در این مقاله قصد داریم شرایط ماهوی و شرایط شکلی اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا را مورد بررسی قرار دهیم .

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، در کنار سوگند تکمیلی و سوگند استظهاری ، یکی از مهم ترین انواع سوگند قضایی ، سوگند بتی یا سوگند قاطع دعوا می باشد که سوگند بتی به سوگندی گفته می شود که به وسیله آن ، ادعای مدعی حسب مورد ساقط و یا ثابت خواهد شد . به موجب ماده 270 قانون آیین دادرسی مدنی " در مواردی که صدور حکم دادگاه منوط به سوگند شرعی می باشد ، دادگاه به درخواست متقاضی ، قرار اتیان سوگند صادر می نماید " . بنابراین بر اساس این ماده صدور قرار اتیان سوگند و اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا در دادگاه منوط به وجود شرایطی است که تنها در صورت وجود چنین شرایطی مدعی باید سوگند بتی یا سوگند قاطع دعوا ادا کند . به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم شرایط ماهوی اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا و شرایط شکلی اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا را مورد بررسی قرار دهیم .

با عنایت به قوانینی همچون قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مدنی ، از جمله مهم ترین شرایط ماهوی ادای سوگند بتی یا سوگند قاطع دعوا می توان به موارد زیر اشاره نمود :

ادعا بدون دلیل باشد : هرگاه ادعای خواهان یا مدعی متکی به هیچ دلیلی نباشد و خوانده یا مدعی علیه منکر ادعا باشد ، تکلیف رد یا اثبات ادعا منوط به سوگند می شود . " هر گاه خوانده در پاسخ خواهان ، ادعایی مبنی بر برائت ذمه از سوی خواهان یا دریافت مال مورد ادعا یا صلح و هبه نسبت به آن و یا تملیک مال به موجب یکی از عقود ناقله نماید ، دعوا منقلب می شود و خواهان ، خوانده تلقی می شود و حسب مورد با آنان رفتار خواهد شد  " . بنابراین از جمله شرایط سوگند بتی یا قاطع دعوا آن است که اولا ادعایی وجود داشته باشد و ثانیا دلیل یا اماره ای بر صحت ادعا ارائه نشده و در پرونده وجود نداشته باشد . در این صورت ، مدعی می تواند حکم به دعوای خود را که مورد انکار مدعی علیه است ، منوط به قسم او نماید . در نتیجه هر گاه در اثبات ادعا دلیلی ارائه شده باشد ، مدعی علیه نمی تواند برای رد ادعا ، درخواست صدور قرار اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا نماید .

ادعا به شخص ادا کننده سوگند منتسب باشد : سوگند که به نوعی گواه گرفتن خداوند متعال بر امری است ، تنها از کسی می تواند خواسته شود که امر مورد ادعا منتسب به شخص او باشد و افزون بر آن ، یکی دیگر از شرایط تقاضای اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا آن است که وی باید از اصحاب دعوا نیز شمرده شود . بنابراین به موجب ماده 1327 قانون مدنی " در دعاوی بر صغیر و مجنون نمی توان قسم را بر ولی یا وصی یا قیم متوجه کرد ؛ مگر نسبت به اعمال صادره از آنها ، آن هم مادامی که به ولایت یا وصایت یا قیمومت باقی هستند " . علاوه بر این به موجب ماده 35 قانون آیین دادرسی مدنی " سوگند قابل توکیل نمی باشد " .

سوگند از اموری باشد که می تواند موضوع سوگند واقع شود : به موجب ماده 280 قانون آیین دادرسی مدنی " در حدود شرعی حق سوگند نیست ؛ مگر در سرقت که فقط در جنبه حق الناسی آن سوگند ثابت است ولی حد سرقت با آن سوگند ثابت نخواهد شد .

کسی که سوگند یاد می کند شرایط قانونی را داشته باشد : به موجب ماده 1329 قانون مدنی " قسم به کسی متوجه می گردد که اگر اقرار کند اقرارش نافذ باشد " . در نتیجه کسی که سوگند یاد می کند باید عاقل ، بالغ ، قاصد و مختار باشد . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط ادای سوگند در دادگاه کلیک کنید .

با عنایت به قوانینی همچون قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مدنی ، از جمله مهم ترین شرایط ماهوی ادای سوگند بتی یا سوگند قاطع دعوا می توان به موارد زیر اشاره نمود :

ادعا بدون دلیل باشد : هرگاه ادعای خواهان یا مدعی متکی به هیچ دلیلی نباشد و خوانده یا مدعی علیه منکر ادعا باشد ، تکلیف رد یا اثبات ادعا منوط به سوگند می شود . " هر گاه خوانده در پاسخ خواهان ، ادعایی مبنی بر برائت ذمه از سوی خواهان یا دریافت مال مورد ادعا یا صلح و هبه نسبت به آن و یا تملیک مال به موجب یکی از عقود ناقله نماید ، دعوا منقلب می شود و خواهان ، خوانده تلقی می شود و حسب مورد با آنان رفتار خواهد شد  " . بنابراین از جمله شرایط سوگند بتی یا قاطع دعوا آن است که اولا ادعایی وجود داشته باشد و ثانیا دلیل یا اماره ای بر صحت ادعا ارائه نشده و در پرونده وجود نداشته باشد . در این صورت ، مدعی می تواند حکم به دعوای خود را که مورد انکار مدعی علیه است ، منوط به قسم او نماید . در نتیجه هر گاه در اثبات ادعا دلیلی ارائه شده باشد ، مدعی علیه نمی تواند برای رد ادعا ، درخواست صدور قرار اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا نماید .

ادعا به شخص ادا کننده سوگند منتسب باشد : سوگند که به نوعی گواه گرفتن خداوند متعال بر امری است ، تنها از کسی می تواند خواسته شود که امر مورد ادعا منتسب به شخص او باشد و افزون بر آن ، یکی دیگر از شرایط تقاضای اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا آن است که وی باید از اصحاب دعوا نیز شمرده شود . بنابراین به موجب ماده 1327 قانون مدنی " در دعاوی بر صغیر و مجنون نمی توان قسم را بر ولی یا وصی یا قیم متوجه کرد ؛ مگر نسبت به اعمال صادره از آنها ، آن هم مادامی که به ولایت یا وصایت یا قیمومت باقی هستند " . علاوه بر این به موجب ماده 35 قانون آیین دادرسی مدنی " سوگند قابل توکیل نمی باشد " .

سوگند از اموری باشد که می تواند موضوع سوگند واقع شود : به موجب ماده 280 قانون آیین دادرسی مدنی " در حدود شرعی حق سوگند نیست ؛ مگر در سرقت که فقط در جنبه حق الناسی آن سوگند ثابت است ولی حد سرقت با آن سوگند ثابت نخواهد شد .

کسی که سوگند یاد می کند شرایط قانونی را داشته باشد : به موجب ماده 1329 قانون مدنی " قسم به کسی متوجه می گردد که اگر اقرار کند اقرارش نافذ باشد " . در نتیجه کسی که سوگند یاد می کند باید عاقل ، بالغ ، قاصد و مختار باشد . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط ادای سوگند در دادگاه کلیک کنید .