سرقت تعزیری و شرایط آن

بر اساس قانون مجازات اسلامی ، یکی از انواع تقسیم بندی های سرقت ، سرقت تعزیری در مقابل سرقت حدی است . با این توضیح که اگر سرقتی مشمول شرایط سرقت حدی نباشد ، با  رعایت شرایطی می توان آن را سرقت تعزیری نامید که مجازات تعزیر مرتکب را نیز در پی خواهد داشت .

با توجه به شرایطی که قانون برای سرقت در نظر گرفته است ، سرقت به دو دسته سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم می شود . این دو نوع سرقت از پایه و اساس با هم تفاوت دارند ، علاوه بر اینکه در مجازات نیز با هم فرق دارند . در واقع ، سرقت حدی به تحقق شرایط سخت تری نسبت به سرقت تعزیری نیاز دارد و علت این امر هم این است که برای سرقت حدی ، مجازات حدی در نظر گرفته شده که بسیار سنگین تر از مجازات تعزیری پیش بینی شده برای سرقت تعزیری است .

در مقابل ، سرقت تعزیری به نوعی از سرقت گفته می شود که سرقت حدی نبوده و در صورت وجود شرایط خاصی ، سرقت تعزیری نامیده می شود . به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم ابتدا به بررسی مفهوم سرقت تعزیری پرداخته و  سپس شرایط سرقت تعزیری را مورد توضیح و بررسی قرار دهیم . 

تعریف سرقت تعزیری

بر اساس قانون مجازات اسلامی ، سرقت عبارت است از " بردن مال متعلق به غیر بدون اجازه او " . بنابراین " ربایش مال دیگران " می تواند مشمول یکی از عناوین جرم سرقت شود ؛ مانند سرقت طلا از منزل . سرقت تعزیری همانطور که از نام آن بر می آید ، نوعی از سرقت است که مجازات پیش بینی شده برای آن ، مجازات تعزیری است .

لازم به ذکر است که سرقت حدی به نوعی از سرقت گفته می شود که شرایط مربوط به آن ، بر اساس موازین شرعی مشخص شده است و سرقتی که این شرایط را نداشته باشند ، سرقت تعزیری می باشد . به عبارت دیگر ، سرقتی که شرایط سرقت حدی را نداشته باشد ، سرقت تعزیری خواهد بود . برای اینکه بتوانیم جرم سرقت تعزیری را شناسایی کنیم ، باید مصادیق آن را بشناسیم .

شرایط سرقت تعزیری

درباره شرایط سرقت تعزیری در ماده 651 قانون مجازات اسلامی ، بخش تعزیرات آمده است که هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ( سرقت حدی نباشد ) ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد ، سرقت تعزیری خواهد بود :

1 - اگر سرقت در شب باشد .

2 - سارقین دو نفر یا بیشتر باشند . 

3 - یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند . منظور از سلاح موارد زیر است :

• انواع سلاح گرم  از قبیل تفنگ و نارنجک  ؛

• انواع سلاح سرد از قبیل قمه، شمشیر ، کارد ، چاقو و پنجه بوکس ؛

• انواع سلاح سرد جنگی مشتمل بر کارکردهای سنگری متدوال در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سر نیزه های قابل نصب بر روی تفنگ ؛

• انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ های ساچمه زنی ، تفنگ های مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگ های ویژه شکار حیوانات آبزی ؛

4 - سارق از دیوار بالا رفته باشد ، یا حرز را شکسته ( یعنی مکانی متناسبی که عرفآ مال برای جلوگیری از سرقت در آن نگهداری می شود را از بین ببرد و مال را بردارد ) ، یا کلید بسازد یا اینکه از عنوان یا لباس ماموران دولتی استفاده کند و یا برخلاف حقیقت خود را مامور دولتی مثلا پلیس معرفی کند یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است ، سرقت کرده باشد .

5 - سارق یا سارقان در حین سرقت به کسی آزار رسانده باشند و یا تهدید کرده باشند . 

مجازات سرقت تعزیری

در قسمت های قبل به توضیح مفهوم سرقت تعزیری و شرایط پیش بینی شده برای تشخیص سرقت تعزیری پرداخته شد ؛ با این حال بررسی اینکه سرقت تعزیری چه مجازاتی دارد ، ضروریست .

البته پاسخ به این سوال ، نیازمند شناسایی مصادیق سرقت تعزیری می باشد ؛ به این صورت که مجازات انواع سرقت تعزیری ممکن است که در خصوص سرقت های تعزیری مختلف ، متفاوت باشد . به عنوان مثال می توان به سرقت تعزیری همراه با اسلحه ، سرقت تعزیری در خیابان ها و راه ها و یا سرقت تعزیری از مناطق حادثه دیده و کیف قاپی و سرقت از محل کار اشاره کرد که در مقاله ای جداگانه به توضیح موارد مذکور پرداخته شده است . با این حال تنها می توان این نکته را ذکر کرد که سرقت تعزیری مجازات حد نداشته و صرفا به مجازات تعزیری اکتفا خواهد شد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سرقت تعزیری و شرایط آن ، به کانال تلگرام حقوق کیفری مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سرقت تعزیری و شرایط آن پاسخ دهند .