عناوین اصلی این مقاله

• تمکین از شوهر یعنی چه
• موارد عذر موجه عدم تمکین
سوالات متداول

پایه و اساس استحکام روابط خانوادگی بر همکاری و همدلی متقابل زن و شوهر استوار شده است ؛ اما علاوه بر  این همکاری متقابل ، در قوانین مختلف برای زن و مرد تکالیفی نیز مقرر شده است که از جمله این تکالیف ، " تمکین زن از شوهر " است که البته در قبال آن ، زن از " حق نفقه " برخوردار خواهد شد . لازم به ذکر است که انجام تکلیف اطاعت از شوهر یا به عبارت دیگر تمکین در مقابل شوهر تکلیف بدون حد و مرز نبوده و دارای استثنائاتی هست ؛ لذا در برخی موارد که زن عذر موجه برای عدم تمکین در برابر شوهر داشته باشد ، می تواند از تمکین در برابر شوهر خودداری نموده و البته همچنان از حق نفقه بهره مند خواهد شد . به همین منظور در این مقاله قصد داریم به بررسی موارد عذر موجه عدم تمکین زن بر اساس قانون بپردازیم .

تمکین از شوهر یعنی چه

تمکین از شوهر که ریشه اسلامی دارد ، در معنای کلی ناظر بر اطاعت کردن زن از شوهر می باشد . بنابراین از جمله انوع تمکین از شوهر می توان به پذیرش سخنان مرد در خصوص موضوعات کلی روابط خانوادگی و همچنین روابط زناشویی اشاره نمود که به معنای تمکین خاص و تمکین عام می باشد . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع تمکین کلیک کنید .

همانگونه که در مقدمه اشاره شد ، تمکین از شوهر وظیفه ای است که به لحاظ شرعی و قانونی به عهده زنان قرار گرفته است ؛ لذا در حال کلی زن باید در مسائل خانوادگی و زناشویی از همسر خود تبعیت کند ؛ مگر در موارد وجود عذر موجه که در قسمت بعد به آن اشاره خواهیم کرد . بنابراین ، اگر زن بدون وجود دلیل و عذر موجه و قانونی از تمکین در مقابل شوهر خودداری کند ، مرتکب عدم تمکین یا نشوز شده است که این عدم تمکین پیامدهای حقوقی مثل از بین رفتن حق نفقه زن را به دنبال خواهد داشت . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مجازات عدم تمکین زن کلیک کنید .

موارد عذر موجه عدم تمکین

همانگونه که بسیاری از احکام کلی دارای استثنائاتی است ، حکم به تمکین از جانب زن نیز استثنائاتی دارد ؛ به این معنا که زن در صورت وجود برخی موارد می تواند از تمکین در برابر شوهر خودداری کند . با عنایت به قانون مدنی از جمله موارد موجه عدم تمکین یا همان جهات عذر موجه عدم تمکین می توان موارد زیر را بر شمرد :

 بیماری جنسی و مقاربتی

یکی از مهم ترین عذر موجه زن برای عدم تمکین ، " ابتلای شوهر به بیماری های جنسی و مقاربتی " است که در ماده 1127 قانون مدنی مورد پیش بینی قرار گرفته است . بر اساس این ماده : " هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی و جنسی گردد ، زن حق دارد که از نزدیکی با او خودداری و امتناع نماید ، امتناع به علت مزبور مانع از حق نفقه نخواهد بود " . لذا در صورتی که مرد مبتلا به بیماری های جنسی مثل ایدز شده باشد و بیم سرایت آن به زن وجود داشته باشد ، زن حق دارد از تمکین خودداری کند و مرد به این دلیل نمی تواند علیه زن دعوای عدم تمکین اقامه نماید . لازم به ذکر است که عدم تمکین در این ماده ناظر بر تمکین خاص یا روابط زناشویی است ؛ نه تمکین عام . علاوه بر این ، در مواردی که خود زن بیمار باشد ، ممکن است بتواند از تمکین در مقابل شوهر امتناع کند ؛ به عنوان مثال بیماری هایی مثل رَتَق و قَرَن که به معنای مسدود بودن آلت تناسلی زن می باشند و یا عادت ماهیانه زن بابت معذور شدن زن از تمکین خواهد شد .

 ضرر بدنی ، مالی و شرافتی

در صورتی که تمکین زن از شوهر متضمن ضرر جسمی ، شرافتی و مالی برای زن باشد ، وی حق دارد از تمکین در مقابل شوهر خودداری نماید که این مفهوم در ماده 1115 قانون مدنی بیان شده است که بر اساس آن " اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد ، زن می تواند مسکن جداگانه اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور ، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشت به منزل مزبور معذور است ، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود " . عدم تمکین در این ماده به معنای تمکین عام است و زن حق دارد در منزل دیگری غیر از منزل شوهر سکونت نماید . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اینکه اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد کلیک کنید .

 حق تعیین مسکن ضمن عقد نکاح

علی الاصول زن باید در همان منزلی که شوهر تعیین کرده است سکونت کرده و از همسر خود تمکین عام و خاص کند . اما به لحاظ قانونی این امکان وجود دارد که زن حین عقد نکاح ، حق تعیین مسکن را گرفته باشد که در این صورت ، می تواند منزل جداگانه ای داشته باشد و مرد نمی تواند این نوع سکونت زن را عدم تمکین تلقی نماید و علیه زن دعوای عدم تمکین اقامه نماید . البته زن کماکان موظف است وظایف زناشویی خود را انجام دهد و مرد نیز مکلف به پرداخت نفقه زن است . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اخراج زوجه از خانه توسط زوج کلیک کنید .

 استفاده زن از حق حبس

یکی دیگر از موارد عذر موجه زن بابت عدم تمکین ، زمانی است که زن بخواهد از حق حبس در عقد نکاح استفاده کند . شرایط استفاده زن از حق حبس در ماده 1085 قانون مدنی مطرح شده است که طبق آن " زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در قبال شوهر دارد امتناع کند ؛ مشروط بر اینکه مهریه حال باشد و این امتناع مُسقط حق نفقه نخواهد بود " . بنابراین اگر هنوز زن تمکین خاص نکرده باشد ، حق دارد تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده از تمکین خاص خودداری کند . در این صورت نیز مرد تا پرداخت مهریه نمی تواند شکایتی بابت عدم تمکین زن داشته باشد و حتی مکلف به پرداخت نفقه به زن است . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط استفاده زن از حق حبس کلیک کنید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد عذر موجه عدم تمکین زن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عذر موجه عدم تمکین زن پاسخ دهند .