مهریه فریب در ازدواج یا تدلیس

پرداخت مهریه فریب در ازدواج یا تدلیس به دو مورد بستگی دارد، چنانچه رابطه زوجیت بین زن و شوهر واقع شده باشد، زوجه مستحق تمام مهریه است، اما چنانچه رابطه زناشویی رخ نداده باشد با فسخ نکاح، به زوجه مهریه تعلق نمی گیرد.

بر اساس قانون مدنی، تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف مقابل شود. بنابراین، تدلیس می تواند ضمن عقد نکاح نیز انجام شده و سبب فریب دیگری شود. بر اساس قانون مدنی، فریب کاری در ازدواج یا تدلیس در نکاح می تواند سبب فسخ ازدواج از سوی فریب خورده شود.

اگر فریب و تدلیس منتهی به ازدواج شده و رابطه زناشویی بین زوجین واقع شده باشد، زوجه مستحق دریافت تمام مهریه می باشد. قواعد مربوط به تعلق مهریه در تدلیس در عقد با شرایط عادی متفاوت است؛ از این رو آشنایی با قوانین مربوط به تدلیس در نکاح و تکلیف مهریه فریب در ازدواج یا تدلیس به جهت پیش گیری از تحقق آن اهمیت به سزایی دارد.

به همین دلیل در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم تدلیس در ازدواج چیست؟ تکلیف مهریه در تدلیس در ازدواج چه می شود؟ و در انتها در خصوص خسارت تدلیس در ازدواج توضیحاتی ارائه دهیم. در صورت تمایل به آشنایی بیشتر با تکلیف مهریه در فریب در ازدواج و شرایط صداق برای تدلیس در عقد با ما همراه باشید.

تدلیس در ازدواج چیست

در پاسخ به پرسش تدلیس در ازدواج چیست باید بگوییم مفهوم فریب در ازدواج که در حقوق تحت عنوان تدلیس در نکاح نیز شناخته شده است، به این معناست که شخصی با ارائه مشخصات غیر واقعی خود یا پنهان کردن عیوبی که در اوست، با دیگری ازدواج نماید؛ در حالی که اگر شخص مقابل از این عیوب آگاه بود اقدام به ازدواج نمی کرد. 

یکی از مواردی که در خصوص تدلیس در نکاح رخ می دهد زمانی است که زن خود را باکره معرفی کند، در حالی که چنین نیست و یا مرد خود را به لحاظ مالی متمکن جلوه دهد در حالی که اینگونه نیست. در چنین شرایطی، شخصی که مورد تدلیس واقع شده می تواند ادعای تدلیس نماید. 

تدلیس در ازدواج پیامدهایی را به دنبال دارد؛ مهمترین پیامد تدلیس در نکاح ایجاد حق فسخ نکاح برای فرد فریب خورده می شود. بر اساس ماده 1101 قانون مدنی اگر عقد نکاح به دلیلی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر زمانی که علت فسخ عنن باشد.

تدلیس در نکاح جرم بوده و قابل مجازات می باشد. وفق ماده 647 قانون مجازات اسلامی دفتر تعزیرات: «چنانچه هر یک از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آن‌ها واقع شود مرتکب به حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال محکوم می‌گردد.»

تکلیف مهریه در تدلیس در ازدواج

پس از ارائه توضیحاتی در خصوص تدلیس در ازدواج اکنون قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که تکلیف مهریه در تدلیس در ازدواج چیست؟ آیا در صورت تدلیس زن مستحق دریافت صداق می باشد؟ در این خصوص باید بگوییم تکلیف مهریه در فریب در ازدواج را می توان به دو حالت تقسیم کرد:

نخست، حالتی است که قبل از نزدیکی عقد نکاح فسخ شود. در این صورت، بر اساس ماده 1101 قانون مدنی، «هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود، زن حق مهر ندارد؛ مگر در صورتی که موجب فسخ عنن (ناتوانی جنسی مرد) باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است».

دوم، حالتی است که بعد از نزدیکی عقد نکاح فسخ شود. در این صورت، بر اساس مفهوم مخالف ماده 1101 قانون مدنی در می یابیم که اگر عقد نکاح بعد از نزدیکی زوجین به دلیلی فسخ شود، زن مستحق تمام مهریه است. به این دلیل که زن به موجب عقد نکاح مالک مهریه شده است و پس از وقوع نزدیکی، تمام صداق به زن تعلق خواهد گرفت.

خسارت تدلیس در ازدواج

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص تکلیف مهریه در فریب در ازدواج و شرایط صداق برای تدلیس در عقد مطرح شد. همانگونه که اشاره شد، اگر عقد نکاح پس از نزدیکی فسخ شود، مرد باید تمام مهریه را به زن بپردازد؛ لکن در قانون مدنی امکان جبران خسارت تدلیس یا فریب در ازدواج نیز پیش بینی شده است. یعنی اینکه اگر شخصی غیر از خود زن (مانند نزدیکان وی) مرد را فریب داده و راضی به ازدواج با زن نموده باشد، در صورت مطالبه، مکلف به پرداخت خسارت به شخص فریب خورده می باشد؛ لذا مرد می تواند خسارت خود یعنی تفاوت صداق دختر باکره و زن غیر باکره که به زن پرداخت شده است را از شخص فریبکار مطالبه کند.

اما اگر شخص فریبکار در ازدواج، خود زن باشد، مرد می تواند یا با خیار تدلیس نکاح را فسخ کند و یا وفق ماده یک قانون مسئولیت مدنی خواهان جبران خسارت باشد. جبران خسارت تنها محدود به دعاوی مالی نبوده بلکه هر زمانی حقی از حقوق فرد ضایع شود، مرتکب مسئول جبران خسارت می باشد.

در خصوص مطالبه خسارت تدلیس در ازدواج می توان به ماده یک قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339 استناد نمود. وفق این ماده اگر هر شخصی در اثر بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حقوقی که طبق قانون برای افراد پیش بینی شده خسارت یا لطمه وارد کند که سبب ضرر مادی یا معنوی برای وی شود، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مهریه فریب در ازدواج یا تدلیس در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مهریه فریب در ازدواج یا تدلیس پاسخ دهند.