پرونده شخصیت متهم

پرونده شخصیت متهم در آیین دادرسی کیفری، از ابداعات قانون آیین دادرسی کیفری جدید است که قانون گذار، دستور به تشکیل آن توسط بازپرس را در برخی جرائم، نظیر جرائمی که متهم آن ها، اطفال و نوجوانان بوده یا مجازات آن ها مجازات سالب حیات یا قطع عضو است، الزامی می داند. این پرونده، سوای از پرونده مجرمانه متهم می باشد و حاوی گزارشات مددکار اجتماعی، در خصوص وضع خانوادگی و اقتصادی متهم، همچنین، گزارشات پزشکی قانونی، از وضعیت فیزیکی و روانی وی است.

بعد از وقوع یک جرم، مهم ترین اقدام در فرآیند تحقیقات مقدماتی، جلب متهم و بازجویی از او است. در این مرحله، بازپرس موظف بوده تا تمام حقوق مربوط به متهم را رعایت کند؛ از جمله تفهیم اتهام به او و ذکر این نکته که متهم باید، مراقب اظهارات خود باشد. از این رو می توان گفت، از مهمترین وظایف بازپرس، رعایت اصولی است که در حین بازجویی از متهم، ملزم به رعایت آن است. 

دلیل اصلی این امر را هم می توان در این دانست که جرم متهم، هنوز اثبات نشده و تا زمان اثبات باید، حقوق متهم حفظ شود. یکی از مواردی که در راستای حفظ حقوق متهم وجود دارد و منجر به شناخت بیشتر متهم می شود، پرونده شخصیت متهم در آیین دادرسی کیفری است که قانون گذار، جرائمی که تشکیل پرونده شخصیت در آن ها، الزامی بوده را مشخص نموده و بازپرس، باید از آن، تبعیت کند.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که پرونده شخصیت متهم چیست و قواعد تشکیل آن در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، چه می باشد؛ سپس، جرائمی که تشکیل پرونده شخصیت در آن ها الزامی است را بررسی کرده و موارد مندرج در نمونه پرونده شخصیت متهم را بگوییم.

پرونده شخصیت متهم چیست

"پرونده شخصیت متهم"، یکی از نوآوری های قانون آیین دادرسی کیفری سال 92 است که در برخی از جرائم مهم، به طور الزامی، باید تشکیل شود. این پرونده، متاثر از دیدگاه های جرم شناختی، به قلمرو آیین دادرسی کیفری ایران، وارد شده است و هدف آن، شناخت بیشتر متهم، وضعیت روانی، اجتماعی و در کل، سوابق زندگی او و تاثیر آن ها، در جرم ارتکابی می باشد.

جرائمی که تشکیل این پرونده در آن ها الزامی است، همچنین، نحوه تشکیل آن و موارد مندرج در نمونه پرونده شخصیت متهم، در قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است که در ادامه، به توضیح دقیق و مفصل این موارد، خواهیم پرداخت. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حقوق متهم در دعاوی کیفری می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام کنند.

تشکیل پرونده شخصیت متهم در قانون آیین دادرسی کیفری 1392

 نحوه تشکیل پرونده شخصیت متهم در قانون آیین دادرسی کیفری 1392، در دو ماده از مواد این قانون، یعنی مواد 203 و 286، مورد پیش بینی قرار گرفته است. در این بخش، قصد داریم، مساله نحوه تشکیل پرونده شخصیت متهم در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 را بررسی کنیم. برای بررسی این امر، باید به ماده 203 این قانون مراجعه کرد. این ماده مقرر می دارد:

بر اساس این ماده، می توان گفت، نحوه تشکیل پرونده شخصیت متهم بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری 1392، بدین صورت بوده که بازپرس، علاوه بر تشکیل پرونده مجرمانه، دستور تشکیل پرونده شخصیت متهم را به واحد مددکاری اجتماعی دادگستری می دهد و مددکار، گزارش خود از وضیعت مادی، خانوادگی و اجتماعی متهم را در پرونده درج کرده و پس از ارجاع متهم به واحد پزشکی قانونی و روانپزشکی، گزارشات پرشکی و روانپزشکی متهم را نیز در پرونده، می نویسد.

جرائمی که تشکیل پرونده شخصیت در آنها الزامی است

قانون گذار، صرفا در برخی جرائم، تشکیل پرونده شخصیت متهم را الزامی می داند و این جرائم را در قانون آیین دادرسی کیفری و در مواد 203 و 286 این قانون، پیش بینی کرده است. بر اساس این دو ماده، جرائمی که تشکیل پرونده شخصیت متهم در آنها الزامی است، عبارتند از:

 جرائم مستوجب سلب حیات. 

 جرائم مستوجب قطع عضو. 

جرائم مستوجب حبس ابد. 

 جرائم تعزیری درجه چهار و بالاتر.

 جنایات عمدی، علیه تمامیت جسمانی دیگری که میزان دیه جنایت صورت گرفته، یک سوم دیه کامل یا بیشتر از آن است.

 جرائم تعزیری درجه پنج و شش اطفال و نوجوانان.

قانون گذار، دلایل شروع به تعقیب متهم را نیز مورد پیش بینی قرار داده است که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد پرونده شخصیت متهم در آیین دادرسی کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون پرونده شخصیت متهم در آیین دادرسی کیفری پاسخ دهند.