اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی

اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی در صورت وجود شرایط آن، نظیر رخ دادن تصرف با قهر و غلبه و بدون مجوز قانونی، نسبت به مال غیر منقول، از طریق ثبت دادخواست این امر، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پس از پرداخت هزینه دادرسی، ممکن و میسر می باشد.

یکی از دعاوی مهمی که امروزه در رابطه با اموال غیر منقول، در دادگاه ها در جریان است، دعاوی مربوط به تصرف بوده که دعوای تصرف عدوانی، در کنار دعوای ممانعت از حق و دعوای مزاحمت، از جمله انواع دعاوی تصرف هستند.

دعوای تصرف عدوانی که یکی از انواع دعاوی تصرف است، می تواند به اشکال مختلفی اقامه شود که یکی از این اشکال، اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی است که قواعد و شرایط مخصوص به خود را داشته و تنها در صورتی که قواعد اقامه آن رعایت گردند، منتج به رسیدگی و نتیجه خواهد شد.

لذا، در مقاله حاضر قصد داریم، اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، شرایط و ارکان آن را بررسی کرده و مراحل و نحوه انجام آن را توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع می توانند، در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی

یکی از انواع دعاوی تصرف، دعوای تصرف عدوانی بوده که دعوای تصرف عدوانی را می توان به صورت حقوقی و کیفری، اقامه کرد. از جمله تفاوت این دو نوع دعوا، این است که اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی، هیچگونه مجازاتی را برای متصرف در پی ندارد و صرفا می توان حکم رفع تصرف وی را از دادگاه گرفت اما در تصرف عدوانی کیفری، متصرف، مجازات نیز خواهد شد.

ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی، در تعریف دعوای تصرف عدوانی، مقرر می دارد: "دعوای تصرف عدوانی، عبارت است از ادعای متصرف سابق، مبنی بر اینکه دیگری، بدون رضایت او، مال غیر منقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال، درخواست می نماید." 

بنابراین، اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، زمانی ممکن و متصور است که تصرف عدوانی، رخ داده باشد؛ یعنی شخصی، مال غیر منقول متعلق به دیگری را که سابقا در تصرف او بوده، بدون مجوز قانونی و بدون اذن و اجازه متصرف سابق، تصرف کند و متصرف سابق، بخواهد اقدام به اقامه دعوی نماید.

شرایط اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی

شرایط اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی، در ماده 158 آیین دادرسی مدنی، پیش بینی شده اند و برای اقامه این دعوی، باید تمامی این شرایط و ارکان رفع تصرف عدوانی حقوقی، موجود باشند. شرایط اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی را می توان شامل موارد زیر دانست: 

اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، لزوما در مورد اموال غیر منقول مطرح می شود؛ مانند خانه و زمین و بنابراین، در مورد اموال منقول همچون خودرو، امکان اقامه دعوای تصرف عدوانی حقوقی وجود ندارد. البته، برخی از حقوق دانان، این امر را در خصوص اموال منقول نیز جایز می دانند.

خواهان دعوا، یعنی کسی که می خواهد نسبت به اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی اقدام کند، بایستی حتما خودش، قبل از متصرف عدوانی، در آن مال غیر منقول، متصرف بوده باشد یا به عبارتی، سابقه تصرف داشته باشد. در اصطلاح حقوقی، به این وضعیت، سبق تصرف خواهان گفته می شود؛ یعنی خواهان، قبل از خوانده، متصرف بوده باشد؛ اینکه خواهان تا چه مدت زمانی بایستی متصرف سابق بوده باشد، به عرف بستگی دارد.

تصرف خوانده، یعنی کسی که دعوای رفع تصرف عدوانی علیه او مطرح می شود، بایستی بعد از تصرف خواهان، بوده باشد. اگر خود خوانده هم قبل از خواهان، متصرف بوده، در اینصورت، خواهان متصرف سابق نیست؛ پس نمی تواند دعوای رفع تصرف عدوانی را اقامه نماید. مثلا ( الف ) متصرف ملکی است و بعد از او ( ب ) آن را تصرف می کند و دوباره الف آن را تصرف می کند، در این حالت، شخص ( ب ) نمی تواند دعوای رفع تصرف عدوانی علیه ( الف ) اقامه کند.

 تصرف، بایستی به صورت عدوانی، یعنی با زور و غلبه و بدون اذن و مجوز قانونی بوده باشد. فلذا، در صورتی که تصرف دیگری در مال غیر منقول، دارای جنبه قانونی بوده و با رضایت صورت گیرد، نمی توان آن را تصرف عدوانی دانست.

ارکان دعوی تصرف عدوانی حقوقی

پس از توضیح در خصوص شرایط اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره ارکان دعوای تصرف عدوانی حقوقی صحبت کرده و آن ها را نام ببریم. بر اساس ماده 185 قانون آیین دادرسی مدنی، ارکان دعوی تصرف عدوانی حقوقی، عبارتند از:

تصرف سابق خواهان

 لاحق بودن تصرف متصرف

 عدوانی بودن تصرف

غیر منقول بودن مال مورد تصرف

نکته مهم این است که در طرح دعوی رفع تصرف عدوانی حقوقی، صرف سابقه تصرف، کافی بوده و بحث مالکیت خواهان، مطرح نخواهد بود و مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، دادگاهی می باشد که مال غیر منقول در حوزه آن واقع است.

مراحل و نحوه اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی

مراحل و نحوه اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، پرسشی است که از سوی اغلب کسانی که با مساله تصرف عدوانی، مواجه شده اند، مطرح می گردد. لذا، در این بخش، قصد داریم، مراحل و نحوه اقامه این دعوا را توضیح دهیم که به شرح زیر می باشد:

در ابتدا، خواهان اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، در صورت عدم برخورداری از حساب کاربری سامانه ثنا، باید نسبت به تشکیل این حساب، با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی یا مراجعه به آدرس adliran.ir بخش احراز هویت برخط، اقدام نماید.

سپس، خواهان باید، دادخواست دعوای خود را تنظیم و فایل ورد آن را بر روی یک حافظه، نظیر سی دی یا رم یا بر روی تلفن همراه ذخیره کند.

در گام بعدی، خواهان باید، همراه نام کاربری و رمز عبور ثنا، دادخواست تنظیمی و مدارک مثبت سبق تصرف، همچنین، مدارک مثبت تصرف خوانده (در صورتی که امکان ضمیمه کردن مدارک، به دادخواست وجود داشته باشد)، به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی رفته و پس از پرداخت هزینه دادرسی و تعرفه خدمات دفاتر خدمات قضایی، نسبت به ثبت و ارسال دادخواست خود به دادگاه صالح، اقدام نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط اقامه دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی پاسخ دهند.