موارد و جهات رد کارشناس رسمی دادگستری

گاهی در دعاوی پیش می آید که کارشناس رسمی دادگستری به دلیل وجود برخی موانع قادر به ارائه نظریه صحیح و مطابق با واقع نباشد ؛ یعنی کارشناس به لحاظ وجود موانعی دارای نفع شخصی در دعوا باشد و یا اینکه به دلیل خصومت با یکی از طرفین دعوا ، نظر وی تحت تاثیر قرار گرفته و یا اینکه شائبه اظهار نظر نادرست در وی به وجود بیاید . در این صورت هر یک از طرفین دعوا که اظهار نظر کارشناس ممکن است به زیان او باشد ، می تواند ایراد رد کارشناس رسمی دادگستری را مطرح نماید .

در برخی موارد موضوع پرونده دارای جنبه های فنی و تخصصی می باشد که اطلاع از آن تنها توسط متخصص آن موضوع امکان پذیر می باشد ؛ بنابراین هرگاه دادگاه تشخیص دهد که موضوع دارای جنبه تخصصی بوده و باید توسط شخص خبره ای انجام بشود ، می تواند با صدور قرار کارشناسی ، انجام برخی امور را به کارشناس رسمی دادگستری واگذار کند که بر اساس قانون نظریه کارشناس در دادگاه معتبر خواهد بود و چه بسا که نقش تعیین کننده ای در نتیجه دعوا داشته باشد .

به همین دلیل در شرایطی که ممکن است کارشناس رسمی دادگستری از بی طرفی خارج شود ، می توان کارشناس رسمی دادگستری را رد کرد تا وی از اظهار نظر در پرونده خودداری نماید . به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوالات بپردازیم که رد کارشناس رسمی دادگستری چیست ، موارد رد کارشناس بر اساس قانون کدامند و با چه جهات و دلایلی می توان کارشناس رسمی دادگستری را رد نمود .

رد کارشناس رسمی دادگستری

در جریان رسیدگی به تعداد بسیاری از دعاوی در دادگاه قرار کارشناسی صادر می شود و لازم است تا کارشناس ظرف مهلت مقرر برای کارشناسی در آن خصوص اظهار نظر نماید . به همین دلیل اصل اثبات حق و یا مقدار حقی که به طرفین دعوا تعلق می گیرد ، بر اساس نظریه کارشناس است .

اما در شرایطی ممکن است که کارشناس رسمی دادگستری به دلیل وجود برخی موانع قادر به ارائه نظریه صحیح و مطابق با واقع نباشد . در واقع ممکن است کارشناس به لحاظ وجود موانعی دارای نفع شخصی در دعوا باشد و یا اینکه به دلیل خصومت با یکی از طرفین دعوا ، نظر وی تحت تاثیر قرار گرفته و یا اینکه شائبه اظهار نظر نادرست در وی به وجود بیاید .
 

در این صورت ، علاوه بر اینکه خود کارشناس رسمی دادگستری باید از اظهار نظر در پرونده امتناع کند ، هر یک از طرفین دعوا که اظهار نظر کارشناس ممکن است به زیان او باشد ، می تواند ایراد رد کارشناس رسمی دادگستری را مطرح نماید . بر اساس تبصره دو ماده 18 قانون کانون کارشناسان رسمی دادگستری ، " کارشناسان رسمی مکلف اند در امور ارجاعی در صورت وجود جهات رد ، موضوع را به طور کتبی اعلام و از مبادرت به کارشناسی امتناع ‌نمایند ؛ در غیر این صورت متخلف محسوب و به مجازات انتظامی موضوع این قانون محکوم می‌شوند . جهات رد کارشناس رسمی همان جهات رد‌ دادرس مندرج در قانون آیین دادرسی مدنی می ‌باشد " .

 بنابراین بر اساس این ماده در صورتی که یکی از جهات و موارد رد کارشناس رسمی دادگستری وجود داشته باشد ، خود کارشناس باید این موضوع را به صورت کتبی اعلام کند .  در غیر این صورت ، مرتکب تخلف شده است و ممکن است به مجازات انتظامی در این قانون محکوم بشود .

البته در صورت وجود یکی از این جهات ، هر یک از طرفین دعوا نیز می توانند این موضوع را اعلام کنند و به این ترتیب ، کارشناس رسمی دادگستری باید از رسیدگی امتناع کند . لازم به ذکر است که بر اساس این ماده جهات رد کارشناس رسمی دادگستری همان جهات رد دادرس است که در قانون آیین دادرسی مدنی آمده است .

موارد رد کارشناس رسمی دادگستری

در قسمت قبل به بررسی ایراد رد کارشناس رسمی دادگستری بر اساس قانون پرداخته شد و همانگونه که اشاره شد ، می توان در برخی موارد کارشناس رسمی دادگستری را رد نمود و کارشناس را از انجام کارشناسی در پرونده منع کرد .

اما در این قسمت قصد داریم به بررسی موارد و جهات رد کارشناس رسمی دادگستری بپردازیم . البته همانگونه که اشاره شد ، جهات و موارد رد کارشناس رسمی دادگستری همان مواردی است که در قانون آیین دادرسی مدنی برای رد دادرس مورد پیش بینی قرار گرفته است . به موجب ماده 91 قانون آیین دادرسی مدنی جهات رد دادرس شامل موارد زیر است :

- قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین دادرس با یکی از اصحاب دعوا وجود داشته باشد ؛

- دادرس ، قیّم یا مخدوم یکی از طرفین باشد و یا یکی از طرفین ، مباشر یا متکفّل امور دادرس یا همسر او باشد ؛

- دادرس یا همسر یا فرزند او ، وارث یکی از اصحاب دعوا باشد ؛

- دادرس سابقا در موضوع اقامه شده به عنوان دادرس یا داور یا کارشناس یا گواه اظهار نظر کرده باشد ؛

- بین دادرس و یکی از طرفین و یا همسر یا فرزند او دعوای حقوقی یا جزایی مطرح باشد و یا در سابق مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم قطعی دو سال نگذشته باشد ؛

- دادرس یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در موضوع مطروح باشند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دلایل و موارد رد کارشناس رسمی دادگستری​ در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دلایل و موارد رد کارشناس رسمی دادگستری​ پاسخ دهند .