مجازات های اصلی مطرح در قانون مجازات اسلامی به چهار قسم تقسیم می گردد که عبارتند از : مجازات تعزیری ، مجازات حدی ، دیه و قصاص که با توجه به نوع جرم و شرایط وقوع آن مقام قضایی به یکی از آن ها فرد مرتکب را محکوم می نماید . قصاص در واقع به معنای تاوان گرفتن یا انجام دادن مثل جنایت و کیفری است که جانی به آن محکوم می شود و باید آن مجازات برابر با جنایت او باشد به عبارت دیگر جنایت ممکن است نسبت به عضو صورت گیرد و یا نسبت به جان که در صورتی که عمل جنایت عمدی باشد مرتکب قصاص می شود و اگر غیر عمدی باشد از مرتکب دیه گرفته می شود ولی اگر جرم نسبت به اعضا باشد مجرم محکوم به مجازات قصاص عضو می شود ولی اگر جرم باعث قتل عمد انسانی بشود مرتکب به مجازات قصاص نفس یا جان محکوم می گردد که قصاص نفس و شرایط اعمال آن در قانون بیان شده است . رسیدگی به این جرایم منجر به مجازات قصاص در صورتی که مجنی علیه یا صاحبان حق قصاص از فرد مرتکب شکایت نمایند و یا دادستان جرم را اعلام کند رسیدگی و تحقیقات در خصوص پرونده در دادسرا آغاز می شود و در صورتی که منجر به صدور حکم قصاص بشود بر طبق قانون باید اجرا بشوند . به همین دلیل در این مقاله به بررسی اجرای قصاص عضو و نحوه اجرای قصاص عضو می پردازیم .  

اجرای قصاص عضو

قصاص بر دو نوع قصاص نفس یا جان و قصاص عضو تقسیم می گردد که قصاص عضو زمانی که جنایت عمدی یا جرم عمدی نسبت به اعضای بدن فرد دیگری وارد گردد اعمال می شود جنایت بر عضو از قطع یکی از اعضای بدن تا خراشیدگی سطحی را شامل می شود که باید در هر صورت فرد مجرم باید عمد و آگاهی از عمل خود داشته باشد و گرنه به مجازات دیه یا تعزیر محکوم می شود که در واقع مجازات قصاص عضو بر طبق قانون مجازات اسلامی تقاضای مجنی علیه یا ولی او و در صورت وجود سایر شرایط منجر به قصاص عضو می شود که شرایط قصاص عضو در قانون مجازات اسلامی بیان شده است که در صورت وجود آن ها قصاص اجرا می شود . 

به عنوان مثال : تصادفات رانندگی هرچند منجر به قطع عضو گردد چون جرمی غیر عمدی است مجازات قصاص اعمال نمی شود بلکه راننده مقصر باید دیه پرداخت کند و در صورت عدم توانایی پرداخت دیه به مجازات حبس محکوم می گردد ولی اگر فردی دیگری را مورد ضرب شتم قرار دهد و منجر به آسیب جسمی دیگری شود قصاص می شود چون این جرم عمدی می باشد . 

نحوه اجرای قصاص عضو

اجرای قصاص عضو باید تحت شرایطی که در قانون مجازات اسلامی بیان شده صورت گیرد به دلیل آنکه هدف قانونگذار این است که کمترین آزار به فرد مجرم برسد و اسیبی که در مجازات قصاص به فرد مجرم وارد می شود باید برابر با آسیبی که به فرد دیگر وارد کرده است باشد . 

- اجرای قصاص عضو باید با ابزار قطع و جرح تیز ، غیر آلوده و مناسب با اجرای قصاص باشد .

- مجازات قصاص باید با جنایت انجام شده برابر باشد برای رعایت تساوی باید حدود جراحت کاملا اندازه گیری شود .

- اگر زن باردار به مجازات قصاص عضو محکوم شود و در اجرای قصاص قبل و یا بعد از وضع حمل احتمال تلف یا اسیب به به طفل وجود داشته باشد قصاص تا از بین رفتن خطر احتمالی به تعویق می افتد .  

- اگر مرتکب بیمار باشد یا شرایط زمان و مکان به گونه ای باشد که در قصاص بیم یا ترس سرایت به جان یا صدمه دیگری باشد اگر امکان رفع مانع وجود داشته باشد قصاص اجرا می شود ولی اگر نتوان موانعی که موجب عدم اجرای حکم قصاص می شود را رفع کرد مجازات قصاص به تاخیر می افتد .

لازم به ذکر است که بر طبق قانون مجازات اسلامی زمانی که عضو مرتکب جرم قصاص می شود باید بدون بی هوش کردن یا بی حس کردن عضو انجام شود مگر اینکه زمانی که جنایت انجام شده د حال بی هوشی یا بی حسی دیگری اتفاق افتاده باشد و همچنین مداوا یا بی هوش کردن مرتکب و بی حس کردن عضو او پس از اجرای قصاص جایز است . 

به عنوان مثال اگر فردی به عمد چشم انسان دیگری را نابینا کند به مجازات قصاص عضو محکوم می شود و چشم مرتکب نیز توسط قصاص کننده نیز چشم مرتکب را نابینا می کند . 

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اجرای قصاص عضو ، در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اجرای قصاص عضو​ پاسخ دهند .

 

 

 

---

نظرات کاربران