دینا / آیین دادرسی / آیین دادرسی کیفری / توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری

توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری

در این مقاله به بررسی توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری می پردازیم .

برای مشاوره توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری

توبه به معنای بازگشت و پشیمانی از گناه و یا معصیت است در تعریف توبه می توان گفت یک ندامت و پشیمانی است که اعتراف اعتذار را در پی دارد و مانع از بازگشت به اعمال مجرمانه و گناه می شود . توبه در قوانین کیفری سابق به صورت محدود و پراکنده در جرایم خاصی مورد توجه قانونگذار قرار گرفته بود اما قانون مجازات اسلامی سال 1392 آن را به عنوان یکی از جهات سقوط مجازات و به عنوان یک سیستم حقوقی به رسمیت شناخته است . توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری با هم تفاوت دارد و باید آن را به صورت جداگاه بررسی کرد از این رو ما در این مقاله به بررسی تاثیر توبه در جرائم حدی و توبه در جرائم تعزیری می پردازیم .

توبه در جرائم حدی

توبه مرتکب در جرائم حدی ، به غیر از موارد استثنایی ، موجب سقوط حد شده و قانون گذار سخت گیری زیادی در این رابطه نداشته است . طبق ماده 114 قانون مجازات اسلامی :" در جرائم موجب حد به استثناء قذف و محاربه هرگاه متهم قبل از اثبات جرم ، توبه کند و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود ، حد از او ساقط می شود . همچنین اگر جرائم فوق غیر از قذف با اقرار ثابت شده باشد ، در صورت توبه مرتکب حتی پس از اثبات جرم ، دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضاییه از مقام رهبری درخواست نماید . "
در تبصره یک این ماده آمده است که : " توبه محارب قبل از دستگیری یا تسلط بر او موجب سقوط حد است " . و در تبصره دو آن نیز آمده است که : " در زنا و لواط هر گاه جرم به عنف ، اکراه و یا با اغفال بزه دیده انجام گیرد ، مرتکب در صورت توبه و سقوط مجازات به شرح مندرج در ماده به حبس یا شلاق درجه شش یا هر دوی آنها محکوم می شود " .
با توجه به این ماده می توان گفت که توبه در جرائم موجب حد ، غیر از قذف و محاربه ، مطابق قاعده تا پیش از اثبات جرم موجب سقوط حد می شود ، اما پس از آن اثبات جرم ، چنانچه همراه با اقرار باشد ، دادگاه می تواند عفو مجرم را توسط رئیس قوه قضاییه از مقام رهبری درخواست نماید .

توبه در جرائم تعزیری

توبه متهم در جرائم تعزیری درجه شش تا هشت ، صرف نظر از اینکه جرم ارتکابی قابل گذشت باشد ، یا غیرقابل گذشت در ماده115 قانون مجازات اسلامی موجب سقوط مجازات و معافیت از کیفر می شود و در تعزیرهای درجه یک تا پنج می تواند از جهات تخفیف در مجازات محسوب می گردد . در ماده 115 آمده است که : " در جرائم تعزیری درجه شش ، هفت و هشت چنانچه مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود ، مجازات ساقط می شود . در سایر جرائم تعزیری دادگاه می تواند مقررات راجع به تخفیف مجازات را اعمال نماید " .

هر چند توبه مرتکب در جرائم تعزیری درجه یک تا پنج فقط از عوامل تخفیف دهنده مجازات است ، اما قانون تعزیرات سال 75 در جرائم علیه امنیت و جرائم مربوط به قلب سکه ، قطع نظر از درجه جرم ارتکابی ، توبه مرتکب قبل از دستیابی نظام را موجب سقوط مجازات دانسته است .

در مورد توبه در جرائم تعزیری می توان گفت که مجموعا توبه مرتکب در موارد زیر پذیرفته نمی شود :

- تعزیرهای منصوص شرعی

- قصاص

- دیه

- حد قذف

- محاربه در شرایط خاص

بنابراین در میابیم که توبه در هیچ یک از موارد بالا اجرا نمی شود علی الخصوص در مورد مجازات قصاص و دیه نیز باید توجه کرد که توبه مرتکب نقشی نخواهد داشت . مقررات مربوط به توبه متهم با توجه به ذکر عبارت " دادگاه " در مواد 114 و 115 قانون مجازات اسلامی در مرحله دادسرا قابل اعمال نبوده و دادسرا فقط می تواند ادله مربوط به توبه را به دادگاه کیفری اعلام کند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون توبه مرتکب در جرائم حدی و تعزیری پاسخ دهند .