صدور انواع قرار نهایی در دادسرا

هنگامی که جرمی اتفاق می افتد، پرونده آن، علی القاعده، جهت انجام تحقیقات مقدماتی، به دادسرا، ارجاع می شود. پایان تحقیقات و نتیجه آن، منجر به صدور انواع قرار نهایی در دادسرا می شود. قرار جلب به دادرسی، منع، موقوفی و ترک تعقیب، از انواع قرارهای دادسرا هستند که صدور هر یک از آن ها، بستگی به نتیجه تحقیقات مقدماتی و اتفاقات پرونده، نظیر مجرم شناخته شدن فرد، فوت متهم، رضایت شاکی خصوصی و مواردی از این دست دارد.

وقتی که جرمی اتفاق می افتد و گزارش آن توسط ضابطین قضایی صورت می گیرد، یا شاکی، اقدام به طرح شکایت می نماید، علی القاعده، روند رسیدگی و تحقیقات به آن جرم، از سمت دادسرا، آغاز می شود. هنگامی که در دادسرا، تحقیقات مقدماتی به نتیجه رسید، بازپرس یا دادیار، اقدام به صدور یکی از انواع قرارهای نهایی دادسرا می کند.

قرار نهایی در دادسرا، یعنی، تحقیقات، به نتیجه خاصی رسیده است. هنگامی که قرار نهایی، صادر می شود، این موضوع، از طریق پیامک و ابلاغیه، به متهم و شاکی پرونده، ابلاغ می شود. هر یک از انواع قرار نهایی صادره در دادسرا، دارای آثار و تبعات حقوقی مخصوص به خود است و عدم آگاهی از آن، ممکن است، موجب تضییع حق هر یک از طرفین پرونده گردد.

از این رو، در این مقاله، به بررسی صدور انواع قرار نهایی در دادسرا می پردازیم و انواع قرار نهایی در دادسرا، از جمله، قرار جلب به دادرسی ، قرار منع تعقیب ، قرار موقوفی تعقیب و قرار ترک تعقیب را که پس از پایان تحقیقات، صادر می شوند و اینکه چند روز بعد از قرار نهایی حکم صادر میشود، توضیح می دهیم. با ما همراه باشید.

صدور انواع قرار نهایی در دادسرا

دادسرا، یکی از مراجع قضایی پیش بینی شده در قانون است که دارای شرح وظایف و اعضای مشخصی است. هنگامی که جرمی اتفاق می افتد، جز در مواردی که قانون استثنا کرده است، پرونده، جهت انجام تحقیقات مقدماتی، به دادسرا، ارجاع می شود. دادسرا، صرفا تحقیقات مقدماتی را انجام می دهد و پس از پایان تحقیقات، اقدام به صدور یکی از انواع قرار ها می نماید.

تصمیم و حکم قاضی در رابطه با موضوع پرونده، چنانچه قاطع پرونده به صورت جزئی یا به صورت کلی باشد، حکم و در غیر اینصورت قرار می باشد. قرارهای نهایی انواع مختلفی هستند و هرکدام بر اساس موضوع پرونده صادر میگردد. قرار نهایی دادیاری، قرار نهایی جلب به دادرسی، قرار نهای منع تعقیب و... همه از این دسته هستند.

صدور انواع قرار نهایی در دادسرا، به معنای پایان تحقیقات مقدماتی و تصمیم گیری در خصوص مجرم بودن یا نبودن متهم پرونده و نیاز یا عدم نیاز به پیگیری های بعدی، می باشد. طرفین پرونده، از طریق سامانه پیامکی قوه قضاییه و یا ارسال برگ کاغذی، به درب منزل شان، از صدور انواع قرار نهایی در دادسرا، مطلع می شوند و برای اطلاع از متن قرار نهایی دادسرا، باید از طریق سامانه ثنا، اقدام نمایند.

قرار جلب به دادرسی

قرار جلب به دادرسی، از انواع قرار نهایی در دادسرا است. قرار جلب به دادرسی، به این معناست که بازپرس یا دادیار پرونده، به این نتیجه رسیده است که متهمی که تحت تعقیبش بوده است، مجرم است. پس از صدور قرار جلب به دادرسی، بازپرس یا دادیار، پرونده را به دادستان ارجاع می دهد تا کیفر خواست، صادر شود.

به موجب ماده 276 قانون آیین دادرسی کیفری :«در صورت نقض قرار منع تعقیب و صدور قرار جلب به دادرسی توسط دادگاه، بازپرس مکلف است متهم را احضار و موضوع اتهام را به او تفهیم کند و با اخذ آخرین دفاع و تامین مناسب از وی، پرونده را به دادگاه ارسال نماید.»

پس از طی شدن مراحل بالا، پرونده، برای رسیدگی های بعدی، صدور حکم مجازات و محاکمه مجرم، به دادگاه کیفری، ارسال می گردد. قرار جلب به دادرسی، تنها قراری است که با صدور آن، پرونده، از یک مرحله به مرحله بعد، منتقل می گردد. در سایر انوع قرارهای نهایی دادسرا، ادامه تحقیقات، به دلیلی متوقف خواهد شد.

قرار منع تعقیب

در قسمت های قبل، در خصوص صدور انواع قرار نهایی در دادسرا و یکی از قرارهای نهایی دادسرا پس از پایان تحقیقات، توضیح دادیم. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص یکی دیگر از انواع قرارهای نهایی دادسرا، توضیح دهیم. قرار منع تعقیب، یکی از قرارهای دادسرا است که در قانون آیین دادرسی کیفری، به آن پرداخته شده است.

قرار منع تقیب، به عنوان یک قرار نهایی داسرا و پس از پایان تحقیقات، توسط بازپرس یا دادیار، صادر می شود. صدور این قرار، بر اساس قانون، به دو علت است؛ عملی از جانب متهم انجام گرفته، ولی آن عمل جرم نمی باشد، یا دلایل کافی برای ارتکاب جرم، از ناحیه متهم وجود ندارد. صدور این قرار، به معنای بی گناهی متهم، می باشد. 

بنابراین، با صدور این قرار، رسیدگی متوقف می شود و به معنای پایان تحقیقات است. این قرار، از جمله قرارهای قابل اعتراض است و مهلت اعتراض به آن برای افراد مقیم ایران، ده روز و افراد مقیم خارج از ایران، یک ماه، از تاریخ صدور ابلاغیه، می باشد.

قرار موقوفی تعقیب

پس از توضیح در خصوص صدور انواع قرار نهایی در دادسرا بعد از پایان تحقیقات، در قسمت های قبل، در این قسمت از مقاله، به معرفی یک نوع دیگر از قرار نهایی دادسرا می پردازیم. قرار موقوفی تعقیب، یک نوع از انواع قرار نهایی دادسرا است که توسط بازپرس یا دادیار، صادر می شود و از جمله قرارهای قابل اعتراض کیفری، بر اساس ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری است.

صدور این قرار نهایی دادسرا، به این معنی است که به یک دلیل نامرتبط با جرم، دیگر ادامه رسیدگی و تحقیقات مقدماتی، ممکن نیست. صدور قرار موقوفی تعقیب، شامل مواردی نظیر فوت متهم، شمول عفو، گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت، نسخ مجازات قانونی و سایر دلایلی که در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری، بیان شده است، می باشد.

مطابق ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری: «بازپرس در صورت جرم بودن عمل ارتکابی و وجود ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار جلب به دادرسی و در صورت جرم نبودن عمل ارتکابی یا فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار منع تعقیب صادر و پرونده را فوری نزد دادستان ارسال می‌کند. دادستان باید ظرف سه روز از تاریخ وصول، پرونده تحقیقات را ملاحظه و نظر خود را به‌طور کتبی اعلام کند و پرونده را نزد بازپرس برگرداند. چنانچه مورد از موارد موقوفی تعقیب باشد، قرار موقوفی تعقیب صادر و وفق مقررات فوق اقدام می‌شود.»

قرار ترک تعقیب

قرار ترک تعقیب قراری است که به واسطه صدور آن، پیگیری پرونده از سمت شاکی کنار گذاشته شده و به نوعی شاکی شکایت خود را ترک می کند. این قرار فقط در جرایم قابل گذشت صادر شده و درخواست ترک تعقیب از سمت شاکی فقط یک بار قبل از صدور کیفر خواست امکان پذیر است.

از دیگر انواع قرار نهایی دادسرا، قرار ترک تعقیب می باشد. ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، در خصوص قرار نهایی ترک تعقیب است که اشعار می دارد: "در جرایم قابل گذشت، شاکی می تواند، تا قبل از صدور کیفر خواست، درخواست ترک تعقیب کند. در این صورت، دادستان، قرار ترک تعقیب صادر می کند. شاکی می تواند، تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار، تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب، درخواست کند."

بنا بر ماده 79 قانون آیین دادرسی کیفری، این قرار، تنها قرار نهایی داسرا است که در دادسرا، به درخواست شاکی، صادر می شود و صرفا در جرایم قابل گذشت امکان پذیر است. در جرایم قابل گذشت، اگر شاکی پرونده، تا قبل از صدور کیفر خواست، درخواست ترک تعقیب کند، دادستان، قرار ترک تعقیب صادر می کند.

چند روز بعد از قرار نهایی حکم صادر میشود

ممکن است این سوال برای طرفین پرونده مطرح شود که چند روز بعد از قرار نهایی حکم صادر میشود. بر حسب موضوع پرونده و قرار صادر شده در پرونده، زمان صدور حکم نهایی متفاوت است. برخی قرار های صادره قاطع دعوا هستند و پس از آن ها دیگر نیازی به صدور حکم نمی باشد. از جمله این قرار ها می توان به قرار سقوط دعوا، قرار رد دعوا، قرار عدم استماع دعوا، قرار ابطال دادخواست و... از جمله قرارهای قاطع دعوا هستند.

به طور کلی در هیچ پرونده ای زمان دقیقی برای صدور رای بعد از قرار نهایی وجود ندارد. یعنی نمی توان مشخص کرد که قاضی ده روز، یک هفته یا ... دیگر فرصت دارد تا رای صادر نماید. لازم به ذکر است قاضی نیز نمی تواند بدون دلیل مشخص صدور حکم نهایی را به تاخیر بی اندازد.

همانطور که بیان شد، قرارهای نهایی انواع مختلفی هستند و هرکدام بر اساس موضوع پرونده صادر میگردد طبیعتا صدور رای پس از هرکدام از قرارهای مذکور به مواردی همچون مستندات پرونده، علم قاضی، ادله، شهود و... باز می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد صدور انواع قرار نهایی در دادسرا در کانال تلگرام  آیین دادرسی و ادله اثبات دعواعضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صدور انواع قرار نهایی در دادسرا پاسخ دهند.