ضبط وثیقه

عدم حضور متهم، در موعد مقرر، در دادگاه و یا عدم تحویل او، توسط وثیقه گذار، بدون اینکه عذر موجهی وجود داشته باشد، از موارد و شرایط ضبط وثیقه هستند که پس از صدور دستور ضبط وثیقه، توسط دادستان و گذشت مهلت ده روزه اعتراض، دستور، قطعی شده و پرونده به اجرای احکام کیفری، برای اجرایی شدن دستور و انجام ضبط وثیقه به میزان وجه قرار، فرستاده خواهد شد.

یکی از انواع قرارهای تامین صادره از سوی دادسرا و از جمله قرارهای منتهی به بازداشت، قرار وثیقه است. مقصود از قرار منتهی به بازداشت، این می باشد که در صورتی که متهم نتواند، وثیقه ای، به دادسرا معرفی کند، بازداشت خواهد شد.

 وثیقه، مالی است که متهم، در قبال آزادی خود، آن را برای مدتی موقت، به دادسرا می سپارد. پرداخت وثیقه، هم از طرف خود متهم و هم از طرف شخص ثالث امکان پذیر است. از آنجا که وثیقه، جهت تضمین حقوق شاکی و اطمینان از بازگشت متهم، در موعد مقرر، به دادگاه، اخذ می شود، در مواردی و تحت شرایطی، ممکن است که وثیقه، توسط دادگاه، ضبط شده و دیگر، امکان بازگرداندن آن، وجود نداشته باشد؛ فلذا، وثیقه گذار، باید از این امر که شرایط ضبط وثیقه چیست، آگاه باشد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص ضبط وثیقه صحبت کرده و بگوییم که شرایط ضبط وثیقه چیست؛ سپس، در خصوص دستور انجام این امر، تشریفات آن، همچنین، مدت زمان ضبط، توضیح داده و پس از بررسی این مساله، در قانون آیین دادرسی کیفری همچنین، بخشنامه این امر، نحوه و روش های ضبط وثیقه ملکی را بررسی کنیم.

ضبط وثیقه

قبل از توضیح در خصوص اینکه شرایط ضبط وثیقه چیست و نحوه و روش های آن، چگونه است؟ باید، توضیح دهیم که مفهوم ضبط وثیقه، چه می باشد و در چه مواردی، از وثیقه، استفاده می گردد که برای این امر، باید، به قانون آیین دادرسی کیفری، مراجعه کرد.

ماده 217 قانون آیین دادرسی کیفری، در خصوص قرار های تامین و نظارت قضایی صادره از سوی دادسرا، جهت تضمین حقوق بزه دیده و جبران ضررو زیان های وارده به او، همچنین، جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم و بازگشت او، در موعد مقرر، به دادگاه، پیش بینی شده است.

 یکی از این مواردی که در این ماده، در راستای این اهداف، توسط قانون گذار، در نظر گرفته شده، قرار "اخذ وثیقه، اعم از وجه نقد، ضمانت‏ نامه بانکی، مال منقول یا غیر منقول" می باشد که در آن، متهم یا شخص ثالثی، وجه نقدی، مال منقول یا غیر منقولی و یا ضمانت نامه بانکی ای را به عنوان تضمین بازگشت یا تحویل متهم، در موعد مقرر مورد نظر دادگاه، به دادگاه می دهد تا در صورت عدم حضور یا تحویل متهم، دادگاه، بتواند، از محل آن، زیان وارده به بزه دیده را جبران کند.

شرایط ضبط وثیقه

برای اینکه دادستان، بتواند وثیقه را ضبط کند، باید شرایط ضبط وثیقه وجود داشته باشد. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص این شرایط، صحبت کرده و بگوییم که بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، شرایط ضبط وثیقه چیست. با توجه به قانون مذکور، این شرایط، عبارتند از:

متهم، در موعد مقرر، در دادگاه، حاضر نشود.

فرد وثیقه گذار، قادر به حاضر کردن متهم در دادگاه، نباشد.

برای عدم حضور متهم، در موعد مقرر در دادگاه یا عدم حاضر کردن او، توسط وثیقه گذار، هیچ گونه عذر موجهی، وجود، نداشته باشد.

امکان وصول ضرر و زیان وارده به بزه دیده، از بیمه، میسر نباشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر، در خصوص اموالی که می توانند، وثیقه آزادی متهم یا مرخصی از زندان باشند، مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت بیشتر بخوانید، آمده است، توصیه می گردد.

دستور ضبط وثیقه

پس از احراز وجود شرایط ضبط وثیقه که در قسمت قبل، موارد آن را توضیح دادیم، برای این که ضبط وثیقه، توسط دادگاه، صورت گیرد و از محل آن، زیان های وارده به بزه دیده، نظیر دیه یا خسارت های مالی، جبران شود، نیاز به صدور دستور ضبط وثیقه است.

صدور دستور ضبط وثیقه، توسط دادستان، انجام می شود و به موجب سامانه ثنا، به متهم یا وثیقه گذار، ابلاغ می گردد و بسته به اینکه دریافت کننده ابلاغ، متهم باشد یا وثیقه گذار، حسب مورد، باید، در مهلت مقرر، در دادگاه حاضر شده و یا متهم را تحویل نماید، در غیر این صورت و در صورت وجود شرایط ضبط وثیقه، وثیقه، به میزان مندرج در قرار، ضبط خواهد شد.

مراحل و تشریفات ضبط وثیقه

همان طور که اخذ وجه الکفاله، در قرار کفالت که یکی از انواع قراهای تامین دادسرا است، تشریفات و مراحل مخصوص به خود را دارد، ضبط وثیقه نیز از این امر، مستثنی نیست، لذا در این قسمت، قصد داریم، در خصوص نحوه، روش و مراحل ضبط وثیقه، صحبت کنیم که به شرح زیر می باشد: 

ارسال ابلاغیه حضور متهم یا حاضر کردن او توسط وثیقه گذار، در دادگاه.

عدم حضور متهم یا حاضر کردن او، توسط وثیقه گذار(ظرف یک ماه)، در موعد مقرر، بدون وجود عذر موجه.

صدور دستور ضبط وثیقه، به میزان وجه قرار، توسط دادستان.

برگزاری مزایده، (زمانی که وثیقه، مال منقول یا غیر منقول است) پس از قطعی شدن دستور دادستان؛ با گذشت مهلت های اعتراض و ارسال پرونده، به اجرای احکام. در این موارد، پس از کارشناسی وثیقه، توسط کارشناس دادگستری، شخص وثیقه گذار نیز می تواند، در مزایده، شرکت کرده و با پرداخت مبلغ تعیین شده، مال مورد وثیقه را که ضبط و به مزایده، گذاشته شده، مجددا، به مالکیت خود درآورد.

مدت زمان ضبط وثیقه

یکی از سوالات رایج متهم یا شخص ثالثی که برای متهم، به دادگاه، وثیقه سپرده است، این می باشد که مدت زمان ضبط وثیقه، در صورت عدم حضور یا عدم تحویل متهم، چقدر بوده و به عبارتی، چه مدتی، طول می کشد تا وثیقه، به میزان وجه قرار، ضبط شود.

در پاسخ به این پرسش، باید، مواد 230 و 235 قانون آیین دادرسی کیفری را مد نظر قرار داد. در خصوص ضبط وثیقه ای که شخص ثالث، آن را برای متهم، به دادگاه سپرده، در ابتدا، به موجب یک ابلاغ، به او، اخطار داده می شود که یک ماه، برای تحویل متهم، فرصت دارد، در غیر این صورت، دستور ضبط وثیقه، صادر می گردد.

در هر صورت، پس از صدور دستور ضبط وثیقه و بعد از منقضی شدن مهلت ده روزه اعتراض به دستور، دستور صادره، قطعی شده و وثیقه، بر اساس مقررات نحوه و روش ضبط آن و با رعایت تشریفات قانونی، ضبط خواهد شد. 

ضبط وثیقه در آیین دادرسی کیفری و اجرای احکام کیفری

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که شرایط ضبط وثیقه چیست و گفتیم که عدم حضور متهم یا عدم تحویل او، توسط وثیقه گذار، بدون عذر موجه، از جمله شرایط ضبط وثیقه هستند و دستور این امر را دادستان که عالی ترین مقام دادسرا است، صادر می نماید. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص ضبط وثیقه در آیین دادرسی کیفری و اجرای احکام کیفری، صحبت کنیم.

ضبط وثیقه، در آیین دادرسی کیفری و اجرای احکام کیفری، بدین شکل بوده که پس از ابلاغ حضور یا تحویل متهم، در صورتی که بدون عذر موجه، متهم، در دادگاه، حاضر نشود یا توسط وثیقه گذار(ظرف یک ماه)، تحویل نگردد، دستور ضبط وثیقه، توسط دادستان، صادر خواهد شد و پس از گذشت مهلت ده روزه اعتراض به دستور ضبط، پرونده به اجرای احکام کیفری، برای اجرای دستور ضبط وثیقه، فرستاده خواهد شد.

بخشنامه ضبط وثیقه

از دیگر سوالات رایج، در خصوص وثیقه این است که بخشنامه ضبط وثیقه چیست و مندرجات آن، چه موارد جدیدی را در خصوص ضبط وثیقه، مقرر داشته است؟ در خصوص این پرسش، باید گفت، در حال حاضر، بخشنامه ای، تحت عنوان بخشنامه ضبط وثیقه، وجود نداشته و ضبط وثیقه، تابع مندرجات و مواد قانون آیین دادرسی کیفری بوده و به نحوی که در قسمت های قبل، توضیح داده شد، صورت خواهد گرفت.

اما، ذکر این نکته، خالی از لطف نیست که بخشنامه های متعددی، تحت عنوان بخشنامه اخذ وثیقه، در خصوص پذیرش اموال منقول و ضمانت های بانکی، به عنوان وثیقه، از متهمان، توسط دادستانی کل کشور، با هدف جلوگیری از جلب متهمان، برای مدت کوتاه و به علت طولانی بودن پروسه بررسی مال غیر منقولی که به عنوان وثیقه، سپرده می شود، صادر شده و تمامی دادگاه ها، موظف به رعایت مندرجات آن، می باشند.

علاقمندان به دانلود بخشنامه اخذ وثیقه، می توانند، از طریق لینک زیر، اقدام نمایند.

وجه الکفاله نیز، ممکن است، به جهت عدم حضور متهم، یا عدم حاضر کردن او توسط کفیل، به موجب دستور دادستان، اخذ شود. علاقمندان به کسب اطلاع از امکان و نحوه اعتراض به دستور اخذ وجه الکفاله، می توانند، مقاله زیر را مطالعه کنند.

ضبط وثیقه ملکی

یکی از مواردی که می تواند، توسط متهم یا شخص ثالث، برای متهم، به عنوان وثیقه، نزد دادگاه، سپرده شود، سند ملک می باشد که در صورت عدم حضور متهم، پس از احضار او، یا عدم تحویل متهم، توسط وثیقه گذار، پس از ابلاغ به وی، با احراز شرایط ضبط وثیقه، مطابق مقررات نحوه و روش این امر، ضبط خواهد شد. لذا در این بخش، قصد داریم، نحوه و روش ضبط وثیقه ملکی را توضیح دهیم .

ابتدا دادگاه، به متهم یا شخص ثالثی که برای او، وثیقه گذاشته است، ابلاغیه حضور یا حاضر کردن متهم در دادگاه را ارسال می نماید و پس از گذشتن موعد حضور و عدم حضور متهم یا تحویل او، دستور ضبط وثیقه، صادر می شود که شخص، می تواند، تا ده روز از تاریخ ابلاغ، نسبت به آن، اعتراض کند.

بعد از قطعی شدن دستور صادره، برای ضبط وثیقه، پرونده به اجرای احکام کیفری ارسال می گردد و کارشناس دادگستری، ملک مورد وثیقه را کارشناسی کرده و قیمت گذاری می نماید، سپس، آگهی مزایده، توسط دادگاه، در روزنامه رسمی، چاپ گردیده و تاریخ و روز مزایده، اعلام می گردد و ملک مورد وثیقه، برای تامین وجه قرار، به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت، فروخته می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ضبط وثیقه و شرایط آن​ در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ضبط وثیقه و شرایط آن پاسخ دهند.