دلایلی که هر یک از طرفین دعوا به آن استناد می کنند ، نقش مهمی در فرایند رسیدگی به دعوا و در نهایت نتیجه آن خواهد داشت . اما سوال این است که هرگاه دلایلی مانند تحقیقات از آگاهان و گواهان و همچنین معاینه محلی و کارشناسی بیرون از حوزه دادگاه رسیدگی کننده به دعوا باید انجام بگیرد ، کدام دادگاه باید اقدام کند ؟ به عبارت دیگر ، رسیدگی به دلیل در صلاحیت کدام دادگاه است ؟ دادگاه صالح برای رسیدگی به دلیل کجاست ؟ در بررسی دادگاه صالح رسیدگی کننده به دلیل ، اصل مهمی وجود دارد که پیش از استثنائات آن آورده می شود . به همین مناسبت ، در این مقاله نخست به بررسی دادگاه صالح رسیدگی به دلیل پرداخته و سپس استثنائات دادگاه رسیدگی کننده به دلیل را مورد بررسی قرار می دهیم .

دادگاه صالح رسیدگی به دلیل

همانگونه که می دانیم ، هر یک از طرفین دعوا برای اینکه ادعای خود را ثابت کرده و یا اینکه بخواهند در مقابل ادعای طرف مقابل از خود دفاع کنند ، ناچار باید دلایلی را در دادگاه مطرح کنند . به این دلایل ، در اصطلاح حقوقی ادله اثبات دعوا گفته می شود . در قانون آیین دادرسی مدنی ، ادله اثبات دعوا احصاء و شمارش شده اند که عبارتند از : سند ؛ اعم از سند رسمی و سند عادی ، گواهی یا شهادت ، سوگند یا قسم ، اقرار ، کارشناسی توسط دادگاه ، معاینه محل و تحقیق محلی . برای آشنایی با اینکه دلیل چیست ، اهمیت دلیل و اقسام دلیل کلیک کنید .

اما سوال مهمی که در این خصوص ممکن است مطرح شود ، آن است که رسیدگی به دلایل ارائه شده از سوی طرفین به عهده کدام دادگاه است ؟ دادگاه صالح رسیدگی به دلیل کجاست ؟

در پاسخ به این سوال ، توجه به ماده 200 قانون آیین دادرسی مدنی حائز اهمیت است . بر اساس این ماده ، " رسیدگی به دلایلی که صحت آن بین طرفین مورد اختلاف و موثر درتصمیم نهایی باشد ، در جلسه دادرسی به عمل می آید ؛ مگر در مواردی که قانون طریق دیگری معین کرده باشد " . بر این اساس در می یابیم که رسیدگی به دلایل ، علی الاصول می بایست توسط دادگاهی انجام شود که به دعوا رسیدگی می کند . موید این امر نیز مقرراتی است که در خصوص ادله اثبات دعوا همچون تحقیق محلی ، معاینه محلی ، گواهی و غیره پیش بینی شده است . برای آشنایی با انواع ادله اثبات دعوا کلیک کنید .

استثنائات دادگاه رسیدگی کننده به دلیل

در قسمت قبل دادگاه صالح رسیدگی به دلیل را مورد بررسی قرار دادیم ؛ لکن در مواردی این امکان وجود دارد که رسیدگی به دلیل به تعبیری که گفته شد ، توسط دادگاهی که به دعوا رسیدگی می کند ، به این علت که باید حسب مورد خارج از حوزه دادگاه صورت بگیرد  ، امکان پذیر نباشد . در این صورت ، دادگاه برابر مقرراتی که در زیر بررسی می شود ، به نیابت قضایی روی می آورد . از سوی دیگر ، رسیدگی های مزبور معمولا در ایران باید انجام شود ، اما انجام آنها در خارج از ایران نیز می تواند موقعیت پیدا کند . در نتیجه ، نیابت قضایی از سوی دادگاه ممکن است به صورت داخلی یا بین المللی باشد . بنابراین ، استثنائات دادگاه رسیدگی کننده به دلیل عبارتند از نیابت قضایی داخلی و نیابت قضایی بین المللی که ذیلا مورد بررسی قرار می گیرند .

 

نیابت قضایی داخلی

بر اساس ماده 290 قانون آیین دادرسی مدنی نیابت قضایی داخلی مورد توجه قرار گرفته است . بر اساس این ماده ، " در هر موردی که رسیدگی به دلایلی از قبیل تحقیقات از مطلعین و گواهان یا معاینه محلی و یا هر اقدام دیگری که می بایست خارج از مقر دادگاه رسیدگی کننده به دعوا انجام گیرد و مباشرت دادگاه شرط نباشد ، مرجع مذکور به دادگاه صلاحیت دار محل نیابت می دهد تا حسب مورد اقدام لازم را انجام داده و نتیجه را طی صورت مجلس به دادگاه نیابت دهنده ارسال نماید . اقدامات مذکور در صورتی معتبر خواهد بود که مورد وثوق دادگاه باشد " . برای آشنایی بیشتر با نیابت قضایی داخلی و شرایط استفاده از آن کلیک کنید .

 

نیابت قضایی بین المللی

بر اساس ماده 291 قانون آیین دادرسی مدنی ، " در مواردی که تحقیقات باید خارج از کشور ایران به عمل آید ، دادگاه در حدود مقررات معهود بین دولت ایران و کشور مورد نظر به دادگاه کشوری که تحقیقات باید در قلمرو آن انجام شود نیابت می دهد تا تحقیقات را به عمل آورده و صورت مجلس را ارسال دارد . ترتیب اثر بر تحقیقات معموله در خارج از کشور متوقف بر وثوق دادگاه به نتیجه تحقیقات می باشد " . برای آشنایی بیشتر با نیابت قضایی بین المللی و شرایط آن کلیک کنید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد رسیدگی به دلیل در صلاحیت کدام دادگاه است ​به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون رسیدگی به دلیل در صلاحیت کدام دادگاه است پاسخ دهند .

 

 

 

---

نظرات کاربران