مواد مخدر یا الکل، ابتلا به بیماری های روانی، سوءاستفاده از کودک یا اجبار او به مشاغل غیراخلاقی اشاره کرد.

موانع حضانت چیست

همانطور که در قسمت قبل به آن اشاره شد، منظور از موانع حضانت، مواردی است که وجود هر یک از آنها، از موجبات سلب حضانت از شخص عهده دار آن بوده و حضانت را به دستور مقام قضایی به شخص دارای صلاحیت واگذار می نماید. در این قسمت از مقاله به پرسش موانع حضانت چیست، پاسخ داده شده و هر یک به صورت جداگانه بررسی شده است. 

موانع حضانت، شامل مواردی نظیر عدم صلاحیت، انحطاط اخلاقی یا اشتهار به فساد، اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار، جنون و یا ابتلاء به بیماری های روانی کنترل نشده و غیر قابل درمان، سوء استفاده از طفل و اجبار وی به فساد، تکدی گری و ... و تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف، می باشد. 

عدم صلاحیت

منظور از عدم صلاحیت والدین، به طور کلی می تواند وجود هر یک از موارد گفته شده، عدم مراقبت و نگهداری از فرزند و یا عدم تامین نیازهای ضروری فرزند، باشد. احراز و اثبات هر یک از شرایط عدم صلاحیت، می تواند، مانع از اجرای حق حضانت برای شخص عهده دار حضانت شود و از موجبات سلب حضانت نیز می باشد. 

انحطاط اخلاقی و اشتهار به فساد 

اگر والدین، یا هر شخصی که عهده دار حضانت فرزند است، دچار انحطاط اخلاقی باشد؛ حضانت فرزند از وی سلب خواهد شد. علت این سلب حضانت، تاثیر این انحطاط اخلاقی بر تربیت فرزند بوده و این انحطاطا اخلاقی با حفظ و لحاظ مصحلت فرزند، منافات دارد. 

اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار

اگر شخص عهده دار امر حضانت، اعتیادی زیان آور به مواردی نظیر ا لکل، مواد مخدر و قمار، داشته و این اعتیاد تاثیر مستقیم در تربیت و نگهداری فرزند داشته و با مصلحت فرزند در تضاد باشد؛ حق حضانت از شخص دارنده آن سلب خواهد شد. 

جنون و یا ابتلاء به بیماری های روانی کنترل نشده

ابتلاء شخص عهده دار امر حضانت، به جنون یا هر یک از بیماری های روانی کنترل نشده، از آنجایی ممکن است سلامت جسم و روح فرزند را به خطر انداخته و در تربیت و نگهداری فرزند تاثیر گذار است، از جهات سلب حضانت از فرزند بوده و از موانع حضانت می باشد. 

سوء استفاده از طفل و اجبار وی به فساد، تکدی گری

اگر شخص عهده دار حضانت، از فرزند سوء استفاده نموده یا وی را به فساد، تکدی گری، قاچاق و ... مجبور نماید، حضانت فرزند از وی سلب خواهد شده و به شخص دیگری واگذار خواهد شد. در بسیاری از موارد این مورد نوعی رفتار مجرمانه نیز تلقی می شود. 

تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف

اگر شخص عهده دار حضانت، اقدام به ضرب و جرح خارج از حد متعارف نماید، به صورتی که سلامت جسم، روان و جان فرزند را به خطر بی اندازد، حق حضانت از وی سلب شده و به شخص دیگری واگذار خواهد شد. 

مواردی که نام برده شد، موانع اجرای حق حضانت بوده و احراز هر یک از این موارد، از موجبات سلب حق حضانت دارنده آن می شود. هر یک از اقربا، قیم و حتی مقام قضایی، می تواند در صورت مشاهده این شرایط، تقاضای سلب حضانت از شخص دارنده آن را نماید. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موانع اجرای حق حضانت در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موانع اجرای حق حضانت پاسخ دهند.