انواع احکام صادر شده از دادگاه ها

انواع احکام صادر شده از دادگاه ها که به آن ها، حکم قضایی نیز می گویند، مواردی نظیر احکام تاسیسی و اجرایی؛ احکام قطعی و غیر قطعی و احکام حضوری و غیر حضوری می باشند و آرای صادره از دادگاه های حقوقی نیز به دو دسته حکم و قرار، قابل تقسیم است که حکم بر خلاف قرار، در خصوص ماهیت دعوا است.

دادگاه های دادگستری، وظیفه دارند تا به دعاوی مردم، رسیدگی نموده و حکم مناسب را با توجه به مقررات قانونی، صادر نمایند. حکمی که دادگاه، پس از استماع دفاعیات طرفین، صادر می کند، ممکن است انواع مختلفی داشته باشد.

در واقع، احکام صادره از دادگاه ها را می توان با توجه به معیارهایی، دسته بندی و تقسیم نمود و اطلاع از این تقسیم بندی، از لحاظ حقوقی، موضوع بسیار مهمی است؛ چراکه برخی از این احکام، قابلیت تجدید نظر نداشته و دارای اثرات حقوقی بخصوصی، بر اصحاب دعوا هستند.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم در خصوص انواع احکام صادر شده از دادگاه ها و دسته بندی آن ها، صحبت کرده، انواع حکم قضایی را مورد بررسی قرار داده و بگوییم که انواع رای صادر شده از دادگاه حقوقی، کدامند. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند. 

انواع احکام صادره از دادگاه ها

انواع احکام صادر شده از دادگاه ها را می توان، بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی نمود، لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص هریک از انواع احکام صادره از دادگاه ها، با توجه به معیارهای مختلف، توضیح دهیم که به شرح زیر هستند: 

احکام دادگاه ها، معمولا وضعیتی که در گذشته وجود داشته است را اعلام می کنند؛ نه اینکه وضعیت جدیدی را به وجود آورند. با این وجود، در برخی موارد، حکم دادگاه، جنبه تاسیسی دارد و یک وضعیت جدید به موجب آن حکم، ایجاد می شود. دسته اول را احکام اعلامی و دسته دوم را احکام تاسیسی، می گویند.

اصل بر این است که طرفین دعوی، در جریان دادرسی قرار گرفته و در آن حضور یابند؛ اما، در برخی از موارد، چنین امکانی وجود ندارد. به همین دلیل، دادگاه در چنین مواردی، حکم غیابی صادر می کند. از آنجا که خواهان، خود، دعوا را طرح می کند، حکم تنها، نسبت به خوانده، غیابی لحاظ خواهد شد. به حکمی که با حضور خوانده صادر گردد، حکم حضوری و به حکمی که در غیاب وی یا نماینده قانونی او صادر شود، حکم غیابی می گویند.

حکم قطعی، حکمی است که نتوان با استفاده طرق عادی شکایت از احکام دادگاه ها ( واخواهی یا تجدید نظر خواهی) از آن شکایت نمود. همچنین، حکمی که تمامی مهلت های اعتراض آن، منقضی شده باشد نیز پس از گذشت مدت قانونی، قطعی می گردد و تنها، از طریق راه های فوق العاده اعتراض، نظیر فرجام خواهی یا اعاده دادرسی حقوقی یا کیفری، قابل اعتراض، خواهد بود.

حکم نهایی، حکمی است که قابلیت فرجام خواهی نداشته و تنها، می توان، از طریق اعاده دادرسی، نسبت به اعتراض به آن، اقدام کرد و حکم غیر نهایی، حکمی است که همچنان، قابل فرجام خواهی است و البته، این امر، باید، در مهلت های قانونی فرجام خواهی، صورت گیرد.

حکم لازم الاجرا، حکمی است که محکوم علیه، باید آن را اجرا کند؛ در غیر اینصورت، محکوم له می تواند علیه او اقدام اجرایی را از طرف ماموران اجرای احکام دادگستری، درخواست نماید. این اقدامات اجرایی، می توانند، شامل توقیف اموال یا جلب محکوم علیه باشند.

انواع حکم قضایی

در قسمت قبلی مقاله، توضیح دادیم که انواع آرای صادر شده از دادگاه ها کدامند و گفتیم که معیار دسته بندی هریک، چیست. در این بخش از مقاله، قصد داریم، به این پرسش پاسخ دهیم که انواع حکم قضایی چیست و آیا دارای دسته بندی می باشد یا خیر؟

در پاسخ به این پرسش که انواع حکم قضایی چیست؟ لازم به توضیح است که مقصود از حکم قضایی، همان رای و نظر قاضی رسیدگی کننده به پرونده در خصوص موضوعات حقوقی یا کیفری می باشد که می توان آن را از جهت قابلیت تجدید نظر خواهی، واخواهی و فرجام خواهی داشتن یا نداشتن، حضور داشتن خوانده یا عدم حضور وی و سایر موارد، دسته بندی نمود.

انواع حکم قضایی، عبارتند از احکام اعلامی و تاسیسی؛ احکام قطعی و غیر قطعی؛ احکام نهایی و غیر نهایی؛ احکام لازم الاجرا یا غیر لازم الاجرا و احکام حضوری و غیر حضوری که توضیحات و جزئیات هر یک در تیتر اول مقاله، ارائه شده است.

انواع رای دادگاه حقوقی

یکی از پرسش های افرادی که در محاکم و دادگاه های حقوقی، پرونده دارند، مبنی بر این است که انواع رای دادگاه حقوقی چیست؟ لذا در این بخش از مقاله، با استناد به قانون آیین دادرسی مدنی، قصد داریم به پرسش مطروحه، پاسخ دهیم. بر اساس قانون، انواع رای دادگاه حقوقی، عبارتند از:

قرار: قرار، رایی است که یا در ماهیت دعوا صادر نشده (قرار رد دعوا ) یا اینکه در ماهیت دعوا صادر شده (قرار کارشناسی)، اما قاطع دعوا نمی باشد؛ یعنی با صدور آن، پرونده، از مرجع قضایی رسیدگی کننده به دعوا، خارج نمی شود.

حکم: مقصود از حکم، رایی است که قاضی رسیدگی کننده به پرونده، پس از بررسی مستندات و ادله اثبات دعوا که در مقام دفاع یا دعوا، ارائه شده اند، اقدام به صدور آن می نماید . این رای، در ماهیت دعوا صادر شده و قاطع دعوا بوده و برای طرفین پرونده، لازم الاجرا و لازم الاتباع است. احکام صادره از دادگاه حقوقی، قاطع دعوا هستند و ناظر بر ماهیت دعوا می باشند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص انواع احکام صادر شده از دادگاه ها در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون انواع احکام صادر شده از دادگاه ها پاسخ دهند.