شاید شنیده باشید که هرکس بخواهد در دادگاه بر علیه دیگری دعوایی اقامه کند ، باید دلیل ادعای خود علیه دیگری را نیز به دادگاه ارائه بدهد تا اصطلاحا بتواند دعوای خود را ثابت نموده و حقش را مطالبه نماید . این امر نشان دهنده اهمیت دلیل در آیین دادرسی مدنی می باشد . به عنوان مثال ، اگر شخصی مدعی طلب یا دریافت مبلغی از دیگری باشد ، نخست باید دلیل این ادعای خود را به دادگاه ارائه نماید تا دادگاه به نفع او حکم صادر کند . به همین مناسبت ، در این مقاله قصد داریم به بررسی دلیل و اهمیت آن در آیین دادرسی مدنی بپردازیم . بنابراین نخست مفهوم دلیل در آیین دادرسی مدنی را بررسی نموده و سپس اهمیت دلیل در آیین دادرسی مدنی را توضیح خواهیم داد .

مفهوم دلیل در آیین دادرسی مدنی

دلیل که جمع آن ادله و دلایل است ، در زبان فارسی به معنای راهنما ، رهنمون ، نشان و علامت آمده است . اما در حقوق و به ویژه در آیین دارسی مدنی دلیل در دو مفهوم به کار رفته است . نخست ، در مفهوم اخص ، " دلیل " به هر وسیله ای گفته می شود که در قانون پیش بینی شده است و در مراجع قضایی با نشان دادن امری ، سبب اقناع وجدان ( ایجاد باور درونی ) در دادرس می شود . به موجب ماده 194 قانون آیین دادرسی مدنی ، " دلیل عبارت از امری است که اصحاب دعوا برای اثبات یا دفاع از دعوا به آن استناد می نمایند " . در همین مفهوم ، برای نمونه ، " گواهی " دلیل شمرده می شود . دوم ، در مفهومی اعم ، " دلیل " ، فراهم آوردن وسایلی است که وجدان دادرس را اقناع می کند . پس اینکه گفته می شود " بار دلیل بر دوش مدعی است " ، به معنای آن است که تدارک ، تهیه و ارائه وسایلی که وجدان داردرس را نسبت به واقعیت موضوع مورد ادعا اقناع نماید ، به عهده مدعی ( ادعا کننده ) است ؛ چه خواهان دعوا باشد و چه خوانده دعوا . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اینکه ویژگی های دلیل در حقوق چیست و همچنین آیین دادرسی مدنی چیست کلیک کنید .

اهمیت دلیل در آیین دادرسی مدنی

در قسمت قبل ، به بررسی مفهوم دلیل در حقوق و آیین دادرسی مدنی پرداختیم ، اما در این قسمت قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که اهمیت دلیل در آیین دادرسی مدنی چیست ؟ شخصی که ادعا می کند حق او تضیع یا انکار شده است ، می تواند با مراجعه به مرجع صالح ، وجود حق خود و تضییع یا انکار آن از سوی طرف مقابل را اثبات نماید تا با رایی که صادر و اجرا می شود ، طرف مقابل به ادای حق مذکور و یا شناسایی آن حق گردن نهد . پس در عمل ، دارا بودن حق در صورتی سودمند است که هرگاه تضییع یا انکار شود دارنده حق بتواند این امور را اثبات نماید . اثبات هر امری در مراجع قضاوتی به معنای نشان دادن آن به کمک دلیل است ؛ بنابراین ، اگر شخصی ادعا کند که حقی دارد ، اما نتواند آن را ثابت کند ، در حقوق و آیین دادرسی مدنی مانند شخصی است که در واقع ، حقی ندارد . در نتیجه اهمیت دلیل در آیین دادرسی مدنی تا به آنجاست که برخی گفته اند " حق بدون دلیل ، مانند کالای بی ارزش است " یا اینکه " دلیل حق را زنده می کند " .

نسبت به اهمیت دلیل و درستی توصیفات مزبور ، باید به این نکته مهم توجه نمود که دلیل در صورتی تا این اندازه اهمیت پیدا می کند که حقی مورد تضییع یا انکار قرار گرفته باشد و لازم باشد که در مرجع قضاوتی وجود یک حق و همچنین تضییع یا انکار آن اثبات بشود . در حقیقت ، برای نمونه ، اگر مدیون ، دین خود را ادا نماید ، چون مراجعه به دادگاه و اقامه دعوا منتفی است ، دلیل نیز اهمیت مذکور را نخواهد داشت . این نکته از آنجا مهم و اساسی است که حتی در کشورهای که به نسبت ، احترام به قانون کمتر است در اکثر موارد ، حقوق اشخاص رعایت می شود . اما در موارد استثنایی که حقی مورد تضییع یا انکار قرار می گیرد و بر اساس آن ، مراجعه به دادگاه و مراجع صالح ضروری می شود ، دلیل اهمیتی بنیادین پیدا می کند و شایسته توصیفات مذکور خواهد شد . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اقسام دلیل در آیین دادرسی مدنی کلیک کنید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مفهوم دلیل و اهمیت آن در آیین دادرسی مدنی به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مفهوم دلیل و اهمیت آن در آیین دادرسی مدنی پاسخ دهند .

 

 

 

---

نظرات کاربران