محاربه چیست

جرم محاربه، یعنی، یک یا چند نفر، اقدام به کشیدن اسلحه، به قصد ارعاب و ترساندن یا به قصد گرفتن جان، مال، یا ناموس مردم، کنند و در این بین، با عمل خود، موجب ناامنی محیط شوند که به شخصی که به ترتیب ذکر شده، دست به سلاح برده و موجب ناامنی محیط گردیده، محارب می گویند. حکم مجازات جرم محاربه، یکی از موارد اعدام، نفی بلد، قطع دست راست و پای چپ و یا صلب بوده و اختیار انتخاب یکی از این 4 مورد، به عنوان مجازات، با قاضی پرونده است.

امنیت عمومی، اولین و مهمترین خواسته مردم در هر کشوری است و مقامات کشور، موظف به تامین این خواسته و برقراری نظم و امنیت در جامعه هستند و با وضع و قوانین و مقررات در این زمینه، سعی در فراهم کردن هر چه بهتر امنیت در جامعه دارند.

در قانون کشور ما، برخی از جرائم، به عنوان جرایم علیه امنیت کشور، شناسایی شده اند که محاربه، یکی از آن ها می باشد و با دست به سلاح بردن، تحت شرایطی خاص، محقق می شود و مجازاتی بسیار سنگین، برای مرتکب آن، در پی خواهد داشت.

از این رو، در این مقاله، در ابتدا، قصد داریم، بگوییم که جرم محاربه چیست و حکم مجازات آن، چه می باشد؛ سپس، توضیح دهیم که محارب کیست، در حکم محاربه یعنی چه و نحوه شکایت از این جرم و رسیدگی به آن، چگونه است.

جرم محاربه چیست

برای پاسخ به این پرسش که حکم جرم محاربه چیست؟ ابتدا باید، جرم محاربه را که می تواند یکی از جرایم علیه امنیت ملی باشد را از منظر قانون مجازات اسلامی، مورد بررسی، قرار دهیم. جرم محاربه در ماده 279 قانون مجازات، تعریف شده است. این ماده، در تعریف جرم محاربه و ارکان آن، مقرر می دارد:

بر اساس این ماده، جرم محاربه، یعنی، یک نفر یا چند نفر، اقدام به کشیدن اسلحه، به قصد ارعاب و ترساندن یا به قصد گرفتن جان، مال، یا ناموس مردم کنند و در این بین، با عمل خود، موجب ناامنی شوند. آنچه در جرم محاربه مهم است، این بوده که عمل محارب، موجب ناامنی در محیط شود و محارب، با انگیزه های شخصی، اقدام به کشیدن اسلحه نکند.

حکم مجازات محاربه

جرم محاربه از جمله جرائم مستوجب مجازات حدی است که امکان تخفیف و تغییر در مجازات آن وجود ندارد. حکم مجازات محاربه یا حد محاربه در ماده 282 قانون مجازات اسلامی مشخص شده است، این ماده از قانون مجازات، در خصوص حکم مجازات و حد محاربه، مقرر می دارد:

بر اساس این ماده، چنانچه شخصی، مرتکب جرم محاربه شود و بدین ترتیب، با دست بردن به اسلحه به قصد ارعاب و ترساندن یا به قصد جان و مال و ناموس مردم، موجب سلب امنیت محیط گردد، به انتخاب قاضی، به صلب، اعدام، قطع دست راست و پای چپ یا نفی بلد، محکوم خواهد شد.

محارب کیست

در قسمت های قبل، گفتیم که جرم و حکم جرم محاربه چیست و توضیح دادیم که از ارکان جرم محاربه، این است که حتما باید، سلب امنیت محیط، به واسطه دست به سلاح شدن، اتفاق بیفتد و شخص محارب، نباید، با انگیزه شخصی، دست به سلاح شود. در این بخش، قصد داریم، بگوییم که محارب کیست.

ماده 279 قانون مجازات اسلامی، مقرر می دارد :"محاربه، عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن ها است، به نحوی که موجب نا امنی در محیط گردد." همچنین، ماده 281 قانون مجازات اسلامی، در خصوص محارب، مقرر می دارد: "راهزنان، سارقان و قاچاقچیانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم و راه ها شوند، محاربند."

بر اساس این ماده، هر شخصی که به قصد جان و مال و ناموس مردم یا به قصد ارعاب مردم، دست به سلاح ببرد و موجب سلب امنیت محیطی که در آن، دست به سلاح برده شود، همچنین، هر راهزن و سارق و قاچاقچی ای که دست به سلاح ببرد و امنیت مردم یا راه ها را سلب کند، محارب است. شایان ذکر است، کسی که در برابر دفاع از محارب، دست به سلاح می شود، محارب محسوب نمی شود.

در حکم محاربه یعنی چه

بعضی جرایم هستند که از منظر قانون گذار، در حکم محاربه محسوب می شوند و مجازات محارب، بر مرتکب آن ها، اعمال می شود که به این جرایم، در حکم محاربه می گویند و در این قسمت، قصد داریم، در خصوص آن ها، صحبت کنیم که به شرح زیر هستند:

 ماده 130 فصل چهارم قانون مجازات اسلامی، مقرر می دارد: " زمانی که عنوان محارب یا مفسد فی الارض بر سردسته گروه مجرمانه صدق کند، حسب مورد، به مجازات محارب یا مفسد فی الارض محکوم می گردد."بر اساس این ماده، می توان گفت، در برخی موارد، چنانچه سردستگی گروه مجرمانه، متصف به عنوان محارب شود، در حکم محاربه بوده و مجازات محارب که بسته به نظر قاضی، یکی از 4 مورد، اعدام، صلب، نفی بلد یا قطع دست راست و پای چپ، خواهد بود، بر سردسته، اعمال می گردد. 

ماده 17 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مقرر می دارد: " هر نظامی که برنامه براندازی به مفهوم تغییر و نابودی اساس نظام‌ جمهوری اسلامی ایران را طراحی یا بدان اقدام نموده و به این منظور، جمعیتی تشکیل‌ دهد یا اداره نماید یا در چنین جمعیتی شرکت یا معاونت موثر داشته باشد، محارب‌، محسوب می‌ شود." بر اساس این ماده، تشکیل جمعیت، به منظور براندازی و نابودی اساس نظام جمهوری اسلامی یا معاونت موثر در چنین جمعیتی یا شرکت در آن، در حکم محاربه بوده و مجازات محاربه، بر این افراد، اعمال خواهد شد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم محاربه

یکی از عمده ترین سوالات، در خصوص محاربه این است که نحوه شکایت از جرم محاربه چیست و پس از شکایت، چگونه به این جرم، رسیدگی می گردد. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص نحوه شکایت و رسیدگی به جرم محاربه صحبت کنیم.

نحوه شکایت از جرم محاربه، بدین صورت است که ابتدا، شاکی از جرم محاربه، باید، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکواییه محاربه را ثبت و به دادگاه صالح، ارسال کند و چنانچه، در سامانه ثنا، دارای حساب نمی باشد، جهت اطلاع از وقت رسیدگی و جلسات دادگاه و آرای صادره، به صورت حضوری یا اینترنتی، از طریق مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مراجعه به آدرس sana.adliran.ir نسبت به تشکیل حساب کاربری ثنا، اقدام کند.

نحوه رسیدگی به جرم محاربه، بدین صورت است که پس از ارسال شکایت شاکی یا در صورت احراز جرم، توسط مقامات قضایی یا ضابطین دادگستری، پرونده جرم، تشکیل شده و با توجه به ماده 303 قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه انقلاب، مستقیما، به آن رسیدگی کرده و اقدام به صدور حکم جرم محاربه می نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص محاربه و مجازات آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون محاربه و مجازات آن پاسخ دهند.