اقرار معتبر و غیرمعتبر

اقرار معتبر، اقراری است که فرد دارای اهلیت قانونی، در کمال اختیار و صحت عقل، در داخل دادگاه یا خارج از محکمه، به صورت کتبی یا شفاهی، آن را انجام داده است و اقرار غیرمعتبر که جزو اقرارهای فاقد اثر و اعتبار یا فاسد بوده و فاقد ارزش است، اقراری می باشد که به صورت کذب یا از روی اکراه یا بدون وجود شرایط قانونی دیگر، ادا شده باشد.

اقرار در لغت، به معنای ابراز، اذعان، اعتراف می باشد و در حقوق مدنی، به معنای خبر دادن از حقی، به ضرر خود و به نفع دیگری، معنا می شود که این اقرار، در قانون آیین دادرسی مدنی، به عنوان برترین دلیل از ادله اثبات دعوی، محسوب می گردد.

 اقرار، به صورت ها و شیوه های گوناگونی محقق می گردد و تنها در صورتی دارای آثار حقوقی خواهد بود که از نظر قاضی، اقرار معتبر محسوب شود؛ در غیر این صورت، فاسد بوده و نمی توان با آن، دعوایی را اثبات کرد و همین امر، ضرورت اطلاع از شرایط و مواردی که در آن، اقرار، معتبر و غیرمعتبر است را ایجاب می کند.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که اقرار معتبر و غیرمعتبر چیست و توضیح دهیم که آثار اقرارهای فاقد اثر و اعتبار یا فاسد، چه می باشد؛ سپس، در آخر، اعتبار اقرار خارج از دادگاه در امور حقوقی را مورد بررسی قرار دهیم. 

اقرار معتبر

اقرار معتبر و غیرمعتبر چیست؟ در پاسخ به این پرسش، لازم به توضیح است که؛ در قانون مدنی، از مواد 1275 الی 1283، آثار اقرار و این که چه زمانی اقرار معتبر و دارای آثار است و چه زمانی اقرار فاقد اثر و اعتبار و غیرمعتبر می باشد، بیان شده است. لذا برای بررسی اقرار معتبر و غیر معتبر همچنین، آثار اقرارهای فاقد اثر و اعتبار، باید به این قانون، مراجعه کرد.

بر اساس قانون مدنی، اقرار معتبر، اقراری است که در صحت عقل و با قصد و اختیار، توسط فرد دارای رشد، عقل و بلوغ، صورت گرفته باشد، معلق و کذب نبوده و در خصوص یک امر مجهول یا امری که عرفا یا عادتا و یا عقلا، قابل تحقق نیست، نباشد.

با توجه به اینکه اقرار، دارای انواع و اقسام مخصوص به خود می باشد، مطالعه مقاله زیر، به علاقمندان کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع اقرار، توصیه می گردد. در ادامه، به توضیح اقرار غیرمعتبر و آثار اقرار فاقد اثر و اعتبار، خواهیم پرداخت.

اقرار غیر معتبر

پس از توضیح در خصوص اقرار معتبر، در این بخش از مقاله، قصد داریم بگوییم که اقرار غیرمعتبر چیست و در چه شرایطی، یک اقرار، غیرمعتبر لحاظ می گردد. همانگونه که گفتیم، برای بررسی اقرار معتبر و غیرمعتبر، باید به قانون مدنی، مراجعه کرد. بر اساس آنچه در قانون مدنی و مواد مختلف آن، در باب اقرار آمده، می توان گفت، اقرار غیرمعتبر، عبارت است از:

اقرار کذبی که دروغ و کذب بودن آن، در محکمه، ثابت شود از انواع اقرار غیرمعتبر است. (مستفاد از ماده 1276 قانون مدنی) 

اقرار معلق (مستفاد از ماده 1268 قانون مدنی) که مقصود از آن، اقراری است که تحقق مفاد آن، به امر دیگری وابسته باشد از دیگر انواع اقرار غیرمعتبر است.

اقرار فرد فاقد اهلیت قانونی، فاقد قصد و فاقد اختیار (مستفاد از ماده 1262 قانون مدنی) نیز از دیگر انواع اقرار غیرمعتبر محسوب می گردد.

اقرار فرد فاقد رشد یا همان سفیه، در مسائل مالی (مستفاد از ماده 1263 قانون مدنی)، جزو اقرارهای فاقد اثر و اعتبار یا اقرار غیرمعتبر لحاظ می شود.

اقرار نسبت به یک امری که نه از لحاظ عقلی و نه عرفی و عادتی، تحقق آن امر، ممکن و میسر نباشد و یا اقرار به یک امر کلا مجهول (مستفاد از ماده 1269 و 1271 قانون مدنی) نیز از دیگر انواع اقرار غیرمعتبر است. پس از توضیح اقرار معتبر و غیرمعتبر، در ادامه مقاله، قصد داریم درباره آثار اقرارهای فاقد اثر و اعتبار صحبت کنیم.

اقرار فاسد چه آثار و ارزشی دارد

در تیترهای قبلی مقاله، گفتیم که اقرار معتبر و غیرمعتبر چیست، همچنین، اشاره کردیم که اقراری که غیرمعتبر باشد، فاسد است. پرسشی که مطرح می شود این است که اقرار فاسد چه آثار و ارزشی دارد؟ لذا در این بخش، قصد داریم در خصوص این امر، صحبت کرده و به این پرسش، پاسخ دهیم.

 برای توضیح در خصوص آثار اقرارهای فاسد، ابتدا باید دید که اثر اقرار معتبر در قانون، چیست. بر اساس قانون، چنانچه شخصی، به وجود حقی برای دیگری و به ضرر خود، خبر دهد، اقرار محقق شده و به عنوان ادله اثبات دعوا، قاطع دعوا می گردد و نیاز به وجود هیچ دلیل دیگری نیست و مقر (اقرار کننده)،ملزم به پایبندی به اقرار خود می شود.

 آثار اقرارهای فاقد اثر و اعتبار یا اقرارهای غیرمعتبر و فاسد، در صورتی که فساد و غیرمعتبر بودن آن ها، اثبات گردد، این است که بی ارزش بوده؛ تاثیری در نتیجه دعوا نداشته و نمی توانند، به عنوان ادله اثبات، قاطع دعوا گردند؛ حقی را نسبت به طرف دیگر دعوا، اثبات نکرده و مقر، ملزم به پایبندی به اقرار خود نمی باشد.

اعتبار اقرار خارج از دادگاه در امور حقوقی

در برخی موارد، اقرار در امور حقوقی، خارج از دادگاه، اتفاق می افتد و سبب طرح این پرسش می گردد که اعتبار اقرار خارج از دادگاه در امور حقوقی چگونه است؟ لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره این موضوع، صحبت کرده و به پرسش مطروحه، پاسخ دهیم.

قانون گذار، به طور مستقیم به اعتبار یا عدم اعتبار اقرار خارج از دادگاه، اشاره نکرده است اما، در ماده 203 قانون آیین دادرسی مدنی، مقرر شده: "اگر اقرار در دادخواست یا حین مذاکره در دادگاه یا در یکی از لوایحی که به دادگاه تقدیم شده است به عمل آید، اقرار در دادگاه محسوب می‌ شود، در غیر این صورت اقرار در خارج ازدادگاه تلقی می‌ شود."

همچنین، در ماده 1279 قانون مدنی، مقرر شده است: "اقرار شفاهی واقع در خارج از محکمه را در صورتی می توان به شهادت شهود اثبات کرد که اصل دعوی، به شهادت شهود قابل اثبات ‌باشد و یا ادله و قرائنی، بر وقوع اقرار موجود باشد."

بنابراین، از قسمت پایانی ماده 203 قانون آیین دادرسی مدنی، این مساله محرز می گرد که اقرار خارج از دادگاه پذیرفته می شود که این اقرار، می تواند، به صورت رسمی و با حضور در دفاتر اسناد رسمی، تنظیم شده باشد یا به صورت دستی و معتبر است.

از ماده 1279 قانون مدنی، نیز محرز می گردد که اقرار خارج از دادگاه، معتبر است و در صورتی که شخصی بخواهد این امر را با شهادت شهود، اثبات کند، تنها در صورتی امکان پذیر است که اصل دعوا را نیز بتوان، با شهادت شهود، اثبات کرد و یا فرد مدعی وقوع اقرار خارج از دادگاه، بتواند ادله، شواهد و قراینی را مبنی بر رخ دادن اقرار در خارج از محکمه، به دادگاه ارائه نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط اقرار معتبر و غیر معتبر در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط اقرار معتبر و غیر معتبر پاسخ دهند.