انواع شهادت در دادگاه

گواهی یا شهادت در دادگاه یعنی، شخصی به غیر از اصحاب دعوا، نزد مقام قضایی رسیدگی کننده به دعوای حقوقی یا کیفری حاضر شود و از وقوع یا عدم وقوع یک امر یا یک جرم یا هر آنچه در نتیجه دعوا موثر است، خبر دهد. شهادت مستقیم و غیر مستقیم از انواع گواهی هستند و تفاوت شهادت با اقرار در این است که اقرار کننده، بر خلاف شهادت دهنده، یکی از اصحاب دعوا بوده و از امری به زیان خودش خبر می دهد.

بر اساس قانون، در مقام دفاع یا در مقام طرح هر دعوای حقوقی یا کیفری، اصحاب دعوا باید، از ادله اثبات پیش بینی شده در قانون، استفاده نمایند تا بتوانند، در دعوای مطروحه، پیروز شوند، در غیر این صورت، شکست خورده و ممکن است که حق شان، تضییع گردد.

با عنایت به قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری، در کنار سند، یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا که به کمک آن می توان یک ادعا را دادگاه حقوقی یا دادگاه کیفری ثابت نمود، شهادت است که تحت عنوان گواهی نیز شناخته می شود و تنها، در صورتی که شرایط قانونی شهادت یا گواهی وجود داشته باشد، پذیرفته خواهد شد و به همین جهت، ضروری است تا از این شرایط، در خصوص انواع شهادت، مطلع بود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که گواهی یا شهادت در دادگاه یعنی چه و انواع گواهی چیست؛ سپس درباره انواع شاهد، تفاوت گواهی و شهادت، فرق بین گواه و شاهد، تفاوت اقرار و شهادت و تفاوت شهادت در دادگاه و دادسرا، توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، در ادامه مقاله، با ما همراه باشید.

شهادت یا گواهی یعنی چه

با توجه به اینکه قانون گذار، در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری، از شهادت، تحت عنوان ادله اثبات دعوا یاد می کند و برخی قضات در آرای صادره خود، درج می کنند که به "استناد شهادت شهود، حکم محکومیت صادر شد"، این سوال مطرح می گردد که شهادت در دادگاه یعنی چه؟

گواهی یا شهادت در مفهوم عام، اعم از شهادت مستقیم و شهادت بر اقرار، عبارت است از خبر دادن یک فرد، نزد محکمه و مقام قضایی، از دیده ها و یا شنیده ها یا سایر آگاهی هایی که به صورت اتفاقی یا به درخواست یکی از اصحاب دعوا از موضوعی پیدا کرده است. شهادت، در قانون مجازات اسلامی نیز تعریف شده است، ماده 174 این قانون مقرر می دارد: "شهادت عبارت از اخبار شخصی غیر از طرفین دعوی، به وقوع یا عدم وقوع جرم، توسط متهم یا هر امر دیگری، نزد مقام قضائی است."

انواع گواهی یا شهادت

در قسمت قبل، گفتیم که شهادت در دادگاه یعنی چه و توضیح دادیم که تعریف قانونی آن، در شهادت مستقیم و شهادت بر شهادت چه می باشد. در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص انواع شهادت صحبت کرده و بگوییم که انواع گواهی چیست. انواع گواهی یا شهادت، از قرار زیر است:

گواهی مستقیم یا اصلی

گواهی مستقیم یا اصلی به معنای خبر دادن از دیده ها و یا شنیده ها و یا سایر محسوسات مستقیم و بی واسطه گواه یا همان شاهد، از امر یا موضوع مورد اختلاف است؛ مانند اینکه شاهد یا گواه، امضا شدن سندی را دیده، جاری شدن صیغه عقد ازدواجی را شنیده و یا بسته هایی را که به اندازه بسته های اسکناس بوده، در داخل کیسه ای لمس کرده است.

گواهی غیر مستقیم یا گواهی بر گواهی

گواهی غیر مستقیم یا گواهی بر گواهی، به معنای آن است که خود شاهد یا گواه، امر مورد اختلاف را مستقیما ندیده، نشنیده و به گونه ای دیگر، مستقیما حس نکرده است بلکه، دیده ها، شنیده ها و سایر محسوسات کسی را بازگو می نماید که او خود بر امر مورد اختلاف، مستقیما شاهد یا گواه بوده است. مانند اینکه شاهد بگوید، علی به من گفت که امضا شدن سندی را دیده است. 

اعلام آگاهی در تحقیقات محلی

اعلام آگاهی در جریان تحقیق محلی، نوع ویژه ای از گواهی یا شهادت است که موضوع آن، الزاما اموری که گواه، شخصا آن را دیده است، نبوده و حتی گواهی غیر مستقیم ( گواهی بر گواهی ) نیز نمی باشد؛ بلکه اموری است که آگاه محلی، از مردم شنیده و یا به دیگر سخن، اعلام کننده آن، تنها بازتاب دهنده زمزمه هایی است که دهن به دهن بازگو می شود، بی آنکه درستی آن ها را تضمین نماید.

تفاوت گواهی و شهادت

با توجه به اینکه دو عبارت شهادت و گواهی، در دنیای حقوق، به کار می رود، برای برخی افراد، این پرسش مطرح می گردد که تفاوت گواهی با شهادت چیست و آیا این دو، مفاهیمی جدا از یکدیگر هستند یا کاملا معنای یکسانی داشته و بر یک مفهوم صدق می کنند؟

تفاوت اقرار و شهادت

شهادت و اقرار، هر دو از ادله اثبات دعاوی بوده و علی رغم اینکه هم در شهادت و هم در اقرار، عمل اخبار به امری که موثر در نتیجه دعوا است، نزد مقام قضایی و قاضی رسیدگی کننده به پرونده صورت می گیرد، اما، این دو، دارای تفاوت هایی اساسی، با یکدیگر هستند که این تفاوت ها عبارتند از:

 اقرار، در ردیف ادله اثبات دعوا، مقدم بر شهادت است و در صورت وجود اقرار، نیازی به شهادت نخواهد بود.

در اقرار، یکی از اصحاب دعوا، به زیان خود و به سود طرف دیگر دعوا، اقدام به اخبار از امری می نماید که در نتیجه دعوا موثر است.

در شهادت، شخصی به غیر از اصحاب دعوا، اقدام به اخبار از هر امری می نماید که در نتیجه دعوا موثر است.

علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص شهادت و جایگاه آن به عنوان ادله اثبات دعوا در دعاوی کیفری می توانند، نسبت به مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت بیشتر بخوانید، با همین عنوان آمده است، اقدام نمایند.

فرق بین گواه و شاهد

در قسمت های قبل، در توضیح در باب تفاوت بین شهادت و گواهی، گفتیم که این دو لغت، تفاوتی با یکدیگر نداشته و قانون گذار، در برخی مواد قانونی، به جای کلمه شهادت، از کلمه گواه استفاده کرده است. در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره فرق بین گواه و شاهد صحبت کنیم.

شاهد یا گواه، کسی غیر از اصحاب دعوا بوده که در محکمه حاضر شده و عمل شهادت را نزد قاضی یا مرجع قضایی، انجام می دهد و هیچ تفاوتی بین کواه یا شاهد وجود ندارد و همانند، شهادت و گواهی، این دو کلمه نیز در مواد قانونی، به عنوان جایگزین یکدیگر، به کار می روند. در ادامه، در خصوص انواع گواه، بر اساس قانون، توضیح خواهیم داد.

انواع شاهد

در توضیح اینکه انواع گواهی چیست، گفتیم که شهادت غیر مستقیم، شهادت بر شهادت و اعلام آگاهی در تحقیقات محلی، از انواع شهادت هستند. در این قسمت از مقاله، قصد داریم با در نظر داشتن انواع گواهی، انواع شاهد یا گواه را ذکر کنیم.

گواه مستقیم یا اصلی

این گواه، مستقیما و شخصا، از امری که اخبار می کند، مطلع شده و آن را مشاهده کرده است.

شاهد یا گواه غیر مستقیم یا شاهدی که بر شهادت دیگری، شهادت می دهد

این شاهد، گواهی است که از شنیده هایش از دیگران که شاهد اصلی بوده اند خبر می دهد و خود شخصا، شاهد امری که از آن، اخبار می کند، نبوده است.

با توجه به اینکه شهادت دادن دروغ جرم است و مجازات دارد، علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این امر می توانند، نسبت به مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید مقاله، آمده است، اقدام نمایند.

تفاوت شهادت در دادسرا و دادگاه

در قسمت های قبل، به این پرسش که شهادت یا گواهی یعنی چه پاسخ داده شد و همچنین عناوینی نظیر، انواع گواهی یا شهادت و تفاوت گواهی و شهادت، مورد بررسی قرار گرفت. در این قسمت از مقاله، تفاوت شهادت در دادسرا و دادگاه بررسی شده و به این پرسش که شهادت در دادسرا، چه تفاوتی با شهادت در دادگاه دارد؟ پاسخ داده خواهد شد.

با توجه به اینکه، دادسرا، مرجعی است که تحقیقات مقدماتی و اولیه هر پرونده کیفری، ابتدا در آن صورت می گیرد؛ نحوه شهادت شهود در آن نیز نسبت به دادگاه متفاوت است. شهادتی که شهود در دادسرا ارائه می دهند، بعد ها در دادگاه مورد استفاده قرار گرفته و بر حکم صادره توسط مرجع قضایی تاثیر مستقیم دارد. تفاوت شهادت در دادسرا و دادگاه به شرح زیر است:

شهادت در دادسرا به صورت غیرعلنی و نزد بازپرس صورت می گیرد؛ ولی در دادگاه این ادای شهادت در محضر قاضی و متهم صورت می گیرد.

شهادت در دادسرا، بدون حضور متهم در روند ادای شهادت انجام می شود؛ ولی در دادگاه، شهادت با حضور متهم ادا می شود.

شهادت شاهدی که شرایط قانونی شهادت دادن را ندارد، در دادسرا برای اطلاع بیشتر از موضوع مطرح شده، استماع می شود. اما شهادت شاهد فاقد شرایط قانونی شهادت، در دادگاه استماع نشده و فاقد اعتبار است.

شهادت در دادسرا در برابر قاضی تحقیق یعنی بازپرس ادا می شود؛ در صورتی که شهادت در دادگاه در حضور قاضی صادر کننده حکم ادا خواهد شد.

شهادت در دادسرا جهت شروع تحقیقات مقدماتی بوده و بر اساس آن حکمی صادر نمی شود؛ اما شهادت در دادگاه، به صدور حکم توسط قاضی دادگاه منتهی می شود.

مواردی که در بالا به آن ها اشاره شد، تعدادی از تفاوت های شهادت در دادسرا و دادگاه می باشد. توجه به این نکته ضروری است که، روند رسیدگی به پرونده کیفری با شروع تحقیقات مقدماتی در دادسرا صورت گرفته و تحقیق از شهود یکی از مراحل رسیدگی به پرونده می باشد. هرآنچه در دادسرا و طی تحقیقات مقدماتی به دست آید؛ برای رسیدگی اصلی و صدور حکم به دادگاه تسلیم می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شهادت یا گواهی در دادگاه و انواع آن در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شهادت یا گواهی در دادگاه و انواع آن پاسخ دهند.