حدود اختیارات قیم

وظایف و مسئولیت ها و حدود اختیارات قیم، در قانون امور حسبی مشخص شده است. فروش اموال ضایع شدنی محجور، اداره امور مالی محجور، فروش یا رهن اموال غیر منقول، با اجازه دادستان، و سایر موارد مندرج در قانون، از جمله حدود اختیارات قیم می باشد. عدم اجازه انتقال مال محجور به خود یا مال خود به محجور، از جمله مواردی است که در حدود اختیارات قیم نیست.

قیم در حقوق، به معنای فردی است که توسط دادستان، برای اشخاص صغیر و سفیه و مجنون، در صورتی که دارای ولی خاص ( پدر ، جد پدری ، وصی ) نباشند، برای اداره اموال آنان و مواظبت شخص مولی علیه تعیین می گردد. به محض تعیین قیم برای این سمت، فرد باید، صورت اموال و دارایی های خود را به دادستان ارائه دهد.

در طول مدتی که فرد به عنوان قیم محجور، در حال اداره اموال و دارایی او می باشد، دارای وظایف و مسئولیت های مشخصی است و از انجام برخی امور، در خصوص محجور، ممنوع است. در راستای حفظ حقوق محجور یا مولی علیه، در قانون امور حسبی، اختیارات و همچنین، مواردی که قیم از ورود به آن ها و انجام آن ها منع شده، مشخص گردیده است. 

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، بررسی کنیم که حدود اختیارات قیم چیست و در چه مواردی، قیم فاقد اختیار می باشد ؟ چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

اختیارات قیم چیست ؟

در پاسخ به این سوال که حدود اختیارات قیم اعم از قیم دائم و قیم موقت، چیست؟ باید گفت: هر فردی، برای انجام وظایف و مسئولیت های خود و اداره اموری که به وی واگذار شده است، باید اختیاراتی داشته باشد. درباره قیم نیز چنین است و  زمانی که تصدی امور محجور، به او واگذار می گردد، باید اختیاراتی نیز داشته باشد. به همین منظور، در قانون امور حسبی، اختیاراتی برای قیم، در نظر گرفته شده  که از جمله آن ها، می توان به موارد ذیل، اشاره کرد :

اداره اموال و دارایی محجور:

قیم، با لحاظ نفع مولی علیه ( محجور )، باید اموال و دارایی او را به بهترین نحو، اداره کند. همچنین، قیم، با تصویب مدعی العموم، می تواند مال غیر منقول مولی علیه را بفروشد یا رهن بگذارد. در خصوص اموال منقول محجور نیز قیم، این اختیار را دارد که اقدام به فروش آن ها کرده و با پول آن، مال دیگری خریده یا به هر نحو که به صلاح محجور است، رفتار کند.

فروش اموال ضایع شدنی محجور:

از حدود اختیارات قیم و وظایف و مسئولیت های او، این است که اقدام به فروش اموال ضایع شدنی محجور کند و با حاصل فروش آن ها، مال دیگری بخرد یا آن را به گونه ای که به مصلحت محجور است، خرج کند.

تربیت و اصلاح حال محجور:

بر اساس آنچه ماده 79 قانون امور حسبی می گوید، یکی از وظایف و مسئولیت های قیم و حدود اختیارات او، این است که نهایت سعی خود را در تربیت و رعایت مصلحت محجور بنماید.

اجازه اشتغال به کار یا پیشه‌ به محجور: 

یکی از حدود اختیارات قیم، این است که در صورتی که مصلحت بداند، می تواند به محجور، اجازه اشتغال به شغلی را بدهد.

طلاق و ازدواج محجور:

یکی از حدود اختیارات قیم، این است که در صورت صلاحدید پزشک و اجازه دادستان، می تواند برای محجور، عقد ازدواج منعقد کرده یا در صورت نیاز و با اجازه دادستان، امور طلاق او را انجام دهد.

شایان ذکر است، قیم می تواند برای انجام امور قیمومت و وظایف و مسئولیت های خود، مطالبه اجرت یا دستمزد کند. میزان اجرت، با توجه به میزان کار قیم، مقدار اشتغالی که از امر قیمومت برای او حاصل می شود، محلی که قیم در آن جا اقامت دارد و میزان درآمد مولی علیه، تعیین می گردد. 

در چه مواردی قیم فاقد اختیار می باشد ؟

در قسمت قبل، در خصوص حدود اختیارات قیم و برخی وظایف و مسئولیت های او، توضیح دادیم و گفتیم که به موجب قانون امور حسبی، حدود و اختیارات قیم چیست. پس از توضیح در این خصوص، در این قسمت، قصد داریم، در خصوص اموری که قیم، فاقد اختیار است یا نمی تواند انجام دهد، صحبت کنیم، که عبارتند از :

قیم، نمی تواند با سمت قیمومت خود، از طرف مولی علیه یا محجور، با خود معامله بکند: منظور از معامله، این است که نمی تواند مال محجور را به خود منتقل کند یا مال خود را به محجور بفروشد. این انتقال، باطل است و قیم بر طبق قانون، حق این کار را ندارد. 

قیم، نمی تواند اموال غیر منقول مولی علیه یا محجور را بفروشد و یا رهن گذارد یا معامله ای کند، به طوری که در نتیجه این امور، مدیون محجور شود، مگر در صورت وجود شرایطی که مصلحت مولی علیه اقتضا کرده که در این صورت نیز، با اجازه دادستان، امکان پذیر است.

قیم، نمی تواند دعوایی که در خصوص امور محجور است را به صلح ختم کند، مگر با اجازه دادستان.

لازم به ذکر است که اگر خویشاوندان شخص محجور، توانایی قیم شدن داشته باشند،  بر دیگران اولویت خواهند داشت. از خویشاوندان شخص محجور، پدر یا مادر محجور تا زمانی که شوهر ندارد، با داشتن صلاحیت، بر دیگران مقدم است. در صورتی که زن، محجور بشود، شوهر وی با داشتن صلاحیت، بر دیگران مقدم است.  

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حدود اختیارات قیم در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حدود اختیارات قیم پاسخ دهند.