حضانت

در قانون مواردی پیش بینی شده است که در صورت وجود هر یک از آنها ، چک برگشتی تلقی می شود . از آن جهت که چک برگشتی به مفهوم چک بلامحل یا چک پرداخت نشدنی است ، دارنده چک برگشتی می تواند اقدامات قانونی لازم را برای وصول وجه چک برگشتی انجام بدهد که شیوه حقوقی ، کیفری و ثبتی از جمله این روش هاست .

چک یک سند تجاری پر کاربرد و با اهمیت است که مورد استفاده روزمره بسیاری از مردم قرار می گیرد . از همین رو قانونگذار برای تضمین سلامت در استفاده مردم از اسناد تجاری همچون چک مقرراتی را تدوین نموده است ؛ چرا که عدم آگاهی نسبت به مسائل مربوط به چک ، می تواند سبب بوجود آمدن مشکلاتی در این زمینه  شود .

یکی از مسائل مهمی که در خصوص پرداخت چک وجود دارد آن است گاهی اوقات چک پرداخت نشده و در واقع ، چک به صورت بلامحل صادر شده است . این نوع از چک ها را که در بانک برگشت می خورند را در اصطلاح چک برگشتی می گویند که اطلاع از نحوه وصول چک برگشتی موضوعی مبتلا به و مهم است . به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم تا ابتدا به بیان مفهوم چک برگشتی پرداخته و در ادامه نحوه وصول چک برگشتی را مطرح می نماییم .

چک برگشتی یا بلامحل چیست

مطابق قانون صدور چک، کسی که چک صادر می کند باید در تاریخ درج شده در چک به اندازه مبلغ نوشته شده در چک ، در حساب بانکی اش وجه نقد داشته باشد . در غیر این صورت ، می توان چک را برگشت زد و علیه صادر کننده چک اقدامات قانونی لازم را انجام داد . این نوع از چک ها تحت عناوینی همچون چک بلامحل و یا چک پرداخت نشدنی نیز نامگذاری شده اند .

متاسفانه در طی سال های اخیر موارد صدور چک های برگشتی نیز به صورت بی رویه ای افزایش یافته است که همین مطلب ، لزوم آشنایی با مقررات و قوانین مربوط به صدور چک را افزایش می دهد . به همین دلیل در ادامه موارد صدور چک برگشتی را ارائه می نماییم . لازم به ذکر است که در صورت برگشت خودن چک، رفع سوء اثر چک برگشتی، تنها با استفاده از شرایط مقرر در ماده 5 مکرر قانون صدور چک، امکان پذیر خواهد بود.

موارد چک برگشتی یا بلا محل

در قانون ، مواردی برای چک برگشتی یا بلا محل پیش بینی شده است که در صورت وجود هر یک از موارد ذکر شده ، می توان چک را برگشتی یا بلامحل تلقی کرده و دارنده چک می تواند اقدامات قانونی لازم را برای وصول وجه چک انجام دهد:

1. صادر کننده چک ، وجه نقد کافی در حساب بانکی خود نداشته باشد و یا صاحب حساب تمام یا قسمتی از وجه چکی که صادر کرده است را از حساب بانکی برداشت نماید .

2. صادر کننده با آگاهی نسبت به بسته بودن حساب خود ، چک صادر کند و یا بعد از صادر کردن چک ، حساب خود را مسدود نماید .

3. زمانی که صادر کننده چک دستور دهد که وجه به دارنده چک پرداخت نشود .

4. در صورتی که چک به صورتی تنظیم شده باشد که بانک به دلایلی مانند قلم خوردگی ، عدم مطابقت امضا و یا اختلاف در مندرجات چک از پرداخت وجه به دارنده چک خودداری کند .

نحوه وصول چک برگشتی

سه شیوه برای وصول چک برگشتی از بانک وجود دارد . اولین روش ، شکایت کیفری از صادر کننده چک است که منجر به مجازات حبس و جزای نقدی می شود . البته توسل به این شیوه تنها سبب مجازات صادر کننده چک می شود و باید برای دریافت وجه چک برگشتی باید از روش مطالبه وجه چک به شیوه حقوقی اقدام کرد .

به این ترتیب که دادخواست مطالبه وجه چک را باید به دادگاه ارائه نمود . شیوه دیگر وصول وجه چک برگشتی ، وصول چک به شیوه ثبتی است که با معرفی اموالی از صادر کننده چک و از طریق اداره ثبت انجام می گیرد .

نکته قابل ذکر آن است که کوتاه ترین و مطمئن ترین شیوه برای وصول چک ، شیوه کیفری است ؛ چرا که معمولا صادر کننده چک برای مواجه نشدن با مجازات های کیفری وجه چک را می پردازد .

در پایان متذکر می شود که با راه اندازی سامانه صیاد و الزامی شدن ثبت چک در این سامانه، احتمال وقوع جرم چک برگشتی، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است؛ البته این امر، منوط به آن است که کلیه افراد جامعه که با چک سر و کار داشته، با نحوه ثبت چک در سامانه صیاد آشنایی لازم را داشته و از مقررات مربوط به آن تبعیت نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد چک برگشتی چیست و نحوه وصول آن چگونه است در کانال تلگرام چک و سفته عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون چک برگشتی چیست و نحوه وصول آن چگونه است پاسخ دهند .