قضاوت

 در این مقاله به بررسی این که چه نوع جرمی قابل گذشت است ، شرایط  و نحوه گذشت شاکی از جرم قابل گذشت می پردازیم .

در حقوق ما هر جرم دارای دو جنبه است : جنبه خصوصی و جنبه عمومی . این دسته بندی از بابت میزان و نحوه ورود آسیب ناشی از جرم به جامعه وفرد است . گاهی به لحاظ اینکه بعضی از جرایم از بعد عمومی اهمیت کمی دارند و بیشتر در جنبه خصوصی بروز می کنند شرایط متفاوتی دارند با زمانی که جرم وجدان عمومی جامعه را جریحه دار می کند . از این رو قانون گذار جرایم را به دو دسته جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت تقسیم کرده است . این دو دسته از جرایم در شاکی ، شیوه رسیدگی و .. با یکدیگر تفاوت دارند . قانون گذار جرایم را به گونه ایی تنظیم کرده است که در صورتی که جنبه خصوصی جرم غالب باشد شاکی بتواند از آن گذشت کند . بنابراین در این مقاله به بررسی این که چه نوع جرمی قابل گذشت است ، شرایط گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت و نحوه گذشت شاکی از جرم قابل گذشت می پردازیم .

جرم قابل گذشت چه نوع جرمی است ؟

جرم قابل گذشت ، جرمی است که با شکایت شاکی یا متضرر از جرم آغاز می شود یعنی شکایت شاکی شرط ابتدایی برای رسیدگی به این جرایم است ؛ اما شاکی حق این را دارد که مرتکب جرم را ببخشد و در واقع می تواند از حقی که برای تعقیب دعوی دارد صرف نظر کند . دلیل اینکه قانون گذار بعضی از جرایم را قابل گذشت در نظر گرفته این است که جنبه خصوصی این جرایم بر جنبه عمومی آنها غالب است و قانون گذار برای حفظ روابط میان افراد این اجازه را به شاکی داده است تا از حق خود نسبت به پیگیری یک جرم که به او آسیب زده است ، صرف نظر کند . گذشت شاکی خصوصی باعث می شود پرونده در هر مرحله ای که از رسیدگی قرار دارد متوقف شود و در مراجع قضایی اعم از دادسرا یا دادگاه پرونده مختومه شود . اختتام پرونده با صدور قرار موقوفی تعقیب انجام می شود . 

شرایط گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت

نحوه گذشت شاکی از جرم قابل گذشت

در مورد نحوه گذشت شاکی از شکایت نکاتی مطرح شده است ، از جمله اینکه در قانون برای گذشت از جرم قابل گذشت مهلت خاصی در نظر گرفته نشده است و شاکی خصوصی می تواند در هر مرحله ای از جمله شکایت در کلانتری ، در دادسرا و دادگاه و حتی بعد از صدور حکم قطعی ، اعلام گذشت کند . گذشت شاکی باید شرایطی را که در بالا ذکر کردیم داشته باشد . علاوه بر این در صورتی که گذشت بعد از صدور حکم باشد ، ادامه مجازات متهم لغو می شود . قاضی رسیدگی کننده به پرونده بعد از دریافت گذشت نامه اعم از رسمی و غیر رسمی ، اعتبار آن را بررسی می کند . البته این بررسی در صورتی که گذشت نامه غیر رسمی باشد با حساسیت بیشتری صورت می گیرد . 
اگر تعداد متضررین از جرم متعدد باشند ، تنها با شکایت یکی از آنها تعقیب جرم آغاز می شود . اما برای گذشتن از جرم باید همه آنها رضایت خود را به گذشت اعلام کنند تا گذشت نسبت به متهم اعمال شود . برای مثال اگر متهم 3 شاکی داشته باشد و تنها یک نفر شکایت کرده باشد ، با شکایت همان یک نفر پیگیری جرم آغاز می شود . اما در صورتی که شاکیان قصد بخشش داشته باشند ، رضایت هر سه نفر برای گذشت از جرم لازم است .

نکته دیگری که می توان ذکر کرد این است که در صورتی که متضرر از جرم فوت کند ، حق گذشت از جرم به ورثه او منتقل می شود و در صورتی که همه وراث برای گذشت موافق باشند ، رسیدگی به جرم در هر مرحله ای که باشد متوقف می شود .

یکی از مهمترین نکات در گذشت شاکی از جرم این است که گذشت از جرم قابل گذشت تنها جنبه کیفری را متوقف می کند . این موضوع مانع این نیست که اگر جرم قابلیت پیگیری حقوقی دارد ، شاکی از آن محروم شود . برای مثال در صورتی که شکایتی بابت جرم ترک انفاق مطرح شده باشد و شاکی از این جرم صرف نظر کند ، باز هم می تواند خسارت مالی خود را از طریق حقوقی پیگیری کند . برای مطالعه تفاوت دعوی حقوقی و کیفری کلیک کنید . 

گذشت از جرم از دلایل مخففه جرم است و قاضی می تواند گذشت شاکی را تنها به اندازه تخفیف در مجازات لحاظ کند و نه توقف کامل مجازات .