قرار اعدادی چیست

قرارهایی که قاضی، برای تعیین تکیلف در مورد یک پرونده و کمک به صدور رای قاطع، صادر می کند، قرار اعدادی یا مقدماتی هستند. قرار معاینه محل، قرار کارشناسی و سایر موارد مندرج در قانون، از جمله انواع قرارهای اعدادی بوده و اثر اثباتی، در حکم سند رسمی بودن و عدم قابلیت اعتراض نسبت به آن ها، از جمله آثار این قرار ها می باشد.

 اصل 167 قانون اساسی، مقرر می دارد: "قاضی، موظف است کوشش کند، حکم هر دعوا را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد، با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر، حکم قضیه را صادر نماید و نمی‌ تواند به بهانه سکوت یا نقص یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه، از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد." 

بر اساس این اصل، هنگامی که پرونده ای به موجب ثبت دادخواست حقوقی یا شکواییه کیفری، تشکیل و جهت رسیدگی، نزد قاضی ارسال می گردد، قاضی باید، نسبت به موضوع مطرح شده، اقدام به صدور رای نماید. استنکاف از صدور رای از سمت قاضی پرونده، به هیچ عنوان، پذیرفته نیست. یکی از مواردی که اختیار استفاده از آن ها، در صدور رای، به قضات داده شده، قرارهای اِعدادی یا قرار های مقدماتی هستند که دارای انواع و آثار مخصوص به خود می باشند.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، قرارهای اعدادی یا مقدماتی ، انواع و آثار آن ها را بررسی کنیم و بگوییم منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه. با این توضیح که ابتدا، خواهیم گفت که قرار اعدادی چیست؛ سپس، انواع و آثار این نوع از قرار را توضیح خواهیم داد و نمونه ای از این قرار، ارائه خواهیم داد.  چنانچه، پیرامون این موضوع که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

قرار اعدادی یا مقدماتی چیست

در پاسخ به این پرسش که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه و قرار اعدادی چیست؟ باید گفت: گاهی قاضی، برای صدور رای قاطع و کسب اطلاع از حقیقت امر در پرونده ای، قرارهایی مانند قرار معاینه محل، قرار تحقیق محلی، قرار کارشناسی و مواردی از این دست صادر می کند که در حقوق، اصطلاحا به آن ها قرار اعدادی یا مقدماتی می گویند.

قرار اعدادی یا قرار مقدماتی، از نمونه قرارهایی است که پرونده را برای صدور رای قاطع دعوا، آماده می کند. قرار اعدادی یا قرار مقدماتی، معمولا، در جریان دادرسی و پیش از ختم دادرسی، صادر می شوند. این نمونه از قرارها، روی برگ های صورتجلسه معمولی و به خط دادرس، تنظیم می گردند. 

در قرار اعدادی، موضوع قرار، زمان، محل و شیوه اجرای قرار، شخص یا مقامی که باید آن را اجرا کند و پرداخت کننده هزینه، نوشته می شود. قرارهای مقدماتی، برخلاف قرارهای قاطع، پاک نویس نمی شوند و به شکل دادنامه تنظیم نمی گردند؛ زیرا، قرارهای مقدماتی، به طرفین دعوا ابلاغ نمی شود. 

پس از توضیح در این زمینه که قرار مقدماتی یا قرار اعدادی چیست در ادامه، در خصوص انواع این قرار و آثار آن، صحبت خواهیم کرد و خواهیم گفت که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه.

انواع قرارهای اعدادی یا مقدماتی

در قسمت قبل، گفتیم که قرار اعدادی چیست و توضیح دادیم که این قرارها، پرونده را برای صدور رای قاطع دعوا، آماده می کنند. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص انواع قرار اعدادی یا قرار مقدماتی صحبت کنیم. مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، انواع قرار اعدادی یا قرار مقدماتی را می توان شامل موارد زیر دانست:

قرار تحقیق محلی: طرفین دعوی، می توانند برای اثبات ادعای خود، به اطلاعات اهل محل استناد کنند و از دادگاه، صدور این قرار را تقاضا نمایند. همچنین، خود قاضی نیز می تواند، برای اثبات موضوع، قرار تحقیق محلی صادر نماید. از آن رو که این قرار، پرونده را آماده صدور رای قاطع می کند، جزو قرارهای اعدادی یا مقدماتی محسوب می شود. 

قرار معاینه محل: یکی از نمونه ها و انواع قرارهای اِعدادی، قرار معاینه محل است. در مواردی، برای احراز موضوع، مشاهده وضعیت محل وقوع موضوع پرونده، از نزدیک، لازم می باشد. در این صورت، دادگاه، اقدام به صدور قرار معاینه محل می نماید. صدور این قرار، می تواند به موجب تصمیم قاضی یا به خواست هریک از اصحاب دعوا باشد.

قرار کارشناسی: از دیگر انواع قرارمقدماتی، قرار کارشناسی است. گاهی، به دلیل اینکه موضوع مورد اختلاف، دارای جنبه های فنی و تخصصی بوده، تصمیم گیری و صدور رای در خصوص آن، مستلزم اظهار نظر اهل فن یا همان کارشناس دادگستری می باشد؛ در این صورت، دادگاه، قرار کارشناسی صادر می نماید.

قرار اتیان سوگند: در پاره ای از موارد و زمانی که صدور حکم، منوط به اتیان سوگند باشد، پس از درخواست اصحاب دعوا و در صورتی که دادگاه، این درخواست را بپذیرد، قرار اتیان سوگند صادر خواهد شد. این قرار نیز یکی دیگر از انواع قرارهای مقدماتی است.

قرار رسیدگی به صحت و اصالت سند : هرگاه شخصی، مهر، امضا و یا اثر انگشت انتسابی به خود را در سندی که بر علیه او در محکمه ارائه شده، انکار نماید، و یا انتساب سندی را به مورث خود یا مالک و مدیر قبل از خود و یا دیگر اشخاص مرتبط که آن انتساب در نتیجه دعوی موثر باشد را مورد تردید قرار دهد، و یا نسبت به سند ارائه شده بر علیه خود، ادعای جعلیت نماید، دادگاه به منظور روشن شدن مطلب و اطمینان از صحت و اصالت اسناد، اقدام به صدور این قرار می نماید.

قرار استماع گواهی و شهادت شهود: از دیگر انواع قرار مقدماتی، قرار استماع گواهی و شهادت شهود است. هرگاه دادگاه حس کند که شهادت دادن شهود، در اثبات دعوی، موثر است و یکی از طرفین نیز تقاضای شهادت شهود بدهد، دادگاه، قرار استماع شهادت شهود صادر می کند. 

قرار اناطه: یکی دیگر از قرارهای مقدماتی، قرار اناطه می باشد. گاهی ممکن است، رسیدگی به یک اختلاف حقوقی یا کیفری، مستلزم اثبات ادعایی باشد که رسیدگی به آن، در صلاحیت دادگاه دیگری بوده؛ در این موارد، رسیدگی به دعوا و اتخاذ تصمیم از مرجع صلاحیت دار، متوقف می‌ شود و خواهان، مکلف است ظرف یک ماه، در دادگاه صالح، طرح دعوا کند و رسید آن را به دفتر دادگاه رسیدگی‌ کننده تسلیم نماید. 

پس از توضیح انواع قرار مقدماتی و بیان منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه، در ادامه، درباره آثار این قرارها، صحبت خواهیم کرد.

آثار قرارهای اعدادی یا مقدماتی

در قسمت های قبل، قرارهای اِعدادی یا همان قرار مقدماتی را بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی توضیح دادیم و گفتیم که انواع آن، چه می باشد. پس از توضیح در خصوص اینکه قرار اعدادی چیست و بیان این مفهوم که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه ، در این قسمت، می خواهیم، درباره آثار قرار اعدادی صحبت کنیم که بر اساس قانون، به شرح زیر می باشد:

قرارهای اعدادی، مانند احکام، دارای توان اثباتی هستند و سند رسمی محسوب می شوند .

قرارهای مقدماتی، مشمول قاعده فراغ دادرس نمی شوند.

قرارهای اعدادی، از اعتبار امر قضاوت شده برخوردار نیستند؛ این اعتبار، ویژه احکام است.

بطلان یا ابطال قرارهای اعدادی، نمی تواند موضوع دعوا در دادگاه ها قرار گیرد.

شایان ذکر است، طرح شکایت، توسط اصحاب دعوی، نسبت به قرارهای اعدادی، تنها ضمن شکایت از رای اصلی، امکان پذیر می باشد.

نمونه قرار اعدادی

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که قرار اعدادی چیست و در پاسخ به این پرسش که منظور از قرار قرار اعدادی صادر شد یعنی چه؟ گفتیم که این جمله، بدین معنا می باشد که قاضی پرونده، جهت صدور حکم قاطع، نیاز به تحقیق یا نظر کارشناس داشته و با صدور یکی از انواع قرارهای اعدادی، انجام این تحقیق را دستور داده است. پس از توضیح در خصوص این موارد، در این قسمت، قصد داریم، یک نمونه قرار اعدادی را جهت دانلود ارائه دهیم. 

با سلام و احترام

نظر به اینکه، صدور رای در خصوص موضوع پرونده، ضرورت بازدید از محل و ملاحضه حقیقت موجود در محل مورد نزاع را ایجاب می نماید، لذا مستند به ماده 248 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه، قرار معاینه محل را صادر و اعلام می کند. پیرو این قرار، خواهشمند است، عضو محترم مجری قرار، با مراجعه به محل، مشاهدات خود را در صورتجلسه منعکس و نتیجه را گزارش نماید. مقرر است دفتر، وقت معاینه محل تعیین شده و طرفین دعوت را در اخطاریه خواهان قید کرده و وسیله اجرای قرار را فراهم نماید.

جهت دانلود نمونه قرار اعدادی، از طریق لینک زیر اقدام نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرار اعدادی در کانال آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار اعدادی پاسخ دهند.