قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی، به دعاوی حقوقی است. این قانون مشتمل بر 529 ماده و 72 تبصره می باشد، که در سال 1379، به تصویب مجلس شورای اسلامی، رسیده است و شامل موضوعات مختلف، همچون داوری، مستثنیات دین، صلاحیت ذاتی و محلی دادگاه ها و غیره می باشد. قانون آیین دادرسی مدنی، در روند و پیشبرد فعالیت دادگاه ها بسیار اهمیت دارد.

 دعاوی به دو نوع حقوقی و کیفری تقسیم می شوند. قانون گذار، تشریفات رسیدگی به دعاوی حقوقی را در یک مجموعه قانون به نام قانون آیین دادرسی مدنی وضع کرده است. بنابراین ، قانون آیین دادرسی مدنی و اعمال دقیق آن نقش مهمی در پیش برد روند دادگاه ها خواهد داشت.

 موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی، بسیار گسترده و همه جانبه بوده و تمامی ابعاد دعاوی مدنی و حقوقی از جمله شروع رسیدگی، اعمال مرتبط با دادخواست ها، صلاحیت دادگاه ها و غیره را شامل می شود. قضات و وکلا و تمام کسانی که در این حوزه فعالیت دارند، باید به این قانون واقف باشند.

 به همین دلیل ، در این مقاله قصد داریم، نخست، به بررسی تعریف آیین دادرسی مدنی پرداخته و در ادامه، قانون آیین دادرسی مدنی چیست و چند ماده دارد و موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی را شرح بدهیم.

موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی

قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی به دعوای حقوقی اشخاص است که در ماده 1، قانون آیین دادرسی مدنی این گونه تعریف شده است : 

"آيين دادرسي مدني، مجموعه اصول و مقرراتي است كه در مقام رسيدگي به امور حسبي و كليه دعاوي مدني و بازرگاني، در دادگاه های عمومي، انقلاب، تجديدنظر، ديوان عالي كشور و ساير مراجعي كه به موجب قانون موظف به رعايت آن مي باشند به كار مي رود."

این گونه دعاوی که در قانون آیین دادرسی مدنی به آن ها رسیدگی می شود، ناظر بر جرائم نبوده؛ بلکه صرفا، ناظر بر اختلافات حقوقی میان اشخاص هستند ؛ مانند طلاق ، مهریه، پرداخت نفقه و غیره . تشریفات حاکم بر رسیدگی به این نوع از دعاوی، تشریفات آیین دادرسی مدنی می باشد.

اما نوع دیگری دعوا نیز میان افراد وجود دارد که تحت عنوان دعاوی کیفری شناخته می شوند. دعاوی کیفری، به نوعی از دعاوی گفته می شود که بر اساس قانون مجازات اسلامی، این گونه اعمال در قانون جرم انگاری شده اند. به عنوان مثال ، سرقت ، قتل ، خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان جرم شناسایی شده اند. بنابراین ، در دادگاه های کیفری، مورد رسیدگی قرار می گیرند و تشریفات حاکم بر آنها نیز تشریفات آیین دادرسی کیفری است . 

موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی

قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی به دعوای حقوقی اشخاص است که در ماده 1، قانون آیین دادرسی مدنی این گونه تعریف شده است : 

"آيين دادرسي مدني، مجموعه اصول و مقرراتي است كه در مقام رسيدگي به امور حسبي و كليه دعاوي مدني و بازرگاني، در دادگاه های عمومي، انقلاب، تجديدنظر، ديوان عالي كشور و ساير مراجعي كه به موجب قانون موظف به رعايت آن مي باشند به كار مي رود."

این گونه دعاوی که در قانون آیین دادرسی مدنی به آن ها رسیدگی می شود، ناظر بر جرائم نبوده؛ بلکه صرفا، ناظر بر اختلافات حقوقی میان اشخاص هستند ؛ مانند طلاق ، مهریه، پرداخت نفقه و غیره . تشریفات حاکم بر رسیدگی به این نوع از دعاوی، تشریفات آیین دادرسی مدنی می باشد.

اما نوع دیگری دعوا نیز میان افراد وجود دارد که تحت عنوان دعاوی کیفری شناخته می شوند. دعاوی کیفری، به نوعی از دعاوی گفته می شود که بر اساس قانون مجازات اسلامی، این گونه اعمال در قانون جرم انگاری شده اند. به عنوان مثال ، سرقت ، قتل ، خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان جرم شناسایی شده اند. بنابراین ، در دادگاه های کیفری، مورد رسیدگی قرار می گیرند و تشریفات حاکم بر آنها نیز تشریفات آیین دادرسی کیفری است . 

موضوعات قانون آیین دادرسی مدنی

قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات رسیدگی به دعوای حقوقی اشخاص است که در ماده 1، قانون آیین دادرسی مدنی این گونه تعریف شده است : 

"آيين دادرسي مدني، مجموعه اصول و مقرراتي است كه در مقام رسيدگي به امور حسبي و كليه دعاوي مدني و بازرگاني، در دادگاه های عمومي، انقلاب، تجديدنظر، ديوان عالي كشور و ساير مراجعي كه به موجب قانون موظف به رعايت آن مي باشند به كار مي رود."

این گونه دعاوی که در قانون آیین دادرسی مدنی به آن ها رسیدگی می شود، ناظر بر جرائم نبوده؛ بلکه صرفا، ناظر بر اختلافات حقوقی میان اشخاص هستند ؛ مانند طلاق ، مهریه، پرداخت نفقه و غیره . تشریفات حاکم بر رسیدگی به این نوع از دعاوی، تشریفات آیین دادرسی مدنی می باشد.

اما نوع دیگری دعوا نیز میان افراد وجود دارد که تحت عنوان دعاوی کیفری شناخته می شوند. دعاوی کیفری، به نوعی از دعاوی گفته می شود که بر اساس قانون مجازات اسلامی، این گونه اعمال در قانون جرم انگاری شده اند. به عنوان مثال ، سرقت ، قتل ، خیانت در امانت در قانون مجازات اسلامی تحت عنوان جرم شناسایی شده اند. بنابراین ، در دادگاه های کیفری، مورد رسیدگی قرار می گیرند و تشریفات حاکم بر آنها نیز تشریفات آیین دادرسی کیفری است .