قانون آیین دادرسی کیفری چیست و چند ماده دارد

رسیدگی به دعاوی کیفری در دادسراها و دادگاه های کیفری و طرح دعوا در امور کیفری، باید با استفاده از تشریفاتی، تحت عنوان آیین دادرسی کیفری به عمل آید، که این تشریفات، در قانونی تحت عنوان قانون آیین دادرسی کیفری، ذکر شده اند. قانون آیین دادرسی کیفری، دارای 699 ماده و 12 بخش است و تقسیم بندی مواد قانون آیین دادرسی کیفری، به صورت موضوعی می باشد.

وجود نظم و امنیت، از جمله موارد ضروری در هر جامعه می باشد و به همین جهت، مورد توجه قانون گذاران نیز بوده است. جهت کمک به برقراری هرچه بهتر نظم در جامعه، دولت ها، اقدام به وضع قوانین مختلف، نظیر قانون مجازات، قانون مدنی، قانون تجارت، قانون آیین دادرسی کیفری و مدنی نموده اند.

شهروندان جامعه، می توانند با مراجعه به این قوانین، از حقوق و تکالیف خود آگاه گردند و در صورت نیاز، با استفاده از آن ها، به احقاق حق خود بپردازند. هنگامی که افراد جامعه، قصد طرح دعوای حقوقی یا کیفری را دارند، باید در چهارچوب تشریفات و قوانین دادرسی، اقدام نموده، در غیر این صورت، ممکن است دعوای آن ها، بدون نتیجه بماند. تشریفات رسیدگی و طرح دعاوی حقوقی، در قانون آیین دادرسی مدنی و تشریفات رسیدگی و طرح دعاوی کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری، مورد پیش بینی قرار گرفته است.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، به بررسی این پرسش بپردازیم که قانون آیین دادرسی کیفری چیست و چند ماده دارد؟ و سپس، تقسیم بندی مواد آن را توضیح دهیم. چنانچه پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

قانون آیین دادرسی کیفری چیست ؟

در پاسخ به این پرسش که قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟ باید گفت: قانون آیین دادرسی کیفری، همانطور که از نام آن مشخص است، در حقوق کیفری، روند رسیدگی در امور کیفری را مشخص می کند. تشریفات طرح دعوا، روند رسیدگی به دعوا و نحوه صدور رای در امور کیفری، باید در چهارچوب این قانون صورت گیرد. قانون آیین دادرسی کیفری، در ماده 1 خود، به پرسش قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟، پاسخ داده است.

ماده یک قانون آیین دادرسی کیفری، مقرر می دارد: "آیین دادرسی کیفری، مجموعه مقررات و قواعدی است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، میانجیگری، صلح میان طرفین، نحوه رسیدگی، صدور رای، طرق اعتراض به آرا، اجرای آرا، تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی و ضابطان دادگستری و رعایت حقوق متهم، بزه دیده و جامعه وضع می شود."

بر اساس این ماده، قانون آیین دادرسی کیفری، تمام موارد شکلی که در فرآیند رسیدگی به جرم لازم است را بیان کرده، همچنین، در خصوص وظایف رسیدگی کنندگان به موضوعات کیفری و حقوق و تکالیف طرفین دعوا، تعیین تکلیف نموده است. در قسمت بعدی مقاله، به این پرسش، پاسخ خواهیم داد که قانون آیین دادرسی کیفری چند ماده دارد؟

قانون آیین دادرسی کیفری چند ماده دارد

در قسمت قبل، توضیح دادیم که قانون آیین دادرسی کیفری چیست و در چه موضوعاتی، رعایت مواد آن، ضروری است. همچنین، گفتیم که تمامی امور شکلی دعاوی و مسائل کیفری، از مرحله رسیدگی تا صدور رای، باید در چهارچوب مواد قانون آیین دادرسی کیفری، صورت گیرد. پس از پاسخ به این پرسش که قانون آیین دادرسی کیفری چیست و چه موضوعاتی را در بر می گیرد، در این قسمت، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که قانون آیین دادرسی کیفری، چند ماده دارد؟. 

برای پاسخ به این پرسش که قانون آیین دادرسی کیفری، چند ماده دارد؟ باید به قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 1392، و اصلاحات 1394رجوع کرد. قانون آیین دادرسی کیفری، دارای 699 ماده می باشد که هر یک از این مواد، تشریفات و مسائل مربوط به یک موضوع خاص، نظیر مهلت اعتراض به رای دادگاه بدوی، نحوه صدور رای در مرحله تجدید نظر، نحوه اعاده دادرسی در امور کیفری و سایر موارد را در بر می گیرد. طرفین دعوا در امور و مسائل کیفری، می توانند با مراجعه به این قانون، از نحوه طرح دعوا و تشریفات و مراحل پس از آن، اطلاع یابند.

تقسیم بندی مواد قانون آیین دادرسی کیفری

در قسمت های قبل، به بررسی این موضوع پرداختیم که قانون آیین دادرسی کیفری چیست و چند ماده دارد. همچنین، گفتیم، قانون آیین دادرسی کیفری، دارای 699 ماده است، هر ماده، تشریفات و نکات مربوط به یک موضوع خاص را در بر دارد و طرح دعوا و روند رسیدگی به امور کیفری، باید در چهارچوب این مواد باشد.

پس از پاسخ به این پرسش که قانون آیین دادرسی کیفری چیست و چند ماده دارد، در این قسمت، قصد داریم، در خصوص تقسیم بندی مواد قانون آیین دادرسی کیفری، بر مبنای قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اصلاحات 1394 توضیح دهیم. بر اساس این قانون، مواد قانون آیین دادرسی کیفری، در 12 بخش، تقسیم بندی شده اند که هر بخش، مواد مربوط به یک موضوع خاص را در بر می گیرد. تقسیم بندی مواد قانون آیین دادرسی کیفری، به شرح زیر می باشد:

بخش اول: کلیات

از ماده 1 تا 21، شامل کلیات است که دارای دو فصل است و در آن، درباره اصول کلی حاکم بر آیین دادرسی کیفری و تفاوت دعوی عمومی و خصوصی صحبت شده است.

بخش دوم: کشف جرم و تحقیقات مقدماتی 

این بخش، از ماده 22 تا ماده 293 است که شامل 10 فصل است. موضوعاتی مانند دادسرا، وظایف ضابطان دادگستری، وظایف دادستان، وظایف بازپرس، معاینه محلی، بازرسی و کارشناسی، احضار متهم و شهود، قرار تامین، تحقیقات مقدماتی جرایم اطفال و وظایف دادستان کل کشور، در این بخش ذکر شده است. 

بخش سوم: دادگاه های کیفری، رسیدگی و صدور رای

این بخش از ماده 294 شروع می شود و تا ماده 425 ادامه دارد که شامل 8 فصل است. در این فصول، از نحوه تشکیلات و صلاحیت دادگاه های کیفری، نحوه رسیدگی به ادله اثبات دعوی کیفری، نحوه رسیدگی به دعوی در دادگاه های کیفری مختلف، احاله و رد دادرس، سخن رفته است. 

بخش چهارم: اعتراض به آرا

بخش چهارم قانون آیین دادرسی کیفری، از ماده 426 تا ماده 483 است که در 4 فصل، موضوع رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان، رسیدگی در دیوان عالی کشور و اعاده دادرسی را مورد بررسی قرار داده است. 

بخش پنجم: اجرای احکام کیفری و اقدامات تامینی و تربیتی

این بخش هم، از ماده 484 تا ماده 558 است که در 5 فصل تنظیم شده است و درباره اجرای مجازات حبس، محکومیت های مالی، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم و مواردی از این دست صحبت می کند. 

بخش ششم: هزینه دادرسی 

این بخش از قانون آیین دادرسی کیفری، از ماده 559 تا 565 است که به موضوع هزینه دادرسی در دعاوی کیفری پرداخته است. 

بخش هفتم: سایر مقررات

در این بخش که از ماده 566 تا 569 است، به موارد پایانی قانون پرداخته است. و بخش های بعدی در سال 1392 به پایان قانون، افزوده شد. 

بخش هشتم: آیین دادرسی جرایم نیروهای مسلح

این بخش از قانون آیین دادرسی کیفری که از ماده 570 تا ماده 648، می باشد، به نحوه و صلاحیت دادگاه ها و دادسرا های نظامی، کشف و تحقیق جرم، احضار متهم، قرار بازداشت متهم، وکالت، صدور و ابلاغ رای، تجدید نظر و اعاده دادرسی، اجرای احکام و زندان ها و بازداشتگاه های نظامی می پردازد .

بخش نهم: آیین دادرسی الکترونیکی

این بخش درباره سیاست گذاری ها و راهبردها، برای توسعه و ارتقای دادرسی الکترونیکی، می باشد  و از ماده 649 تا ماده 663 را به خود اختصاص داده است، 

بخش دهم: آیین دادرسی جرایم رایانه ای 

این بخش، از ماده 664 تا ماده 687 است و  به موضوع جرایم رایانه ای و مخابراتی می پردازد. 

بخش یازدهم: آیین دادرسی جرایم اشخاص حقوقی

از ماده 688 تا 696 قانون آیین دادرسی کیفری، به آیین رسیدگی به جرایمی که توسط اشخاص حقوقی رخ داده است، پرداخته شده است.

بخش دوازدهم. سایر مقررات

از ماده 697 تا 699 را به خود اختصاص داده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قانون آیین دادرسی کیفری و مواد آن در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قانون آیین دادرسی کیفری و مواد آن پاسخ دهند.