قانون آیین دادرسی مدنی دربردارنده نکات مهمی در خصوص نحوه اقامه دعوی علیه دیگران ، احکام و مقررات خاص هر دعوا و آیین رسیدگی به دعاوی مختلف است که یکی از مهم ترین نکات در این خصوص ، صلاحیت دادگاه رسیدگی کننده به دعواست که دادگاه باید صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی برای رسیدگی به دعوا را داشته باشد . بر اساس اصل کلی قانونی ، علی الاصول اقامه دعوا باید در محل اقامت خوانده صورت گیرد ، اما گاهی خوانده دعوا در ایران اقامتگاهی ندارد و مقیم خارج از کشور می باشد که در این صورت بحث مربوط به دادگاه رسیدگی به دعوا علیه اشخاص مقیم خارج از کشور اهمیت می یابد ، بدین صورت که اگر خوانده در ایران اقامتگاهی نداشته باشد باید کجا علیه او اقامه دعوا کرد ؟ برای پاسخ دادن به این سوال نخست به بررسی دادگاه صالح رسیدگی کننده به دعاوی بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی پرداخته و سپس دادگاه رسیدگی به دعوا علیه اشخاص مقیم خارج از کشور را بررسی می کنیم .

دادگاه صالح رسیدگی به دعوا

در قانون آیین دادرسی مدنی حکمی کلی در ارتباط با دادگاه صالح رسیدگی کننده به دعوا مقرر شده است که بر اساس آن ، اصولا دعاوی باید در دادگاهی اقامه شوند که خوانده دعوا در آن حوزه اقامت دارد . موید این مطلب نیز ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی است که بر اساس این ماده ، " دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده در حوزه قضایی آن اقامتگاه دارد ... " . بنابراین ، هر دعوایی که قصد اقامه آن را در دادگاه های عمومی و دادگاه های انقلاب داریم ، در درجه اول باید به دادگاهی مراجعه کرد که خوانده دعوا ( یعنی شخصی که علیه او دعوا اقامه می شود ) در آن حوزه اقامت دارد . برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اینکه  خوانده دعوا کیست کلیک کنید .

دادگاه رسیدگی به دعوا علیه اشخاص مقیم خارج از کشور

در ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی پس از اینکه گفته شده دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده در حوزه قضایی آن اقامتگاه دارد ؛ در خصوص دادگاه صالح به رسیدگی به دعاوی علیه اشخاص خارج از کشور تعیین تکلیف شده است که بر اساس آن ، " ... اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد ، درصورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد ، در دادگاه همان محل باید اقامه گردد و هرگاه در ایران اقامتگاه و یا محل سکونت موقت نداشته ولی مال غیرمنقول داشته باشد ، دعوا در دادگاهی اقامه می شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است و هرگاه مال غیرمنقول هم نداشته باشد ، خواهان در دادگاه محل اقامتگاه خود ، اقامه دعوا خواهد کرد " . بنابراین ، بر اساس این ماده :

الف ) اگر فردی قصد اقامه دعوایی علیه دیگری داشته باشد و آن فرد در ایران اقامتگاهی داشته باشد ، طبق اصل کلی باید اقامه دعوا در همان محلی صورت گیرد که خوانده اقامتگاه دارد .

ب ) اگر خوانده آن دعوا در ایران اقامتگاهی نداشته باشد اما محل سکونت موقتی در ایران داشته باشد ، اقامه دعوا باید در همان محل اقامت موقت صورت گیرد .

ج ) اگر خوانده دعوا نه در ایران اقامتگاهی داشته باشد و نه محل سکونت موقتی داشته باشد ، اما در ایران مال غیر منقولی داشته باشد ، اقامه دعوا در محلی صورت می گیرد که مال غیر منقول در حوزه آن واقع شده است . این مسئله به دلیل آن است که وجود مال غیر منقول در هر حوزه ای سبب تعلق فرد به آن محل می شود و به همین دلیل است که بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی اقامه دعوا در آن حوزه امکان پذیر است . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دادگاه رسیدگی به دعاوی اموال غیر منقول کلیک کنید .

د ) هرگاه خوانده دعوا در ایران اقامتگاه نداشته ، محل سکونت موقتی هم نداشته باشد و مال غیر منقولی نیز در ایران نداشته باشد ، این بار اقامه دعوا در محل اقامت خود خواهان امکان پذیر است و خواهان دعوا می تواند در دادگاه محل اقامت خود اقامه دعوا کند . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نیابت قضایی داخلی و نیابت قضایی بین المللی کلیک کنید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دادگاه رسیدگی به دعاوی علیه اشخاص مقیم خارج از ایران ​در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دادگاه رسیدگی به دعاوی علیه اشخاص مقیم خارج از ایران پاسخ دهند .

 

 

 

سوالات متداول

1- آیا می توان بر علیه اشخاصی که مقیم خارج از کشور هستند در ایران طرح دعوا نمود ؟

2- برای اقامه دعوا علیه اشخاصی که مقیم خارج از ایران هستند به کدام دادگاه باید مراجعه نمود ؟

3- اگر شخص مقیم خارج از کشور در ایران اقامت یا سکونت نداشت برای طرح دعوا علیه وی چه باید کرد ؟

---

نظرات کاربران