به لحاظ قانونی " سوگند یا قسم " به عنوان یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا محسوب می شود و احکام مربوط به سوگند در قانون آیین دادرسی مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است که از جمله انواع سوگند قضایی می توان به سوگند استظهاری ، سوگند تکمیلی و سوگند بتی یا سوگند قاطع دعوا اشاره نمود .

به لحاظ مفهوم سوگند قاطع دعوا به سوگندی گفته می شود که خواهان برای اثبات ادعای خود دلیلی نداشته باشد و خوانده منکر ادعای خواهان باشد که در این صورت تکلیف سرنوشت دعوا توسط سوگند مشخص خواهد شد و به دلیل اینکه تنها با سوگند یک ادعا ثابت یا ساقط می شود ، به آن سوگند قاطع دعوا نیز می گویند . به همین دلیل در این مقاله قصد داریم ابتدا به بررسی مفهوم سوگند بتی یا قاطع دعوا پرداخته و سپس شرایط اتیان سوگند بتی​ و دعاوی قابل اثبات با سوگند بتی یا قاطع دعوا را مشخص نماییم .

سوگند بتی یا قاطع دعوا چیست

در پاسخ به این سوال که منظور از سوگند بتی یا قاطع دعوا چیست ، می توان گفت سوگند بتی یا سوگند قاطع دعوا ، سوگندی است که به وسیله آن حسب مورد ادعای مدعی ساقط و یا اثبات می شود . مفهوم و تعریف سوگند بتی یا قاطع دعوا در قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است که به موجب ماده 1325 قانون مدنی " در دعاوی که به شهادت شهود قابل اثبات است ، مدعی می تواند حکم به دعوای خود را که مورد انکار مدعی علیه است ، منوط به قسم او نماید " .

علاوه بر این به موجب ماده 1326 قانون مدنی " در موارد ماده فوق مدعی علیه نیز می تواند در صورتی که مدعی سقوط دین یا تعهد یا نحو آن باشد ، حکم به دعوا را منوط به قسم مدعی کند " . بنابراین در سوگند بتی یا قاطع دعوا ، با سوگندِ تنها ، یا ادعا محکوم به رد شده و یا به اثبات می رسد ؛ بر خلاف سوگند تکمیلی که مکمل دلیل ناقص دیگری است و بر خلاف سوگند استظهاری که علاوه بر دلیل کامل ، در دعاوی علیه میت باید ادا شود .

بیشتر بخوانید: قرار اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا

شرایط اتیان سوگند بتی

در قسمت قبل به بررسی مفهوم سوگند بتی یا قاطع دعوا بر اساس قانون پرداخته شد ؛ اما سوالی که مطرح می شود آن است که اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا چه شرایطی دارد ؟ به عبارت دیگر در چه شرایطی مدعی علیه باید سوگند یا قسم بتی یا قاطع دعوی یاد کند ؟ با عنایت به قانون از جمله شرایط اتیان سوگند بتی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

اول ؛ ادعای خواهان یا مدعی باید بدون دلیل بوده و خوانده نیز منکر ادعای مدعی بوده باشد . در این صورت مدعی می تواند حکم به دعوای خود را که مورد انکار مدعی علیه است ، منوط به سوگند بتی او نماید .

دوم ؛ اتیان سوگند بتی یا قاطع دعوا تنها از کسی درخواست می شود که امر مورد ادعا منتسب به خود او باشد و این شخص باید جزء اصحاب دعوا نیز باشد .

سوم ؛ موضوع سوگند بتی از اموری باشد که سوگند در آنها معتبر باشد ، به عنوان نمونه در حدود شرعی حق سوگند دادن وجود ندارد .

چهارم ؛ کسی که سوگند بتی یا قاطع دعوا یاد می کند باید شرایط لازم برای ادای سوگند را داشته باشد . یعنی عاقل ، بالغ ، قاصد و مختار باشد .

حتما بخوانید: نحوه درخواست سوگند بتی یا قاطع دعوا چگونه است

 

دعاوی قابل اثبات با سوگند بتی یا قاطع دعوا

در قسمت قبل به بررسی مفهوم و تعریف سوگند بتی و شرایط قسم قاطع دعوا بر اساس قانون مدنی پرداخته شد ، اما در خصوص اینکه چه دعاوی را می توان با سوگند بتی یا قاطع دعوا اثبات کرد ، می توان به ماده 271 قانون مدنی اشاره کرد . بر اساس این ماده " در کلیه دعاوی مالی و سایر حقوق الناس از قبیل نکاح ، طلاق ، رجوع در طلاق ، نسب ، وکالت و وصیت که فاقد دلیل و مدارک معتبر دیگر باشد ، سوگند شرعی به شرح مواد آتی می تواند ملاک و مستند صدور حکم دادگاه قرار گیرد " .

علی رغم اطلاق و عمومیت این ماده ، باید توجه داشت که تنها در دعاوی که با شهادت شهود قابل اثبات است ، مدعی می تواند حکم به دعوای خود را که مورد انکار مدعی علیه است منوط به قسم او نماید . البته اگر چه تمامی دعاوی با شهادت شهود قابل اثبات است ، اما برخی ادعاها صرفا با سند رسمی اثبات می شود . بنابراین در این دسته از دعاوی که با گواهی قابل اثبات نیستند ، به صراحت ماده 1325 قانون مدنی صدور قرار اتیان سوگند منتفی است .

از سوی دیگر به موجب ماده 1325 قانون مدنی توسل به سوگند بتی یا قاطع دعوا زمانی ممکن است که دعوای مدنی به موجب اقرار یا شهادت یا علم قاضی بر مبنای اسناد یا امارات ثابت نشده باشد .

در ادامه بخوانید: آثار و پیامدهای سوگند بتی یا قاطع دعوا چیست

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سوگند بتی یا قاطع دعوا​ در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سوگند بتی یا قاطع دعوا​ پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- سوگند بتی یا قسم قاطع دعوا به چه معناست ؟

2- آیا برای اثبات همه دعاوی می توان از قسم قاطع دعوا استفاده کرد ؟

3- در چه شرایطی می توان تقاضای اتیان سوگند قاطع دعوا کرد تا تکلیف نهایی پرونده معلوم شود ؟

---

نظرات کاربران