بر اساس قانون کار، کارفرما موظف است به محض اشتغال کارگر در کارگاه او، نسبت به بیمه کردن کارگر خود، اقدام کرده و حق بیمه او را ماهانه، به سازمان تامین اجتماعی بپردازد. در صورت بیمه نکردن یا رد نکردن حق بیمه و نپرداختن آن در برخی ماه های خاص، ضمانت اجرای جریمه بیمه نکردن کارگران توسط کارفرما و رد نکردن حق بیمه برخی ماه های خاص، نسبت به کارفرمای خاطی، اعمال خواهد شد که این جریمه، در بیمه نکردن به طور کلی، دو تا ده برابر حق بیمه مربوطه خواهد بود.

   

عناوین اصلی این مقاله

• الزام به پرداختن حق بیمه کارگران
• جریمه رد نکردن بیمه توسط کارفرما
• میزان و نحوه محاسبه جریمه کارفرما بابت بیمه نکردن کارگر
• شکایت از کارفرما بابت بیمه نکردن
• جریمه یک سال بیمه نکردن کارگر
سوالات متداول

قانون گذار، در راستای تنظیم روابط بین کارگر و کارفرما، قانونی تحت عنوان قانون کار را تدوین و تصویب نموده و در آن به بررسی موضوعات مختلفی از جمله حقوق کارگران، ساعت کار کارگران، نحوه تنظیم قرارداد کار و ... پرداخته است. از مسائل مهمی که در قانون کار به آن پرداخته شده، موضوع حق بیمه کارگران و تکلیف کارفرما در پرداخت این حق بیمه است.

طبق این قانون، کارفرما مکلف است، کارگران تحت سرپرسی خود را بیمه تامین اجتماعی کند و حق بیمه آن ها را رد نماید. در غیر این صورت، یعنی در صورت نپرداختن حق بیمه، مطابق مقررات قانونی، با او برخورد خواهد شد و باید، جریمه سنگینی را تحت عنوان جریمه بیمه نکردن کارگران توسط کارفرما، بپردازد.

از این رو، در این مقاله قصد داریم، به بررسی الزام به پرداختن حق بیمه کارگران و جریمه رد نکردن حق بیمه توسط کارفرما بپردازیم و پس از توضیح میزان و نحوه محاسبه این جریمه، درباره نحوه شکایت از این موضوع، توسط کارگران، توضیح داده و مبلغ این جریمه برای یک سال را بگوییم.

الزام به پرداختن حق بیمه کارگران

قانون کار، یک قانون حمایتی، در راستای حفظ حقوق کارگر در مقابل کارفرما است و یکی از حمایت های این قانون، موظف کردن کارفرما، به رد کردن حق بیمه کارگران خود است که به آن، بیمه اجباری می گویند. الزام به پرداختن حق بیمه کارگران، توسط کارفرما، در ماده 148 قانون کار، مورد پیش بینی قرار گرفته است، این ماده مقرر می دارد:

" کارفرمایان کارگاه های مشمول این قانون، مکلف هستند، بر اساس قانون تامین اجتماعی، نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود، اقدام کنند. " این ماده قانونی، به وضوح، لزوم پرداخت حق بیمه توسط کارفرمایان را مشخص کرده است. باید در نظر داشت که این ماده، از جمله قواعد آمره محسوب می شود و کارگر و کارفرما، تحت هیچ شرایطی، نمی توانند مخالف آن توافق کنند. 

بیمه کارگران، به قدری مهم است که الزام به رد کردن بیمه، در ماده 36 قانون تامین اجتماعی نیز مورد اشاره قرار گرفته است. در صورت رد نکردن و نپرداختن حق بیمه کارگر، کارفرما باید، جریمه بیمه نکردن کارگران را بپردازد که در ادامه، به توضیح این جریمه، میزان و نحوه محاسبه آن، خواهیم پرداخت.

جریمه رد نکردن بیمه توسط کارفرما

علاوه بر پیش بینی حق بیمه کارگر و الزام کارفرما به پرداختن آن در قانون کار، جریمه رد نکردن بیمه توسط کارفرما نیز در این قانون، مورد پیش بینی قرار گرفته است. یعنی، اگر کارفرما از این الزام، سرپیچی کند و حق بیمه کارگر خود را پرداخت نکند، ضمانت اجرای قانونی، در انتظار او خواهد بود.

جریمه بیمه نکردن کارگران توسط کارفرما، در ماده 183 قانون کار آمده است، این ماده، مقرر می دارد: "کارفرمایانی که برخلاف ماده 148 این قانون، از بیمه کردن کارگران خود خودداری نمایند، علاوه بر تادیه کلیه حقوق متعلق به کارگر ( سهم کارفرما )، با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم، به جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوط، محکوم خواهند شد. "

همچنین، تبصره 2 ماده 1 قانون (دریافت جرایم نقدی از کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی که ظرف مهلت مقرر، نسبت به ارسال صورت مزد و حقوق بیمه شدگان و حق بیمه مربوط اقدام نمی نمایند)، در خصوص رد نکردن حق بیمه و حق بیمه بیکاری کارگر در برخی ماه های خاص، مقرر می دارد:

"کارفرمایانی که در موعد مقرر در این قانون، تمام یا قسمتی از حق بیمه و بیمه بیکاری مربوط به هر ماه را پرداخت ننمایند، علاوه بر تادیه‌ اصل حق بیمه و بیمه بیکاری، ملزم به پرداخت جریمه نقدی مقطوع به این ترتیب خواهند بود:

الف - تا مبلغ 300000 ریال بدهی ماهانه، معادل 7 درصد تمام یا کسر بدهی پرداخت نشده همان ماه. ب - از مبلغ 300000 ریال تا مبلغ 1200000 ریال بدهی ماهانه معادل، 12 درصد تمام یا کسری بدهی پرداخت نشده همان ماه. ج - از مبلغ 1200000 ریال تا مبلغ 2500000 ریال بدهی ماهانه، معادل 17 درصد تمام یا کسری بدهی پرداخت نشده همان ماه. ‌د - از مبلغ 2500000 ریال به بالا بدهی ماهانه، معادل 22 درصد تمام یا کسری بدهی پرداخت نشده همان ماه."

بر اساس دو ماده فوق، چنانچه کارفرما، از بیمه کردن کارگر خود، استنکاف ورزد یا از رد کردن حق بیمه کارگر کارگاه خود، در برخی ماه ها، خودداری کند، باید، جریمه ای معادل دو تا ده برابر حق بیمه ای که موظف به پرداخت آن بوده یا بسته به مبلغ بدهی ماهانه، معادل 7 ، 12، 17، 22 درصد تمام یا کسر بدهی پرداخت نشده همان ماه را به سازمان تامین اجتماعی، بپردازد.

میزان و نحوه محاسبه جریمه کارفرما بابت بیمه نکردن کارگر

برای پاسخ به این پرسش که میزان و نحوه محاسبه جریمه کارفرما بابت بیمه نکردن کارگر چگونه است؟ باید به ماده 183 قانون کار، همچنین، تبصره دو ماده 1 قانون (دریافت جرایم نقدی از کارفرمایان کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی که ظرف مهلت مقرر، نسبت به ارسال صورت مزد و حقوق بیمه شدگان و حق بیمه مربوط اقدام نمی نمایند)، مراجعه کرد. مطابق این دو ماده، میزان و نحوه محاسبه جریمه کارفرما بابت بیمه نکردن کارگر، به شرح زیر است:

چنانچه کارفرما، به طور کل از بیمه کردن کارمند خود، استنکاف ورزد، به دو تا ده برابر حق بیمه ای که موظف به رد کردن آن بوده، محکوم خواهد شد. یعنی، چنانچه، نرخ حق بیمه سال 1401، برای ماه های 30 روزه، مبلغ 17,039,250 ریال و ماه های 31 روزه، 17,457,225 ریال باشد، بسته به اینکه کارفرما، در کدامین ماه ها (30 روزه یا 31 روزه)، از بیمه کردن کارمند خود، استنکاف ورزیده باشد و بسته به تعداد ماه هایی که کارگر، در آن، در کارگاه، مشغول به کار بوده، کارفرما، به پرداخت دو تا ده برابر این مبلغ، به عنوان جریمه، محکوم خواهد شد. 

اما چنانچه کارفرما، از رد کردن حق بیمه و حق بیمه بیکاری برخی ماه های کارگر استنکاف ورزد، به طور کل، نحوه محاسبه جریمه نپرداختن حق بیمه کارگر و بیمه بیکاری او، بدین صورت خواهد بود که کارفرما، بسته به مبلغ بدهی ماهانه، معادل 7 ، 12، 17 یا 22 درصد تمام یا کسر بدهی پرداخت نشده همان ماه را به سازمان تامین اجتماعی، می پردازد و این جدا از پرداخت اصل مبلغ پرداخت نشده است.

شکایت از کارفرما بابت بیمه نکردن

در صورتی که کارگری، مطلع شود که کارفرمای او از رد کردن حق بیمه وی، استنکاف می ورزد یا او را بیمه نکرده است، می تواند، نسبت به شکایت و پیگیری این امر، اقدام نماید و داشتن قرارداد کار کتبی یا نداشتن آن، تاثیری در حق شکایت او، نخواهد داشت و حتی در صورت نبود قرارداد کار کتبی نیز، این امکان، یعنی امکان شکایت، برای کارگر، وجود دارد. شکایت از کارفرما، بابت نپرداختن حق بیمه، به دو صورت حضوری و اینترنتی ممکن است:

روش حضوری شکایت از کارفرما، بابت نپرداختن حق بیمه کارگر، با مراجعه کارگر، به مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما، یعنی، هیئت تشخیص و هیئت حل اختلاف اداره کار بوده و کارگر باید، پس از تحویل مدارک، اعم از مدارک هویتی و قرارداد کار، اقدام به ثبت شکایت خود نماید.

روش اینترنتی شکایت از کارفرما بابت رد نکردن حق بیمه کارگر، با مراجعه به سامانه جامع روابط کار، به آدرس prkar.mcls.gov.ir خواهد بود و کارگر باید، پس از ثبت نام و احراز هویت در این سایت که از طریق مراجعه به دفاتر پیش خوان دولت نیز امکان پذیر است، اقدام به بارگذاری مدارک و ثبت دادخواست خود در خصوص بیمه نشدن یا رد نکردن حق بیمه، توسط کارفرما نماید.

پس از ثبت دادخواست رد نکردن حق بیمه یا بیمه نکردن کارگر توسط کارفرما، کارگر باید، منتظر دریافت پیامک از سمت سامانه جامع روابط کار باشد تا وقت رسیدگی و حضور در جلسه، به او، ابلاغ گردد. اطلاع از وقت رسیدگی، با مراجعه به سامانه جامع روابط کار نیز ممکن است.

جریمه یک سال بیمه نکردن کارگر

میزان جریمه یک سال بیمه نکردن کارگر توسط کارفرما، بسته به حقوق کارگر که تعیین کننده میزان حق بیمه پرداختی است، متفاوت می باشد، اما، به طور کل، با فرض اینکه، نرخ حق بیمه سال 1401، با مبلغ حداقل دستمزد روزانه 1.393.250 ریال، برای ماه های 30 روزه، مبلغ 17,039,250 ریال و ماه های 31 روزه، 17,457,225 ریال باشد:

میزان جریمه 1 سال بیمه نکردن کارگر، معادل 206 میلیون و 560 هزار و 84 تومان خواهد بود. بدین شرح که ؛ 10474332 تومان بابت ماه های 31 روزه، 8519625 تومان بابت ماه های 30 روزه و 1662127 تومان، بابت ماه 29 روزه اسفند می باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مراجع رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما، مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید مقاله با همین عنوان آمده است، به علاقمندان این موضوع، توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جریمه بیمه نکردن کارگران توسط کارفرما عضو کانال تلگرامی موضوعات حقوقی شده و یا صفحه اینستاگرامی مشاوره حقوقی دینا را دنبال کنید. 

سوالات متداول

1- مقصود از الزام به پرداختن حق بیمه کارگران چیست؟

2- آیا بیمه نکردن کارگر جریمه دارد؟

3- جریمه یک سال بیمه نکردن کارگر با دستمزد روزانه 1.393.250 در سال 1401 چقدر است؟