حداکثر مدت بازداشت موقت در قانون جدید

قرار بازداشت موقت یا به عبارت دیگر، قرار توقیف احتیاطی، یکی از شدیدترین قرارهای تامین است که در فرآیند تحقیقات مقدماتی، توسط بازپرس صادر می شود و به موجب آن، از فرار یا مخفی شدن متهم، حین رسیدگی، جلوگیری می گردد. حداقل و حداکثر مدت زمان قرار بازداشت موقت، به موجب قانون آیین دادرسی کیفری، بسته به نوع جرم ارتکابی، متفاوت بوده ولی در کل، حداکثر مدت آن، دو سال و برای جرائم مستوجب سلب حیات است.

قرارهای تامین، قرارهایی هستند که به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و همچنین، تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی، بعد از تفهیم اتهام و انجام تحقیقات لازم، در صورت وجود دلایل کافی، توسط بازپرس صادر می شوند. قرارهای تامین، انواع مختلفی دارند و قاضی پرونده، با توجه به شدت و حدت جرم و با لحاظ تناسب و شرایط قانونی، آن را برای متهم صادر می کند.

از جمله قرارهای تامین، می توان به قرار کفالت، قرار وثیقه و قرار بازداشت موقت اشاره کرد. قرار بازداشت موقت یا به عبارت دیگر، قرار توقیف احتیاطی، یکی از شدیدترین قرارهای تامین است که در فرآیند تحقیقات مقدماتی، توسط بازپرس صادر می شود. این قرار، باید، برای مدتی مشخص، صادر شود و تحت هیچ شرایطی نمی تواند از حداقل و حداکثر مدت مشخص شده در قانون، فراتر رود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، بگوییم که قرار بازداشت موقت چیست و سپس، در خصوص حداکثر و حداقل مدت زمان قرار بازداشت موقت، به ویژه در جرایم مواد مخدر، توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر اقدام کنند.

قرار بازداشت موقت چیست

بازداشت موقت که عبارت از سلب آزادی متهم و زندانی کردن او در تمام یا قسمتی از فرایند تحقیقات مقدماتی است، بدون تردید، یکی از مطمئن ترین راه ها برای قاضی تحقیق است تا با توسل به آن، مانع از این شود که متهم، در مرحله تحقیقات مقدماتی و محاکمه و حتی مرحله قطعیت حکم و اجرای مجازات، بتواند با فرار یا مخفی کردن خود، موجب اختلال در رسیدگی به جرم و تاخیر یا ایجاد مانع در اجرای حکم کیفری گردد.

انجام فرایند بازداشت موقت، به موجب صدور قرار تامین، تحت عنوان قرار بازداشت موقت و توسط بازپرس پرونده صورت می گیرد و یکی از شدیدترین قرارهای تامین است. با توجه به اینکه صدور قرار بازداشت موقت، در تقابل با اصل برائت و آزادی افراد قرار دارد، باید به عنوان آخرین راهکار یا آخرین راه چاره و در جرائم سنگین، برای کوتاه ترین دوره زمانی صادر گردد.

 از این رو قانون گذار، در مواد قانون آیین دادرسی کیفری، اقدام به تعیین حداکثر و حداقل مدت زمان قرار بازداشت موقت نموده تا هم مانع صدمه به حقوق متهم گردد و هم در صورت نیاز، در جرائم حساس، بازپرس بتواند با کمک آن، از حقوق زیان دیده از جرم و مخفی شدن و فرار متهم جرم، جلوگیری کند. 

حداکثر مدت زمان قرار بازداشت موقت در قانون جدید

قرار بازداشت موقت، همانطور که از نام آن پیداست، حالت موقت دارد و نباید روند و مدت زمان آن طولانی شود. از این رو، قانون گذار، در قانون آیین دادرسی کیفری، در ماده 242 این قانون، اقدام به تعیین حداکثر و حداقل مدت زمان قرار بازداشت موقت نموده است. ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری، مقرر می دارد: 

" ... به هرحال، مدت بازداشت متهم، نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم، تجاوز کند و در هر صورت، در جرائم موجب مجازات سلب حیات، مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرائم از یک سال، تجاوز نمی‏ کند." با توجه به این ماده، می توان حداکثر و حداقل مدت زمان بازداشت در قرار بازداشت موقت را به ترتیب زیر دسته بندی کرد:

 در جرایم مستوجب حبس که حداقل زمان حبس مقرر در قانون برای آن ها کمتر از یک سال باشد: مدت زمان قرار بازداشت موقت، تا حداقل مجازات قانونی آن جرم خواهد بود. 

در جرایم مستوجب حبس که حداقل مجازات قانونی آن ها بیش از یک سال است: مدت زمان قرار بازداشت موقت، حداکثر یک سال خواهد بود. 

 در جرایم مستوجب سلب حیات مانند قتل عمد: مدت زمان قرار بازداشت موقت، حداکثر تا دو سال خواهد بود. 

 در سایر جرائم: مدت زمان قرار بازداشت موقت، حداکثر تا یک سال است. 

مدت بازداشت موقت باید به همان ترتیبی که در قانون آمده است رعایت شود و چنانچه بازداشت از میزان مقرر در قانون تجاوز کند با هر توجیهی که باشد، غیر قانونی محسوب می شود و متخلف به مجازات محکوم خواهد شد. علاوه بر این کسی که بی گناه در بازداشت موقت به سر می برده است، می تواند خسارت ایام بازداشت را مطالبه کند. 

حداکثر مدت بازداشت موقت در جرایم مواد مخدر

یکی از پرسش های رایج در خصوص مدت زمان قرار بازداشت موقت، در خصوص حداکثر مدت بازداشت موقت متهم، در جرایم مواد مخدر است. لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره این موضوع، از منظر قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر بپردازیم. ماده37 قانون مذکور، در خصوص حداکثر مدت بازداشت موقت در جرایم مواد مخدر، مقرر می دارد:

"طول مدت بازداشت موقت، به هر حال بیش از 4 ماه نخواهد بود، چنانچه در مدت مذکور، پرونده اتهامی، منتهی به صدور حکم نشده باشد، مرجع صادر کننده قرار، مکلف به فک و تخفیف قرار تامین فوق می باشد؛ مگر آنکه جهات قانونی یا علل موجهی، برای ابقا قرار بازداشت، وجود داشته باشد که در این صورت، با ذکر علل و جهات مزبور، قرار ابقا می شود."

بر اساس این ماده، حداکثر مدت زمان قرار بازداشت موقت جرایم مواد مخدر، 4 ماه خواهد، مگر اینکه بازپرس، جهاتی قانونی و عللی موجه، برای تمدید و ابقای قرار، داشته باشد. در غیر این صورت، چنانچه بعد از گذشت 4 ماه، همچنان رایی صادر نشده باشد، قرار بازداشت موقت، فک خواهد شد.

علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص روند قانونی و فرایند صدور قرار بازداشت موقت می توانند، نسبت به مطالعه ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید مقاله، با همین عنوان آمده است، اقدام نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مدت زمان قرار بازداشت موقت در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مدت زمان قرار بازداشت موقت پاسخ دهند.