جرم ترک حضانت فرزند

جرم ترک حضانت فرزند زمانی محقق می شود که یکی از والدین، به ویژه در مواردی که مادر از حضانت فرزند امتناع کند، از انجام تکالیف مربوط به نگهداری و تربیت کودک خودداری نماید. طبق ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده، این عمل جرم تلقی شده و والد دیگر می تواند درخواست تعقیب و مجازات مرتکب را از مراجع قضایی نماید. مجازات جرم ترک حضانت شامل جزای نقدی درجه هشت است و در صورت تکرار، متهم به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد. 

قانونگذار، ترک حضانت فرزند را در قانون حمایت از خانواده، جرم تلقی شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. مجازات جرم ترک حضانت شامل جزای نقدی درجه هشت است و در صورت تکرار، متهم به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد. این مجازات مخصوصا در مواردی که مادر از این حضانت امتناع نماید، پررنگ تر نیز خواهد بود. 

اهمیت موضوع ترک حضانت فرزند، از این جهت است که این ترک حضانت، می تواند صدمات جبران ناپذیری به فرزند وارد آورده و موجب بروز مشکلات متعددی برای طفل شود. همچنین، قانونگذار با جرم تلقی کردن این ترک حضانت و در نظر گرفتن ضمانت اجرا برای آن، با مجرمین ترک حضانت، برخورد قانونی کرده و از تضییع حقوق فرزند جلوگیری می کند. 

از این رو در این مقاله، مواردی نظیر تکلیف حضانت فرزندان و جرم ترک حضانت فرزند، بر اساس قانون حمایت از خانواده مورد بررسی قرار گرفته است. 

تکلیف حضانت فرزندان

تکلیف حضانت فرزند، یکی از مهم ترین جنبه های حقوقی پس از جدایی والدین است و به معنای نگهداری، تربیت و مراقبت از کودک می باشد. این تکلیف قانونی به منظور حفظ مصلحت و منافع کودک تعیین می شود و بر اساس قانون مدنی، حضانت فرزند تا سن مشخصی (معمولاً ۷ سالگی برای پسران و ۹ سالگی برای دختران) با مادر است، مگر اینکه دادگاه تشخیص دهد که مصلحت کودک در سپردن حضانت به پدر است. پس از این سن، حضانت به پدر منتقل می شود، مگر آنکه دادگاه تصمیم دیگری بگیرد.

در صورت فوت یکی از والدین، تکلیف حضانت به والد دیگر منتقل می شود. اما اگر هر دو والد فوت کنند، حضانت به جد پدری یا سایر بستگان نزدیک واگذار می شود. در هر صورت، دادگاه خانواده مسئول تعیین نهایی تکلیف حضانت است و در این تصمیم گیری، مصلحت کودک را در اولویت قرار می دهد. به عنوان مثال، اگر والد دارای اعتیاد، بیماری روانی یا سابقه سوء رفتار با کودک باشد، دادگاه ممکن است حضانت را به شخص دیگری واگذار کند.

تکلیف حضانت تنها شامل نگهداری فیزیکی از کودک نمی شود، بلکه شامل تربیت، آموزش، مراقبت های بهداشتی و تأمین نیازهای روانی و عاطفی او نیز می شود. والدی که حضانت را بر عهده دارد، مسئولیت دارد تا محیطی امن و سالم برای رشد و شکوفایی استعدادهای کودک فراهم کند. همچنین، والد دیگر نیز حق ملاقات با فرزند خود را دارد و می تواند در تصمیم گیری های مهم مربوط به زندگی او مشارکت کند. در صورت بروز هرگونه اختلاف بین والدین در مورد حضانت، دادگاه خانواده می تواند با بررسی شرایط، تصمیم مناسب را اتخاذ نماید.

جرم ترک حضانت فرزند

در قسمت قبل به مسئله تکلیف حضانت فرزند، توسط والدین اشاره شد، و گفته شد که با توجه به این که حضانت حق و تکلیف والدین است، سلب آن امکان پذیر نبوده و خودداری از آن منجر به الزام والدین به انجام امر حضانت توسط مرجع قضایی می شود. در این قسمت از مقاله، مسئله جرم ترک حضانت مورد بررسی قرار گرفته است. 

جرم ترک حضانت به معنای خودداری عمدی شخصی است که قانوناً مسئول نگهداری و تربیت کودک است، از انجام وظایف مربوطه، این جرم زمانی قابل پیگیری است که فردی که حضانت به او سپرده شده، از انجام تکالیف مربوط به نگهداری و تربیت طفل امتناع کند. در این صورت، والد دیگر می تواند از مرجع کیفری درخواست تعقیب و مجازات مرتکب را نماید.

برای جرم ترک حضانت در قانون مجازات اسلامی، مجازاتی تعیین نشده اما، قانون حمایت از خانواده این رفتار را یک رفتار مجرمانه دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. این رفتار مجرمانه، تکرار مجدد آن، همچنین مداخله در اجرای حکم آن، در این قانون لحاظ شده و برای آن مجازات تعیین شده است. 

مجازات ترک حضانت فرزند

در قسمت قبلی گفته شد که حضانت یک حق و تکلیف برای والدین بوده و پدر و مادر فرزند موظف به انجام این تکلیف می باشند. همچنین گفته شد که این ترک حضانت از جانب والدین، جرم محسوب می شود. در این قسمت از مقاله موضوع مجازات ترک حضانت فرزند، بررسی شده است. 

مجازات جرم ترک حضانت در ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده تعیین شده است. بر اساس این ماده، مجازات این جرم جزای نقدی درجه هشت است و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه صلح می باشد. در صورت تکرار جرم، مرتکب به حداکثر مجازات محکوم می شود. همچنین، ماده ۴۰ قانون حمایت خانواده مقرر می دارد هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود، به دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می شود.

با توجه به این مواد از قانون حمایت از خانواده، اگر شخص عهده دار حضانت، از حضانت فرزند خودداری نماید، به مجازات درجه هشت یعنی جزای نقدی تا 100/000 میلیون ریال، محکوم خواهد شد. همچنین در صورت تکرار این جرم، مرتکب به حداکثر مجازات معین شده محکوم خواهد شد. 

امتناع مادر از حضانت فرزند

همانطور که در قسمت های قبل نیز توضیح داده شد، امتناع از حضانت و ترک حضانت، جرم محسوب شده و مرتکب این جرم به مجازات مقرر شده در مواد 40 و 54 قانون حمایت از خانواده، محکوم خواهد شد. در این قسمت از مقاله به بررسی موضوع امتناع مادر از حضانت فرزند، پرداخته خواهد شد. 

اگر مادر عهده دار امر حضانت باشد، این حضانت، حق و تکلیف مادر تلقی می شود. حال اگر مادر از انجام این تکلیف امتناع ورزد، مرتکب جرم ترک حضانت شده است. در واقع ترک فرزند توسط مادر، در صورت دارا بودن مسئولیت حضانت جرم است. جرم ترک حضانت، متوجه شخص عهده دار حضانت بوده، مرتکب آن، مستحق مجازات معین شده برای این جرم است. 

همانطور که در قست قبل نیز گفته شد، طبق موارد 40 و 54 قانون حمایت از خانواده، مجازات جرم ترک حضانت برای مرتکب جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار، حداکثر مجازات این جرم است. بر این اساس اگر مادر از حضانت فرزند، امتناع نماید، به مجازات مقرر در این مواد، محکوم خواهد شد. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جرم ترک حضانت فرزند در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرم ترک حضانت فرزند پاسخ دهند.