سفیه در حقوق به چه معناست

سفیه در حقوق و قانون مدنی، یکی از انواع محجورین در است که از عقل معاش، برخوردار نبوده و توانایی تصمیم گیری صحیح در خصوص امور مالی خود را ندارد و برخلاف مجنون دائمی یا صغیر غیر ممیز که در تمامی اعمال حقوقی، نیازمند اذن ولی قهری یا قیم خود هستند، صرفا، در انجام اعمال مالی، نیازمند اجازه ولی خود بوده و سایر معاملات و اعمال حقوقی وی، نافذ و صحیح می باشند.

در علم حقوق، برخی اشخاص، تحت عنوان" محجور "، شناسایی شده اند؛ به این معنا که محجوران، مانند سایر افراد، توانایی انجام تمام یا برخی اعمال حقوقی خود را ندارند و به همین دلیل، باید، حمایت های لازم از آن ها صورت پذیرد تا دچار آثار سوء اجتماعی و احیانا حقوقی نشوند.

 یکی از مهم ترین انواع محجوران بر اساس قانون مدنی، اشخاص سفیه هستند که توانایی انجام برخی اعمال حقوقی خود را ندارند. با توجه به اینکه معاملات، نقشی مهم در زندگی روزمره ما ایفا می کنند و معامله با سفیه نیز، آثار خاصی خواهد داشت، لازم است که مطلع بود، سفیه کیست و چه شرایطی باید وجود داشته باشد تا به یک فرد، سفیه گویند.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، بگوییم، معنی قانونی سفیه یعنی چه و سفیه در حقوق به چه معناست؛ سپس، تفاوت این دسته از محجوران را با محجورین صغیر و مجنون، توضیح داده و حکم اعمال حقوقی محجورین به واسطه سفاهت را بررسی کنیم.

سفیه یعنی چه

برای اینکه بتوانیم بگوییم، سفیه کیست و معنی قانونی سفیه یعنی چه؟ باید، به قانون مدنی، مراجعه کنیم. این قانون، در مواد خود، انواع محجورین که سفیه نیز، یکی از آن ها می باشد را پیش بینی کرده و حکم حقوقی معاملات آن ها را ذکر کرده است.

بر اساس قانون مدنی، در پاسخ به این پرسش که سفیه کیست و معنی واژه سفیه در حقوق به چه معناست؟ باید گفت، سفیه یا غیر رشید، به شخصی گفته می شود که تصرفاتش در امور مالی او، عقلایی نیست و از قوه تعقل و درک کافی، نسبت به امور مادی و مسائل اقتصادی مربوط به خود و دیگران، برخوردار نیست و به راحتی ممکن است در امور مالی و مادی، دچار فریب شده و متضرر گردد.

به همین دلیل، لازم است تا امور مالی و مادی که توسط سفیه انجام می شود، توسط شخص دیگری مورد نظارت و بازبینی قرار بگیرند تا مصلحت های وی حفظ شود. به عنوان مثال، یک شخص سفیه که عقل معاش ندارد، ممکن است برای کالایی که فاقد ارزش است، مبلغ بسیار زیادی را به عنوان بهای آن کالا بپردازد که این امر، کاملا، به ضرر او است. پس از توضیح اینکه معنی قانونی سفیه یعنی چه، در ادامه، در خصوص تفاوت سفیه، با سایر محجورین، صحبت خواهیم کرد.

تفاوت سفیه با صغیر و مجنون

در قسمت قبل، گفتیم که سفیه در حقوق به چه معناست و معنی قانونی سفیه یعنی چه. پس از صحبت در این باره که سفیه کیست، در این بخش از مقاله، قصد داریم، به بررسی تفاوت سفیه، با دیگر مصادیق افراد محجور، یعنی، صغیر و مجنون، بپردازیم که این تفاوت ها، به شرح زیر است:

 تفاوت سفیه با صغیر آن است که شخص صغیر، به این علت که سن بلوغ و یا قوه تمییز، نرسیده است، توانایی لازم برای انجام امور مالی و غیر مالی خود را ندارد و در این امور، نیاز به اذن ولی و قیم خود، خواهد داشت، اما سفیه یا غیر رشید، شخصی است که ممکن است، علی رغم رسیدن به سن بلوغ و قوه تمییز، به رشد کافی نرسیده باشد و نتواند، تصمیمات عقلایی، در امور مالی خود بگیرد و بر خلاف صغیر غیر ممیز و ممیز، تنها، توانایی لازم برای انجام امور مالی خود را ندارد و در این موارد، نیاز به اذن ولی و قیم خود، خواهد داشت.

 تفاوت سفیه با مجنون، آن است که شخص سفیه، تنها، امور مالی خود را به درستی تشخیص نداده و در این امر، نیاز به اذن ولی یا قیم خود دارد و معاملاتش در این زمینه، غیر نافذ است؛ ولی مجنون، به کلی، فاقد قوه تعقل می باشد و به همین دلیل، نه تنها توانایی انجام امور مالی خود را ندارد که شایستگی انجام امور غیر مالی را نیز نخواهد داشت و تمامی معاملاتش، باطل می باشد.

اعمال حقوقی سفیه

حال که توضیح دادیم سفیه کیست و معنی حقوقی سفیه یعنی چه، لازم است، به بررسی اعمال حقوقی سفیه، بر اساس قانون بپردازیم. مقصود از اعمال حقوقی سفیه، این است که شخص سفیه، چگونه امور مالی و غیر مالی خود را انجام می دهد و شایستگی انجام کدام دسته از اعمال حقوقی را دارد ؟

بر اساس ماده 1214 قانون مدنی؛ "معاملات و تصرفات غیر رشید یا سفیه، در اموال خود نافذ نیست؛ مگر با اجازه ولی یا قیم او، اعم از اینکه این اجازه، قبلا داده شده باشد یا بعد از انجام عمل. معذالک، تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد، بدون اجازه هم نافذ است."

بر اساس این ماده، می توان گفت، اعمال حقوقی سفیه که ناظر بر امور شخصی سفیه باشد و به امور مالی او مربوط نبوده، صحیح و بلا اشکال است و نیازی به تایید دیگری نیست؛ اما، در صورتی که شخص سفیه بخواهد، اعمالی مانند معامله مالی انجام دهد، باید این امور، به تایید ولی قهری یا قیم او رسیده باشد، وگرنه غیر نافذ خواهد بود.

مسئولیت مدنی و کیفری سفیه

در این قسمت، قصد داریم به بررسی مسئولیت سفیه، در امور مدنی و در امور کیفری بپردازیم و بگوییم که در صورتی که سفیه، مرتکب جرمی گردد یا به واسطه اعمال خود، به دیگری، خسارتی وارد کند، آیا مجازات خواهد شد و حکم به جبران خسارت، توسط او داده می شود یا خیر و به عبارتی، مسئولیت مدنی یا کیفری سفیه، چگونه و تا چه اندازه است.

 بر اساس ماده 1216 قانون مدنی، مقرر می دارد: هرگاه صغیر یا مجنون یا سفیه ( غیر رشید ) باعث ضرر شود، ضامن است." بر این اساس، می توان گفت، مسئولیت مدنی سفیه، به قوت خود باقی است و در صورت ایجاد خسارت، باید، آن را جبران کند.

علاوه بر این، بر اساس قانون مجازات اسلامی نیز سفیه، مسئولیت کیفری دارد و در صورتی که جرمی مرتکب شود، مسئول و ضامن است و محاکمه و مجازات خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه طرح شکایت اشخاص محجور، مطالعه مقاله زیر، پیشنهاد می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سفیه در حقوق در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سفیه در حقوق پاسخ دهند.