احاله در امور کیفری

احاله پرونده کیفری یعنی، پرونده، از دادگاه محل وقوع جرم، به دادگاه هم عرض دیگری، در حوزه قضایی دیگری ارسال شود و آن دادگاه، صلاحیت رسیدگی به پرونده را داشته باشد که این امر، تنها در صورت وجود شرایط و موارد احاله در امور کیفری، نظیر اقامت متهم یا متهمان، در حوزه قضایی دیگری غیر از محل وقوع جرم و با طی کردن مراحل این مساله، یعنی درخواست دادستان یا رئیس حوزه قضائی مبدا و موافقت شعبه اول دادگاه تجدید نظر استان و موافقت دیوان عالی کشور صورت می‌ گیرد.

رسیدگی به جرم، در اصل با دادگاه یا دادسرایی بوده که جرم، در حوزه قضایی آن واقع شده است؛ که در آیین دادرسی کیفری، به آن، صلاحیت محلی گفته می شود. علت این انتخاب و اینکه قانون، دادگاه محل وقوع جرم را صالح برای رسیدگی به جرم در نظر گرفته را می توان در مواردی از قبیل دسترسی به مرتکب، شاکی، شهود و مطلعان و نیز کشف آثار و دلایل و وقوع جرم دانست که موجب تسهیل در رسیدگی خواهد شد.

اما، گاهی پیش می آید که بنا به دلایلی، دادگاه محل وقوع جرم، از رسیدگی به پرونده ای که متعلق به آن حوزه قضایی است، استثناء شده و رسیدگی به پرونده باید، در دادگاه دیگری انجام شود که یکی از این موارد، موضوع احاله پرونده کیفری می باشد و با توجه به اینکه شرایط و مراحل ویژه ای داشته، ضروری است تا با قواعد آن، آشنا بود.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم بگوییم که احاله در امور کیفری چیست، موارد و شرایط آن، چه می باشد؛ سپس، مراحل احاله در پرونده کیفری را توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

احاله پرونده کیفری چیست

قانون آیین دادرسی کیفری و قانون آیین دادرسی مدنی، بحث صلاحیت دادگاه ها را از حیث صلاحیت محلی و صلاحیت ذاتی، پیش بینی کرده و قواعد مربوط به آن را مشخص نموده اند. بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، هنگامی که جرمی رخ می دهد، دادگاه محل وقوع جرم، دادگاه صالح به رسیدگی به پرونده خواهد بود، مگر در مواردی که قانون گذار، استثنا کند.

علت این امر، یعنی صلاحیت داشتن دادگاه محل وقوع جرم به رسیدگی به پرونده جرم واقع شده، تسهیل در روند رسیدگی است، چرا که دادگاه محل وقوع جرم، دسترسی راحت تری به آثار جرم، متهم و شاکی خواهد داشت و رسیدگی به پرونده، سریع تر صورت خواهد گرفت.

پس از توضیح در این باره که احاله در امور کیفری چیست، در ادامه مقاله قصد داریم، در خصوص موارد و شرایط احاله پرونده کیفری، همچنین، مراحل آن، توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع صلاحیت در امور کیفری می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر اقدام کنند.

موارد احاله در امور کیفری

در قسمت قبل، توضیح دادیم که مقصود از احاله پرونده کیفری چه می باشد و گفتیم که این امر، جزو استثنائات قانون گذار در مبحث صلاحیت ها در آیین دادرسی کیفری است. در این بخش از مقاله، قصد داریم در این باره صحبت کنیم که موارد احاله در امور کیفری چیست. 

برای بررسی موارد احاله در امور کیفری، باید، به ماده 419 قانون آیین دادرسی کیفری جدید، مراجعه کرد. این ماده، مقرر می دارد: احاله صورت می گیرد، در شرایطی که " متهم یا بیشتر متهمان، در حوزه دادگاه دیگری اقامت داشته باشند یا محل وقوع جرم از دادگاه صالح دور باشد، به نحوی که دادگاه دیگر، به علت نزدیک بودن به محل وقوع آن، آسان تر بتواند به موضوع رسیدگی کند."

شرایط احاله در امور کیفری

برای اینکه احاله در امور کیفری صورت گیرد، باید شرایط انجام این امر، وجود داشته باشد که این شرایط، در مواد 419 و 420 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده اند. لذا در این قسمت، قصد داریم، بر اساس آنچه در این مواد آمده، در خصوص شرایط احاله پرونده کیفری، توضیح دهیم. این شرایط، عبارتند از: 

محل اقامت تنها متهم پرونده و در صورت تعدد، محل اقامت بیشتر متهمین پرونده، در حوزه قضایی دادگاه دیگری، غیر از دادگاه محل وقوع جرم، واقع شده باشد.

جرم در قسمتی از حوزه قضایی دادگاه محل وقوع جرم، رخ داده باشد که عملا، به دادگاه حوزه قضایی دیگر، نزدیک تر باشد و در صورت رسیدگی توسط دادگاه حوزه قضایی دیگر، روند رسیدگی، تسریع شود.

حفظ نظم و امنیت عمومی جامعه، به گونه ای ایجاب کند که بهتر باشد، جرم رخ داده در یک حوزه قضایی، توسط دادگاه حوزه قضایی دیگری، مورد رسیدگی و بررسی قرار گیرد و در خصوص آن، حکم مقتضی، صادر شود.

مراحل احاله کیفری

 احاله پرونده کیفری، به جهت اقامت متهم در حوزه دادگاه دیگر یا دوری محل وقوع جرم، از دادگاه صالح باید، مطابق مراحل احاله در امور کیفری، انجام شود تا منتج به نتیجه باشد، لذا در این بخش، قصد داریم درباره مراحل احاله در امور کیفری صحبت کنیم که به شرح زیر است:

مراحل احاله پرونده کیفری، از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر یک استان: با درخواست دادستان یا رئیس حوزه قضایی مبدا و موافقت شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان صورت می گیرد.

مراحل احاله پرونده کیفری، از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی استان دیگر: به تقاضای دادستان یا رئیس حوزه قضایی مبدا و موافقت دیوان عالی کشور انجام می شود.

مراحل احاله پرونده کیفری، در مورد جرائم در صلاحیت سازمان قضایی نیروهای مسلح: به درخواست دادستان نظامی یا رئیس سازمان قضایی استان و با موافقت رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح انجام می شود.

مراحل احاله پرونده کیفری، در صورتی که احاله، به دلیل حفظ نظم و امنیت عمومی ضرورت پیدا کند: به پیشنهاد رئیس قوه قضاییه یا دادستان کل کشور و تجویز دیوان عالی کشور، صورت خواهد گرفت. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر درباره مفهوم قرار عدم صلاحیت، می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد احاله در امور کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون احاله در امور کیفری پاسخ دهند.